Holy Wednesday Hymn of Kassiani-Τροπάριο της Κασσιανής

Το Τυπικο Της Προσευχης Του Γεροντα Παισιου Αγιορειτου

Ό Γέροντας, αφού έκανε πολλές δοκιμές στον εαυτό του, προσπαθώντας να εφαρμόσει ότι γράφουν τα ασκητικά βιβλία καί συμβουλευόμενος έμπειρους Γέροντες, κατέληξε σε ένα τυπικό. Ανάλογα με τίς δυνάμεις, την ηλικία, τον χρόνο πού είχε, τον τόπο που εκανε την άσκηση του, ρύθμιζε καί το τυπικό του. Έλεγε ότι «ό μοναχός πρέπει να μπει σ' ένα μοναχικό τυπικό. Κάθε δέκα χρόνια πρέπει να κάνη αναθεώρηση των δυνάμεων του καί να κανονίσει στον εαυτό του την κατάλληλη άσκηση. Όταν κανείς είναι νέος, έχει περισσότερη ανάγκη από ύπνο καί λιγότερη από ξεκούραση. Όταν γεράσει, του χρειάζεται περισσότερη ξεκούραση καί λιγότερος ύπνος. Μεγάλη δύναμη έχει ή συνήθεια. Κάτι πού το συνηθίζει ό οργανισμός καί χωρίς να το εχη ανάγκη, όταν έρθει ή ώρα θα το ζητήσει».

Το τυπικό του ήταν περίπου το εξής: Στις 3 μ.μ. (9η βυζαντινή) έκανε Ένατη καί Εσπερινό, καί μετά έτρωγε κάτι.

Ύστερα έκανε το Απόδειπνο καί μερικές ώρες κομποσχοίνι.

Πριν από τα μεσάνυχτα ξυπνούσε καί άρχιζε τον κανόνα καί εν συνεχεία την Ακολουθία του με κομποσχοίνι.

Όταν τελείωνε, ξεκουραζόταν λίγο καί με το φώτισμα άρχιζε πάλι τα πνευματικά. Όταν ήταν απερίσπαστος από τον κόσμο, έκανε την κάθε Ώρα στην ώρα της καί ενδιάμεσα εργοχειρούσε λέγοντας την ευχή. Για ένα διάστημα ξεκουραζόταν αμέσως μετά την δύση του ηλίου, όλη τη νύχτα αγρυπνούσε καί υστέρα ξεκουραζόταν λίγο το πρωί. Το μεσημέρι δεν αναπαυόταν.

Δεν είναι δυνατό να γίνει λόγος για τυπικό του Γέροντα όταν έκανε άσκηση νεώτερος στην έρημο του Σινά, διότι «ό πας δρόμος αυτού ην προσευχή αέναος καί έρως προς Θεόν άνείκαστος», και πολλές ώρες εργόχειρο χωρίς να τον κουράζει.

Τότε δεν έβλεπε ανθρώπους, ήταν τελείως αμέριμνος και απερίσπαστος.

Όταν ήταν στον "Τίμιο Σταυρό" διάβαζε μόνο τον εξάψαλμο, τον κανόνα του Μηναίου και το απόγευμα το Θεοτοκάριο του αγίου Νικόδημου. Τα υπόλοιπα τα έκανε με κομποσχοινι.

Στην "Παναγούδα" έκανε τρία κομποσχοίνια (3ΟΟάρια) στον Χριστό, ένα στην Παναγία, ένα στον Τίμιο Πρόδρομο, ένα στον Άγιο της ημέρας καί ένα στον Άγιο του. Μετά τα επαναλάμβανε για τους ζώντες καί πάλι τρίτη φορά για τους κεκοιμημένους, καί ευχόταν για ειδικές περιπτώσεις.

Στα τελευταία του, παρά τον κόσμο πού τον απασχολούσε όλη την ημέρα, έκανε πάνω από 40 κομποσχοίνια τρακοσάρια μετρητά, εκτός από τον κανόνα καί την ακολουθία του.

Το Ψαλτήρι το χώριζε σε τρία μέρη και το τελείωνε σε τρεις ήμερες. Σε κάθε ψαλμό προσευχόταν για την αντίστοιχη κατηγορία ανθρώπων, σύμφωνα με τις περιπτώσεις πού ό όσιος Αρσένιος είχε χωρίσει τους ψαλμούς καί μνημόνευε ονόματα. Με αυτόν τον τρόπο δεν κουραζόταν να διαβάζει ακόμη και 6-7 καθίσματα συνεχόμενα.

Την Μεγάλη Εβδομάδα κάθε χρόνο, για να συμμετέχει περισσότερο στα Πάθη του Χριστού, διάβαζε τα Ευαγγέλια των Παθών. Από την σύλληψη του Χριστού ως την Αποκαθήλωση, δηλαδή από την Μ. Πέμπτη την νύχτα ως την Μ. Παρασκευή εσπέρας, ούτε καθόταν, ούτε κοιμόταν, ούτε έτρωγε. Μάλιστα έλεγε ότι αξίζει περισσότερο να βιάσουμε τον εαυτό μας σε ασιτία αυτό το διήμερο (Μ. Παρασκευής, Μ. Σαββάτου) παρά το τριήμερο (της Καθαράς Εβδομάδος). Μόνο έπινε λίγο ξύδι, για να θυμηθεί το Δεσποτικό όξος. Αυτές τίς μέρες δεν άνοιγε σε κανέναν. Έμενε κλεισμένος στο Κελί του καί ούτε του έκανε καρδιά να ψάλει. «Πρώτη φορά ένιωσα μια τέτοια κατάσταση», είπε τελευταία στην "Παναγούδα".

Ό Γέροντας δεν παρέβαινε χωρίς λόγο το τυπικό του. Το τηρούσε με ζήλο. Ήταν ακριβής μοναχός. «Τέσσερις να με κρατάνε, τον κανόνα μου δεν τον αφήνω», έλεγε. Δηλαδή και όταν ήταν πολύ άρρωστος, ώστε να μην μπορεί να σταθεί στα πόδια του, πάλι τον κανόνα του δεν τον άφηνε. Θεωρούσε μεγάλη ζημία πνευματική να αφήσει χρέη καί να μην εκτέλεση τα μοναχικά του καθήκοντα. «Την ημέρα εκείνη είμαι...» (κουνούσε το κεφάλι του εννοώντας όχι καλά).

Στα τελευταία χρόνια πού είχαν αυξηθεί οί επισκέπτες και δεν τον άφηναν να κάνη στην ώρα του τον Εσπερινό, έλεγε, «για να μην χάσω την ακολουθία κάνω τον Εσπερινό με κομποσχοινί το πρωί καί λέω το "Φως ίλαρόν" την ώρα πού ανατέλλει ό ήλιος». Συνάμα ήταν τελείως ελεύθερος. Ενίοτε, όταν υπήρχε ανάγκη, τα θυσίαζε όλα χάριν της αγάπης. Έκανε την αγρυπνία του όχι προσευχόμενος, αλλά συμπάσχοντας καί παρηγορώντας ταλαίπωρη ψυχή, γιατί ό Θεός «έλεον θέλει καί ου θυσίαν».

Από το παρακάτω απόσπασμα επιστολής του σε πνευματικό του τέκνο φαίνεται εν μέρει καί το τυπικό του Γέροντα: «Δια το πρόγραμμα που μου γράφετε, εάν έχετε ευκαιρία, δοκιμάσετε ένα διάστημα μικρό, το εξής: Με την ανατολή του ηλίου να αρχίζετε την Πρώτη Ώρα. Ένα τέταρτο ή Ώρα, ένα τέταρτο μετάνοιες καί κομποσχοίνι για τα παιδάκια -«πάντα ανθρωπον ερχόμενων εις τον κόσμο»- να φυλαχτούν αγνά στον κόσμο, καί για όσους παρθενεύουν. Συμπεριλαμβάνεται καί ό εαυτός μας μέσα. Μετά καθήμενος, την ευχή άλλη μισή ώρα καί έτσι συμπληρώνεται μία ώρα μετά την ανατολή, (καί τελειώνει) ή Πρώτη Ώρα. Δύο ώρες ελεύθερες με πνευματική αξιοποίηση, μελέτη, προσευχή, εάν υπάρχει διάθεση, ή ψαλμωδία. Εννοώ ελεύθερα, άνετα να κινείται ή ψυχή σε ότι θέλει το πνευματικό ή καμιά δουλειά που έχει (εργόχειρο).

Μετά να αρχίζετε την Τρίτη Ώρα, επίσης όπως την Πρώτη, με τη διαφορά (ότι είναι) αφιερωμένη στον κλήρο, καί εις τα έθνη να έλθουν εις έπίγνωσιν αληθείας. Νομίζω δεν είναι αμαρτία να λέγει κανείς, "Κύριε, ό το πανάγιόν Σου Πνεύμα εν τη τρίτη ώρα...". Το ίδιο μετά από την Τρίτη Ώρα άλλες δύο ώρες ελεύθερες με πνευματική αξιοποίηση ή άλλη απαραίτητη εργασία, καί μετά το ίδιο την Έκτη Ώρα, με την διαφορά (ότι είναι) αφιερωμένη εις τον κόσμον, να δίδει μετάνοια ό καλός Θεός. Μετά δύο ώρες το ίδιο ή ξεκούραση μέχρι την Ένατη, καί μετά (κάνετε) την Ένατη με τον ίδιο τρόπο αφιερωμένη στους κεκοιμημένους, καί μετά Εσπερινό.

»Διά δε φαγητό δεν αναφέρω, διότι αυτό θα το ρυθμίσετε ανάλογα με την αντοχή σας. Το μόνο θα πρέπει να μη φθάνει κανείς σε σημείο ζάλης, όταν δεν υπάρχει πόλεμος, για να εχη διαύγεια να πολεμά καλύτερα, διότι ή πάλη γίνεται με λογισμούς καί χρειάζεται ό νους να βοηθιέται στις αρχές της πνευματικής ζωής, δια να βρούμε την αλήθεια. Όταν όμως ό άνθρωπος βρει την αλήθεια, τον Χριστό, ή λογική δεν του χρειάζεται πλέον. Το ίδιο καί όταν ό άνθρωπος προχώρηση, δεν του χρειάζεται τέτοια διαύγεια πού αναφέρω να επιδιώκετε, διότι βγαίνει πλέον από τον εαυτό του καί κινείται έξω από την έλξη της γης καί φωτίζεται όχι από τον αισθητόν ήλιον, από δημιούργημα, αλλά από τον Δημιουργό.

Μετά τον Εσπερινό καί το Απόδειπνο, να επιδιώκεις τρεις ώρες μετά την δύση του ηλίου προσευχή. Η μαζί με το Απόδειπνο καί τον κανόνα σου να συμπληρώνεις τίς τρεις ώρες. Είναι οι καλύτερες ώρες για προσευχή. Μετά να κοιμάστε έξι ώρες καί μετά Μεσονυκτικό καί Όρθρο. Μπορείτε να διαβάζετε ορισμένα καί μετά να λέτε την ευχή. Δια να μην έχετε την αγωνία (ή να κοιτάζετε την ώρα) ή να προσέχετε στα κομποσχοίνια, βάζετε το ξυπνητήρι να χτυπά μετά από οσες ώρες θέλετε να προσευχηθείτε.

Προσπαθήστε να κάμετε έστω καί το 1/5 άπ' ότι σας γράφω, προκειμένου να μη σας δημιουργηθεί άγχος δια να μην πάθετε όπως τα κακόμοιρα νέα μοσχαράκια, πού εάν τα δυσκολέψουν στις αρχές στο ζυγό, μόλις δουν το ζυγό καί καταλάβουν ότι θέλουν να τα ζέψουν στο χωράφι, φεύγουν».

Από αυτό το τυπικό βλέπομε ότι το πνεύμα του Γέροντα ήταν ή πολύ πνευματική απασχόληση αλλά με άνεση καί διάθεση.

Σε άλλον μαθητή του, πού και αυτός έκανε άσκηση μόνος του, έδωσε το εξής τυπικό, οπού φαίνονται καί άλλες λεπτομέρειες για τον μοναχικό κανόνα και την ιδιαίτερη αγρυπνία:

1. Μοναχικό τυπικό
"Όταν έχουμε ισημερία (Μάρτιο, Σεπτέμβριο).
"Ώρα 3 μ.μ.: (9η βυζαντινή) Ένατη καί Εσπερινός.
"Ώρα 4μ.μ.: Δείπνο, εκτός Δευτέρας, Τετάρτης, καί Παρασκευής.
Απόδειπνο με το ηλιοβασίλεμα.
"Ώρα 3π.μ.: "Έγερσης.
"Ώρα 3-4 π.μ.: Κανόνας.
"Ώρα 4π.μ.: Ακολουθία.
"Ώρα 11 π.μ.: Γεύμα (όταν εχη μία τράπεζα).
"Ώρα 11-3 μ.μ.: Διακόνημα-Εργόχειρο.

2. Μοναχικός κανόνας
1. Ένα 300άρι κομποσχοίνι για τον Κύριο με σταυρούς καί μικρές μετάνοιες, μέχρι να ακουμπά το χέρι στο γόνατο. Δεν βλάπτει, αν λυγίζουν λίγο τα γόνατα. Βοήθα να μην κουράζονται τα γόνατα, και δίνει μια κατάνυξη, γιατί με την γονυκλισία δείχνουμε τη λατρεία μας προς τον Θεό.

Ένα ΙΟΟάρι για την Παναγία «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσόν με», με μικρές μετάνοιες και σταυρούς, όπως και προηγουμένως.

3. «Δόξα... καί νυν... [Αλληλούια (γ') Δόξα σοι ό Θεός»] (τρις), με τρεις μεγάλες μετάνοιες.
4. Τον Ν' ψαλμό («Ελέησον με ό Θεός...») με χαμηλή φωνή καί μεγάλες μετάνοιες, όσες χρειασθούν μέχρι να τελείωση ό ψαλμός.
5. Τροπάρια προς την Παναγία: «Πάντων προστατεύεις Αγαθή...», «Την πασαν ελπίδα μου...» κ.α. με μεγάλες μετάνοιες.
6. «Σοι δόξα πρέπει, Κύριε ό Θεός ημών...». Δοξολογία, χαμηλοφώνως με μεγάλες μετάνοιες.
7. «Άξιον εστί...» με μεγάλες μετάνοιες.
8. «Δόξα... καί νυν... [Αλληλούια (γ') Δόξα σοι ό Θεός»] (τρις), με τρεις μεγάλες μετάνοιες.

Οι μετάνοιες μπορεί να είναι πυκνές ή αραιές, ανάλογα με την διάθεση του καθενός.

Αυτή είναι ή πρώτη φάση για τον εαυτό μας. Τα ίδια επαναλαμβάναμε λέγοντας, «Κύριε Ιησού Χριστέ, Ελέησον τους δούλους σου» καί «Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον τους δούλους σου». Προσευχή για τον κόσμο. Μπορούμε να μνημονεύουμε καί ονόματα πού έχουν ανάγκη.

Τα ίδια πάλι για τρίτη φορά λέγοντας: «Ανάπαυσον Κύριε τάς ψυχάς των δούλων σου». «Ύπεραγία Θεοτόκε, βοήθησαν τους δούλους σου».

Στο τέλος κάνουμε ένα ΙΟΟάρι για τον Άγιο της Μονής. Ύστερα διαβάζουμε την ακολουθία και μετά ξεκουραζόμαστε λίγο.

Προτού να κοιμηθή ό μοναχός, να σταύρωση τα χέρια του στο στήθος καί να λέγει νεκρώσιμα τροπάρια, για να θυμάται τον θάνατο.

Ό κανόνας του μεγαλόσχημου είναι 300 μετάνοιες και 12 κομποσχοίνια (εκατοστάρια), του ρασοφόρου (μικρόσχημου) 150 μετάνοιες και 12 κομποσχοίνια καί του δοκίμου 60 μετάνοιες και 6 κομποσχοίνια.

3. Τυπικό αγρυπνίας με κομποσχοίνι
1. Δόξα σοι ό Θεός... 300άρια κομποσχοίνια (3)κομποσχοίνια
Χαίρε, Νύμφη Ανύμφευτε... (1)
2. Κύριε Ίησοϋ Χριστέ Ελέησον με (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. (1)
3. Κύριε Ιησού Χριστέ... (δια τους πατέρας)(3)
Ύπεραγία Θεοτόκε... (δια τους πατέρας) (1)
4. Σταυρέ του Χριστού... (3)
5. Κύριε Ιησού Χριστέ... (υπέρ των κεκοιμημένων) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε... (υπέρ των κεκοιμημένων)(1)

Παράκλησις-Ανάγνωσης.

6. Κύριε Ιησού Χριστέ... (δια τους ευεργέτες) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. (δια τους ευεργέτες) (1)
7. Κύριε Ιησού Χριστέ ...;(δια το κόσμο) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. ...;(δια το κόσμο) (1)
8. Κύριε Ιησού Χριστέ.. (δια τους ασθενείς) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. .. (δια τους ασθενείς) (1)
9. Κύριε Ιησού Χριστέ.. ..(δια την αδελφότητα) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. ..(δια την αδελφότητα) (1)

Δια τους νεκρούς, εις Αγίους πού τους ευλαβούμαστε ιδιαιτέρως.

Από τα παραπάνω φαίνεται ή ελευθερία του Γέροντα, πού δεν δεσμεύεται από τυπικά καί κανόνες. Έδωσε ένα μέτρο για να βοηθήσει τον μοναχό, αλλά το θέμα του ύπνου καί του φαγητού δεν το καθόρισε λεπτομερώς. Άφησε να το ρύθμιση ό ίδιος ανάλογα με τίς δυνάμεις καί την αγωνιστικότητα του. Την δική του υψηλή ζωή, δεν την επέβαλε σε κανένα. Όλοι οι άνθρωποι δεν χωράνε στο ίδιο καλούπι. Άνετα μπορεί να διακρίνει κανείς μερικά στοιχεία, όπως την μετάνοια, την δοξολογία, καί την προσευχή για ζώντες καί κεκοιμημένους.

Τέλος παραθέταμε τυπικό αγρυπνίας πού έδωσε σε γυναικείο Μοναστήρι για την κατ' ιδίαν αγρυπνία στο Κελί. Είναι από τα τελευταία έτη της ζωής του. Σε αυτό κυριαρχεί ή προσευχή για τον κόσμο.

4. Σειρά αγρυπνίας
Τον κανόνα τον κάνουμε στην αρχή ή στο τέλος της αγρυπνίας, όπως προτίμα ό καθένας. Αρχίζομε με λίγη μελέτη.

Μετά κάνουμε τα εξής κομποσχοίνια λέγοντας:
1 300άρι: Δόξα Σοι ό Θεός ημών, δόξα Σοι.
1 ΙΟΟάρι: Χαίρε, Νύμφη Ανύμφευτε.
Μετά, Δόξα καί νυν. Αλληλούια, αλληλούια, αλληλούια" δόξα σοι, ό Θεός (εκ γ'.) Κύριε, ελέησόν γ'. Δόξα καί νυν. Ό Ν' Ψαλμός. «Υπό την σήν εύσπλαγχνίαν...». Δοξολογία καί «Άξιον εστίν». Όλα αυτά γίνονται με μετάνοιες.

Μετά συνεχίζομε ως έξης:
1 300άρι: Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με.
1 ΙΟΟάρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσόν με.

Μετά κάνομε την Παράκληση (προαιρετικά).
1 ΙΟΟάρι: Σταυρέ του Χριστού, σώσον ημάς τη δυνάμει σου.
1 ΙΟΟάρι: Βαπτιστά του Χριστού, πρέσβευε υπέρ εμού (για την μετάνοια).
1 ΙΟΟάρι: Άγιε (Απόστολε) του Χριστού, πρέσβευε υπέρ εμού (στον άγιο Ιωάννη Θεολόγο για την αγάπη).
1 ΙΟΟάρι: Άγιε του Θεού, πρέσβευε υπέρ εμού (στον άγιο Αρσένιο για την υγεία).

Μετά τα εξής αιτήματα: Για τους Γεροντάδες:
1 300άρι: Κύριε Ίησού Χριστέ, ελέησον τους δούλους σου.
1 ΙΟΟάρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον τους δούλους σου.

Για την αδελφότητα:
1 300άρι: Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον ημάς.
1 ΙΟΟάρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς.

Για τους κεκοιμημένους:
1 300άρι: Κύριε Ιησού Χριστέ, ανάπαυσαν τους δούλους σου.
1 ΙΟΟάρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, ανάπαυσαν τους δούλους σου.

Για τους ευεργέτες:
1 300άρι: Κύριε Ιησού Χριστέ, Ελέησον τους δούλους σου.
1 ΙΟΟάρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον τους δούλους σου

Τρία κομποσχοινια 300άρια με γενικό αίτημα ως εξής.
-Θεέ μου, μην εγκαταλείπεις τους δούλους Σου πού ζουν μακριά από την Εκκλησία, ή αγάπη Σου να ενεργήσει καί να τους φέρει όλους κοντά Σου.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού υποφέρουν από τον καρκίνο.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού υποφέρουν από μικρά ή μεγάλα νοσήματα.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού υποφέρουν από σωματικές αναπηρίες.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού υποφέρουν από ψυχικές αναπηρίες.
-Μνήσθητι Κύριε τους άρχοντες (προέδρους, υπουργούς...) καί βοήθησαν αυτούς να κυβερνούν χριστιανικά.
-Μνήσθητι Κύριε τα παιδιά πού προέρχονται από προβληματικές οικογένειες.
-Μνήσθητι Κύριε τίς προβληματικές οικογένειες καί τους διαζευγμένους.
-Μνήσθητι Κύριε τα ορφανά όλου του κόσμου, όλους τους πονεμένους καί τους αδικημένους στην ζωή, τους χήρους καί τίς χήρες.
-Μνήσθητι Κύριε όλους τους φυλακισμένους, τους αναρχικούς, τους ναρκομανείς, τους Φονείς, τους κακοποιούς, τους κλέφτες, φώτισον καί βοήθησον αυτούς να διορθωθούν.
Μνήσθητι Κύριε όλους τους ξενιτεμένους.
-Μνήσθητι Κύριε όλους όσους ταξιδεύουν στην θάλασσα, στην ξηρά, στον αέρα καί φύλαξον αυτούς.
-Μνήσθητι Κύριε την Εκκλησία μας, τους πατέρες (κληρικούς) της Εκκλησίας καί τους πιστούς.
-Μνήσθητι Κύριε όλες τίς μοναστικές αδελφότητες, ανδρικές καί γυναικείες, τους γέροντες καί τίς γερόντισσες και όλες τίς αδελφότητες καί τους αγιορείτες πατέρες.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού είναι σε καιρό πολέμου.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού καταδιώκονται στα βουνά καί στους κάμπους.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού είναι σαν κυνηγημένα πουλάκια.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού άφησαν τα σπίτια τους καί τίς δουλειές τους καί ταλαιπωρούνται.
-Μνήσθητι Κύριε τους φτωχούς, άστεγους και πρόσφυγες.
-Μνήσθητι Κύριε όλα τα έθνη, να τα έχεις στην αγκαλιά σου, να τα σκεπάζεις με την αγία Σου Σκέπη, να τα φυλάγεις από κάθε κακό καί από τον πόλεμο. Καί την αγαπημένη μας Ελλάδα μέρα καί νύκτα να την έχεις στην αγκαλιά σου, να την σκεπάζεις με την αγία Σου Σκέπη, να την φυλάγεις από κάθε κακό καί από τον πόλεμο.
-Μνήσθητι Κύριε τίς ταλαιπωρημένες, εγκαταλελειμμένες, αδικημένες, δοκιμασμένες οικογένειες καί δώσε πλούσια τα ελέη σου σ' αυτές.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους σου πού υποφέρουν από ψυχικά καί σωματικά προβλήματα πάσης φύσεως.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους σου πού ζήτησαν τίς προσευχές μας.

Οι κεκοιμημένοι να βοηθηθούν μόνοι τους δεν μπορούν καί περιμένουν από εμάς να τους βοηθήσουμε, όπως περιμένουν οι φυλακισμένοι μια πορτοκαλάδα.

Διάλειμμα στην αγρυπνία δεν υπάρχει" οποίος θέλει, ας κάνη.

Ό Γέροντας επιθυμούσε ό μοναχός πού ασκείται μόνος να εχη τυπικό, για να τον βοηθά στον αγώνα του. Συμβούλευε: «Να προετοιμάζεσαι από το κελί με προσευχή για το διακόνημα καί από το διακόνημα για το κελί. Έτσι θα είσαι πάντα ήρεμος καί χαρούμενος. Όταν είναι κανείς αφηρημένος, το μυαλό του γυρνάει. Βοηθά να εχη κανείς ένα πρόγραμμα από το πρωί, για να μη δημιουργείται σύγχυση από τους λογισμούς».

Σε όσους δεν είχε ευθύνη πνευματική καί δεν μπορούσε να τους παρακολούθηση δεν έδινε τυπικό. Φοιτητής του ζήτησε κάποτε να του δώσει ένα τυπικό, ό Γέροντας του απάντησε: «Δεν μπορώ, διότι ό γιατρός, όταν δώσει μια συνταγή στον άρρωστο, πρέπει να είναι κοντά του για να τον παρακολουθεί». Περιορίσθηκε να του δώσει μόνο μερικές ωφέλιμες συμβουλές για την πνευματική ζωή.

Σεβόταν απεριόριστα ότι είχαν ορίσει οί άγιοι Πατέρες. Σε κάποιον πού αυθαιρετούσε χωρίς λόγο στο τυπικό της ακολουθίας του έκανε την εξής παρατήρηση: «Εντάξει, δεν χάλασε ο κόσμος, αν αλλάξουμε κάτι, αλλά έτσι βάζουμε τον εαυτό μας πάνω από τους αγίους Πατέρες».

Ό Γέροντας τήρησε με σεβασμό και ευλάβεια τα τυπικά της Εκκλησίας καί βοηθήθηκε άπ' αυτά να φθάσει σ' ένα πνευματικό τυπικό καί να βρει το πιο ουσιαστικό: την διαμονή της αδιάλειπτου προσευχής, ή οποία μας ενώνει με τον Θεό.

Meaning of the "Bridegroom"

During the first three nights of Holy Week we are reminded of the Second Coming of Christ. These are called the Bridegroom services. Why the Bridegroom?
“The kingdom of heaven is like a king, who gave a wedding feast for his son” (Matt. 22:2).

A wedding is traditionally celebrated with a grand feast and a most joyous time. Christ is the Bridegroom and we are His bride. He invites us all to a great feast in His kingdom of heaven. When the Bride accept one in marriage the Bridegroom pledges His inheritance and glory. It is a union where two become one. As we join with Him as His bride we become one just like the bride and groom become one in the marriage ceremony. But with this invitation comes a warning. In the words of the King, “The wedding is ready, but those who were invited were not worthy” (Matt. 22:8).
It is us who are not worthy? Will we be accep[ted in His Kingdom. Will we become His bride? On one of several occasions, the Lord was asked why His disciples did not observe the prescribed fasting periods of the Jewish faith, Christ responded, "Can you make wedding guests fast, when the bridegroom is with them (Luke 5:34)?" And He went on to say, "The days will come when the bridegroom will be taken away from them... (Luke 5:35)."
In the Bridegroom services celebrated on Sunday, Monday and Tuesday evenings we sing this hymn:
Behold, the Bridegroom comes in the middle of the night, and blessed is the servant He shall find vigilant; but unworthy is he whom he shall find neglectful. Beware therefore, O my soul, lest you be weighed down by sleep, lest you be given over to death and be closed out from the kingdom; but rise up crying out: "Holy! Holy! Holy are You our God; through the intercessions of the Theotokos, have mercy on us." Its a warning. We are reminded that we must be ever ready as we do not know when the time will come when we will be called to join with Him in eternal life. Will we be properly clothed for the wedding banquet? Will we even be invited.

On Sunday night the icon is brought onto the Solea in a procession and after the Gospel is read, we sing:
I see Thy Bridal Chamber adorned, O Saviour, and I have no wedding garment that I may enter therein; What is this wedding garment? It is our purity of heart demonstrated by the fruit we bear.

One of the Gospels lessons (Matthew 21:18-20) of these services is the lesson is about the barren fig tree, which Christ cursed and withered because it bore no fruit. The fig tree is a parable of those who have heard God's word, but who fail to bear the fruit of obedience. Originally the withering of the fig tree was a testimony against those Jews who rejected God's word and His Messiah. However, it is also a warning to all people, in all times, of the importance of not only hearing the God's word, but putting it into action. Those who belong to Christ ought to live and walk in the Spirit; and the Spirit will bear fruit in them: love, joy, peace, patience, kindness, goodness, faithfulness, gentleness, self-control (Galatians 5:22-25).

These services set the important tone of repentance which we all need to be accepted in His kingdom. Its a sobering message in preparation for the Passion of Christ where the services dramatically lead us though the incredible suffering He went through for us. It demonstrates His extreme humility which he expects us to also have as our wedding garment.
This icon is the focus of the service.


The icon depicts Christ as the Bridegroom of the Church, bearing the marks of his suffering, yet preparing the way for a marriage feast in his Kingdom. It portrays Christ during His Passion, particularly during the period when our Lord was mocked and tortured by the soldiers who crowned Him with thorns, dressed Him in purple and placed a reed in His Hands, jeering Him as the "King of the Jews." . The crown of thorns is a symbol of his marriage to the Church and His suffering. The rope around His hands is a symbol of bondage to sin, death and corruption which was loosed with Christ's death on the Cross. And the reed is a symbol of his humility; God rules his kingdom with humility. The imagery connotes the final union of the Lover and the beloved. The title Bridegroom also suggest the Parousia.
He invites us to become His Bride and to be properly prepared.
Here is a final thought by Elder Ephraim:
In this life that we live, man labors to become rich, to become educated, to have an easy life, to become great; but unfortunately, death comes and foils everything. Then what he labored for all his life is taken by others, while he leaves life with a guilty conscience and a soiled soul. Who is wise and will understand these things and will renounce them and follow Christ the Bridegroom, so that all the works he will do will be recompensed infinitely in His kingdom?Always, my daughter, remember death and the judgment of God which we will unavoidably undergo. Bear them in mind to have more fear of God, and weep for your sins, because tears console the soul of him who weeps.

Synaxarion For Holy and Great Tuesday

By Nikephoros Kallistos Xanthopoulos


GREAT TUESDAY


On Holy and Great Tuesday, we commemorate the Parable of the Ten Virgins in the Holy Gospel.


Verses


Great Tuesday bringeth us ten virgins,
Who win a victory from the impartial Master.




Synaxarion

As our Lord Jesus Christ was going up to Jerusalem to endure His suffering, He told such parables as this to His Disciples, while addressing others to the Jews. He related the Parable of the Ten Virgins in order to encourage almsgiving, teaching, at the same time, that we should all be ready before our end. For since He had expounded much to them about virginity and eunuchs, and since virginity has great glory (for it is truly a great thing), in order that one who has accomplished this virtue might not neglect the others, and especially that of almsgiving, which causes the lamp of virginity to resplend, the Holy Gospel introduces this Parable of the Ten Virgins.


Christ calls five of them wise, since they possessed the oil of almsgiving in great abundance together with virginity. But five of them He calls foolish, because although they had virginity, they lacked the corresponding virtue of almsgiving. For this reason they were foolish, because having achieved what is greatest, they neglected the lesser, differing thereby in no respect from harlots. For harlots are overcome by the body, whereas these foolish virgins were overcome by money.


Now that the night of the present life had run its course, all of the Virgins slumbered; that is, they died, for death is called sleep. While they were sleeping, a cry was uttered around the middle of the night, “Behold, the bridegroom cometh; go ye out to meet him,” and the wise virgins, displaying an abundance of oil, entered with the Bridegroom when the doors of the bridal chamber were opened. The foolish virgins, however, not having sufficient oil, went in search of it after waking from sleep. Although the wise virgins were willing to give them oil, they were unable to do so before entering the bridal chamber, and responded thus: “Not so; lest there be not enough for us and you: but go ye rather to them that sell”—that is, the poor— “and buy for yourselves” (St. Matthew 25:9). But this was not easy, since after death it is not possible either to give or to receive alms, as Abraham states in the Parable of the Rich Man and Lazarus. The foolish virgins, approaching the bridal chamber in darkness, cried out as they knocked on the doors, saying: “Lord, Lord, open to us.” But the Lord Himself pronounced that dread sentence: “Go away; I know you not.” How can you see the Bridegroom when you do not have the dowry of almsgiving?


This is why the God-bearing Fathers assigned the foregoing parable to be read at this point in Great Week, for it teaches us always to be vigilant and ready to meet the true Bridegroom through good deeds, and especially almsgiving, since the day and hour of our end is uncertain. Likewise, through the story of Joseph we are taught to strive for chastity, and through that of the fig tree to bring forth spiritual fruit. For he who accomplishes a single virtue, even if it be the greatest, while overlooking the others—and in particular, almsgiving—will not enter with Christ into eternal rest, but will be turned back in disgrace. There is, indeed, nothing more pitiful or ignominious than virginity that has succumbed to love of money.


Yea, O Christ the Bridegroom, number us with the wise virgins, join us to Thine elect flock, and have mercy on us. Amen.



Apolytikion in Plagal of the Fourth Tone
Behold, the Bridegroom is coming in the middle of the night, and blessed is the servant whom He shall find awake and watching, but unworthy is he whom He shall find idle and careless. Beware, then, my soul, lest thou be weighed down with sleep, lest thou be given up to death and shut out of the Kingdom. But awake and cry: Holy, Holy, Holy, art Thou, O God: through the intercessions of the Forerunner, save us.


Kontakion in the Second Tone
Realizing the hour of reckoning, O my soul, and fearing the cutting down of the fig tree, work diligently with the talent that has been given thee O wretched one. Watch and pray that we may not remain outside the bride chamber of Christ.


Exapostelarion
Thy bridal chamber, O my Saviour, do I behold all adorned, and a garment I have not that I may enter therein. Illumine the garment of my soul, O Giver of Light, and save me.


http://www.johnsanidopoulos.com/2011/04/synaxarion-for-holy-and-great-tuesday.html

Άφησε τα πράγματα στο Θεό

Θέλεις να μάθεις τη σημασία της αρετής; Τα εξής παραγγέλλει ο Θεός στους ανθρώπους: «Κανείς από σας ας μη διατηρεί στην καρδιά του κακία για τον αδελφό του» και «κανείς ας μη συλλογίζεται την κακίαν του άλλου».

Βλέπεις; Δεν λέει μόνο, συγχώρεσε το κακό του άλλου, αλλά μην το έχεις ούτε στη σκέψη σου, μη το συλλογίζεσαι, άφησε όλη την οργή, εξαφάνισε την πληγή. Νομίζεις, βεβαίως, ότι με την εκδικητικότητα τιμωρείς εκείνον που σε έβλαψε. Γιατί εσύ ο ίδιος σαν άλλο δήμιο εγκατέστησες μέσα σου το θυμό και καταξεσκίζεις τα ίδια σου τα σπλάχνα.

Έχεις αδικηθεί πολύ και στερήθηκες πολλά εξαιτίας κάποιου, κακολογήθηκες και ζημιώθηκες σε πολλά σοβαρά θέματά σου και γι αυτό θέλεις να δεις να τιμωρείται ο αδελφός σου; Και εδώ πάλι σου είναι χρήσιμο να τον συγχωρήσεις.

Γιατί, εάν θελήσεις, εσύ ο ίδιος να εκδικηθείς και να επιτεθείς εναντίον του είτε με τα λόγια σου, είτε με κάποια ενέργειά σου, η με την κατάρα σου, ο Θεός όχι μόνο δεν θα επέμβει κατ αυτού -εφόσον εσύ ανέλαβες την τιμωρία του- αλλά επιπλέον θα σε τιμωρήσει ως θεομάχο.

Άφησε τα πράγματα στο Θεό. Αυτός θα τα τακτοποιήσει πολύ καλύτερα απ' ότι εσύ θέλεις. Σε σένα έδωσε μόνο την εντολή να προσεύχεσαι για τον άνθρωπο που σε λύπησε...

Εμάλωσες με κάποιον και κρατάς μέσα σου κακία,. Μην προσέλθεις στη Θεία Κοινωνία!


Θέλεις να προσέλθεις; Συμφιλιώσου πρώτα και τότε να έλθεις να εγγίσεις τα Άχραντα Μυστήρια!

Αυτά δεν τα λέγω εγώ, αλλά ο ίδιος ο Κύριος. Αυτός για να σε συμφιλιώσει με τον Πατέρα, δεν αρνήθηκε ούτε να σφαγιασθεί, ούτε το αίμα Του να χύσει. Και συ, για να συμφιλιωθείς με τον συνάνθρωπό σου, ούτε μια λέξη δεν καταδέχεσαι να βγάλεις από το στόμα σου; Και διστάζεις να τρέξεις πρώτος;

Άκουσε τι λέει για όσους κρατούν τη στάση αυτή: «Αν προσφέρεις το δώρο σου στο θυσιαστήριο και εκεί θυμηθείς ότι ο αδελφός σου έχει κάτι εναντίον σου... πήγαινε πρώτα να συμφιλιωθείς με τον αδερφό σου».

Αν έβλεπες ένα μέλος του σώματός σου αποκομμένο, δεν θα έκανες τα πάντα για να το ενώσεις με το σώμα σου; Αυτό κάνε και για τους αδελφούς σου. Όταν τους δεις να έχουν αποκοπεί από την αγάπη σου, τρέξε γρήγορα και περιμάζεψέ τους. Μην περιμένεις εκείνους να έλθουν, σπεύσε εσύ πρώτος, για να λάβεις τα βραβεία!

Ένα μόνο εχθρό διαταχθήκαμε να έχουμε, τον διάβολο. Με αυτόν να μη συμφιλιωθείς ποτέ, προς τον αδελφό σου όμως ποτέ να μην έχεις βαριά καρδιά.

Κι αν ακόμη συμβεί κάποια μικροψυχία, ας είναι παροδική, ας μην υπερβαίνει το διάστημα της ημέρας. «Η δύση του ηλίου να μη σας προφθάσει οργισμένους», λέει ο Απόστολος.

«... Άφες ημείν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών».

Βλέπεις; Ο Θεός εσέ τον ίδιο έκανε κριτή της συγχωρήσεως των αμαρτημάτων σου.

Αν συγχωρήσεις λίγα, λίγα θα σου συγχωρηθούν.

Αν συγχωρήσεις πολλά, θα σου συγχωρηθούν πολλά. Αν τα συγχωρήσείς με ειλικρίνεια και με όλη σου την καρδιά, με τον ίδιο τρόπο θα συγχωρήσει και τα δικά σου ο Θεός.

Αν, μετά τη συγχώρηση, κάνεις και φίλο σου τον εχθρό σου, έτσι θα διάκειται και ο Θεός απέναντί σου.

Ποίας, λοιπόν, τιμωρίας δεν είναι άξιος εκείνος, που ενώ πρόκειται να κερδίσει δέκα χιλιάδες τάλαντα, εάν χάσει εκατό μόνο δηνάρια, ούτε και τα λίγα και μικρά δεν συγχωρεί, αλλά στρέφει εναντίον σου τα ίδια τα λόγια της προσευχής;

Γιατί όταν λες στο Θεό «συγχώρεσέ μας όπως και εμείς συγχωρούμε τους εχθρούς μας» και κατόπιν εσύ δεν συγχωρείς, για τίποτε άλλο δεν παρακαλείς το Θεό, παρά να σε στερήσει από κάθε απολογία και συγγνώμη...



Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

«Ἰδοῦ, ὁ Νυμφίος ἔρχεται»

Οἱ ἱερὲς Ἀκολουθίες τῶν τριῶν πρώτων ἡμερῶν τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ὀνομάζονται Ἀκολουθίες τοῦ Νυμφίου καὶ παίρνουν τὴν ὀνομασία τους ἀπὸ τὴν παραβολὴ τῶν Δέκα Παρθένων, ποὺ ἀναγινώσκεται τὴ Μεγάλη Τρίτη. Ποιὰ θέση ἔχει ὅμως μέσα στὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα ἡ παραβολὴ αὐτὴ καὶ ἡ ἀναφορὰ στὴ μορφὴ τοῦ Νυμφίου, καθὼς σὲ ἕνα πρῶτο βλέμμα δὲν φαίνεται νὰ ἔχει κάποια σχέση μὲ τὰ Πάθη τοῦ Κυρίου;

Στήν παραβολὴ τῶν Δέκα Παρθένων ὁ Κύριος παρουσιάζει τὸν Ἑαυτό του ὡς Νυμφίο μας. Τὸ κάνει, διότι ἐξαρχῆς ὡς Δημιουργός μας μᾶς ἔπλασε ὅμοιους μὲ τὸν Ἑαυτό του, «κατ᾿ εἰκόνα» καὶ «καθ᾿ ὁμοίωσιν» δική Του.

Αὐτὸς ὁ δεσμός μας μὲ τὸν Πλαστουργό μας παρουσιάζεται στὴ Γραφὴ μὲ τὴν εἰκόνα τῆς συζυγικῆς ζωῆς, τοῦ Νυμφίου καὶ τῆς Νύμφης ψυχῆς. «Γιατί ὁ Θεὸς ὀνομάζει τὴν ψυχή μας Νύμφη; Τὴν ὀνομάζει Νύμφη, διότι τὴν ἔχει μνηστευθεῖ ὡς Θεὸς Λόγος» (Μέγας Ἀθανάσιος).

Ἡ σχέση ἀγάπης ποὺ εἴχαμε ἀπὸ τὴ δημιουργία μας μὲ τὸν Θεό, ἦταν ἀρραβώνας καὶ πρόγευση αἰώνιας κοινωνίας ποὺ θὰ ἀκολουθοῦσε. Ὅταν ὅμως οἱ Πρωτόπλαστοι ἔπεσαν, ἀρνήθηκαν τὸν Νυμφίο τους καὶ Τὸν ἔδιωξαν ἀπὸ τὴ ζωή τους. Πῆραν διαζύγιο ἀπὸ Αὐτόν.Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ ἀνθρωπότητα πλέον ἦ αν «μοιχαλίδα» (πρβλ. Ἰεζ. ις΄ 38).

Οἱ ἄνθρωποι ἀπαρνήθηκαν τὸν ἀγαθὸ Νυμφίο καὶ ἐγκατέστησαν στὴν ψυχή τους τὸν ἐχθρὸ διάβολο. Παραδόθηκαν ἔτσι θεληματικὰ σὲ φρικτὴ κόλαση καὶ ἀργοπέθαιναν.

Ὥσπου ὁ Δημιουργός τους, ὁ ἀληθινὸς Νυμφίος τους, «ὁ ὡραῖος κάλλει παρὰ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων» (Ψαλ. μδ΄ [44] 3), κατέβηκε στὴ γῆ ὡς ἄνθρωπος γιὰ νὰ ἑνωθεῖ καὶ πάλι μαζί τους, μὲ τὸν καθένα μας.

Πῶς ὅμως μποροῦσε νὰ γίνει αὐ τό; Ἡ εἰκόνα τοῦ Δημιουργοῦ μας εἶχε μέσα μας ἀμαυρωθεῖ. Οἱ ψυχές μας εἶχαν διαφθαρεῖ. Πῶς μποροῦσε ὁ ἅγιος Θεὸς νὰ ἑνωθεῖ μ’ αὐτές, ποὺ ἦταν κα άστικτες ἀπὸ τὴν ἁμαρτία; Ἔπρεπε πρῶτα νὰ καθαριστοῦν, νὰ γίνουν ἅγιες, ὡραῖες.

Αὐτὸ τὸ ἔργο ἐργάστηκε ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός μας, σηκώνοντας στοὺς δικούς Του ὤμους τὴ δική μας ἁμαρτωλότητα. Τὸ ἔκανε κυρίως ἐκεῖνες τὶς συγκλονιστικὲς καὶ κοσμοσωτήριες ὧρες τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς. Ἐκεῖ, πάνω στὸ ξύλο τοῦ Σταυροῦ ὁ Θεάνθρωπος Νυμ φί ος μας, τὸ ὡραιότερο καὶ ἁγιότερο πρόσωπο τοῦ κόσμου, γιὰ νὰ μᾶς ξα να δώ σει τὴ χα μέ νη μας ὡραιότητα, πῆρε πάνω του τὴ δική μας ἀσχήμια. Φορτώθηκε Ἐκεῖνος τὶς δικές μας ἁμαρτίες! Ὅπως τὸ εἶπε αἰῶνες πρὶν ὁ προφήτης Ἡσαΐας: «Οὗτος τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει καὶ περὶ ἡμῶν ὀδυνᾶται» (νγ΄ 4).

Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος μᾶς παρουσιάζει τὸν Κύριο νὰ φλέγεται ἀπὸ τὴν ἀγάπη Του γιὰ τὴ Νύμφη, τὴν Ἐκκλησία, καὶ νὰ λέει: «‘‘Κἂν ἐμπτυσθῆναι δέῃ, κἂν ραπισθῆναι, κἂν εἰς αὐτὸν ἀναβῆναι τὸν σταυρόν, οὐδὲ σταυρωθῆναι παραιτήσομαι, ὥστε τὴν νύμφην λαβεῖν’’». Κι ἂν ἀκόμη χρειαστεῖ νὰ ἐμπτυσθῶ, νὰ ραπισθῶ, ἀκόμη καὶ νὰ ἀνεβῶ στὸ Σταυρό· ἀκόμη καὶ τὸ νὰ σταυρωθῶ δὲν θὰ τὸ ἀποφύγω, προκειμένου νὰ κερδίσω τὴ Νύμφη… Καὶ τὴν κέρδισε!

Μέσα ἀπὸ τὴ φρικτὴ ἐκείνη ἀτίμωσή Του ὁ Κύριος ἐργάστη κε τὴ δική μας ἀνάπλαση. Μὲ τὸ αἷμα καὶ τὸ νερὸ ποὺ ἔτρεξε ἀπὸ τὴν ἁγία Του πλευρὰ μᾶς ἀνέπλα σε. Τὸ νερὸ τῆς ἁγίας πλευρᾶς Του εἶναι ποὺ μᾶς λούζει στὸ Μυστή ριο τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος καὶ μᾶς ἑνώνει καὶ πάλι μαζί Του.

«Ὁ Κύριος ἀγάπη σε τὴν Ἐκκλησί α Του», λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «καὶ παρέδωσε τὸν Ἑαυτό του σὲ θάνατο γιὰ χάρη της, ὥστε νὰ τὴν ἁγιάσει καθαρίζοντάς την μὲ τὸ λουτρὸ τοῦ ὕδατος τοῦ Βαπτίσματος, προκειμένου νὰ τὴν παρουσιάσει ὡς Νύμφη Του ἄμωμη καὶ ἔνδοξη, χωρὶς κανένα σπίλο ἢ ρυτίδα» (Ἐφ. ε΄ 25-27). Ἀγάπη σε ὁ Κύριος τὴν Ἐκκλησία Του ὡς σύνολο, ἀγάπησε ὅμως μὲ τὴν ἴδια ἀγάπη καὶ τὸν καθένα μας, τὴν καθεμία ψυχὴ ξεχωριστά.

Τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα θὰ δοῦ με καὶ πάλι τὸν Νυμ φί ο τῆς Ἐκκλησίας μας. Πόσοι ὅμως ἀπὸ μᾶς θὰ κατανοήσουμε ὅ τι ὁ πληγωμένος Κύριός μας θέλει νὰ εἶναι ὁ Νυμφίος τῆς ψυχῆς μας, γιὰ νὰ μᾶς προσφέρει οὐράνια ἀγαλλίαση; Ναί! Ποθεῖ ὁ Κύριος νὰ ἑνωθεῖ μὲ μᾶς, μὲ μᾶς ποὺ Τὸν προδώσαμε καὶ ἀπομακρυνθήκαμε ἀπὸ τὴν ἀγάπη Του.

Ἰδιαιτέρως λοιπὸν τὶς ἅγιες ἡμέρες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος νὰ τὶς ζήσουμε μὲ μετάνοια καὶ συντριβή, γιὰ νὰ μὴ μείνου με ἔξω τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ. Ἂς παρακαλέσουμε τὸν Κύριό μας νὰ καθαρίσει μὲ τὸ τίμιο Αἷμα Του τὴν «δυσείμονα» (ἄσχημη) μορφή μας, νὰ καθαρίσει «τὸν ρύπον» (βρωμιά) τῆς ψυχῆς μας καὶ νὰ μᾶς ἀξιώσει νὰ ζήσουμε τὰ ἄχραντα Πάθη Του μὲ συναίσθηση καὶ βαθιὰ εὐγνωμοσύνη γιὰ ὅσα ἔκανε γιὰ μᾶς. «Τὸν Νυμφίον, ἀδελφοί, ἀγαπήσωμεν». Καὶ μὲ συγκίνηση ἱερὴ νὰ Τὸν ὑποδεχθοῦμε στὰ βάθη τῆς ὑπάρξεώς μας, γιὰ νὰ μᾶς ἀναστήσει σὲ νέα ζωὴ καὶ νὰ μᾶς ἀξιώσει νὰ εἰσέλθουμε μαζί Του στοὺς οὐράνιους γάμους σὲ αἰώνια κοινωνία ἀ γάπης.

Ο Γέροντας Ιωσήφ μιλάει για την δύναμη της αγάπης

Ο Γέροντας Ιωσήφ με την Ειρήνη και τον Παναγιώτη

Η προσευχή χαρακτηρίζεται ως η γλώσσα του μέλλοντα αιώνα. Αλλά μήπως και σε αυτόν τον αιώνα υπάρχει άλλη; Πόσα γένη γλωσσών και διαλέκτων υπάρχουν και χρησιμοποιούνται στην ανθρωπότητα; Καμία όμως από αυτές δεν είναι αληθινή, γιατί αγνοεί την κατ' εξοχήν αλήθεια. Οι διάλεκτοι χρησιμεύουν στην έκφραση των ανθρωπίνων πόθων και διαθέσεων. Ποιός άλλος πόθος ή έφεση είναι τόσο θετικός, όσο ο Θεός και η αιωνιότητα; Και να που και τα δύο συγκεφαλαιώνονται στην Αγάπη προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Το μέσο και η οδός προς το κατόρθωμα αυτό είναι η προσευχή.
Ίσως φαίνεται φορτική η επιμονή μας στο θέμα της προσευχής. Γνωρίζοντας όμως την βαρύτητα αυτής της παναρετής ως τελείου μέσου για τα πρόσωπα και το σύνολο επιμένουμε περισσότερο, γιατί όλοι βιαζόμαστε να πετύχουμε βελτίωση και προκοπή. Κατά την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αιγυπτο συναντούμε γενική αποπλάνηση του λαού, με αποτέλεσμα να προκληθεί η θεία δικαιοσύνη προς καταστροφή τους, από την οποία κατά παράδοξο τρόπο τους σώζει η προσευχή! Ο ίδιος ο Θεός προκαλεί τον Μωυσή να προσευχηθεί, για να τους δοθεί άφεση και σωτηρία· «έασόν με εξολοθρεύσαι αυτούς και εξαλείψω το όνομα αυτών» (=άφησέ με να τους εξολοθρεύσω και θα εξαλείψω το όνομά τους). Οι Πατέρες ερμηνεύουν το "έασόν με" (άφησέ με) ως "επικάλεσαί με". Γιατί τί άλλο είναι το "έασόν με"; Μήπως τον κρατούσε ο Μωυσής; Αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές σε όλη την ιστορία της περιπλανήσεως των Ισραηλιτών στην έρημο και πάντοτε σώζονταν με την προσευχή του Προφήτη, ακόμα και όταν άρχιζε η "θραύση" να συντρίβει τους απειθείς.
Πάμπολλα παραδείγματα στην ιστορία των ανθρώπων μας πείθουν για την σωτηρία από επικειμένους ολέθρους εξαιτίας της προσευχής ενάρετων ανθρώπων. Με τον τρόπο αυτόν εκδηλώνουν οι τέλειοι εν Θεώ τις δύο κύριες αρετές τους· την αγάπη και την προσευχή. Η αγάπη συνιστά την ουσία της προσωπικότητος των τελείων, ενώ η προσευχή την αποδεικνύει.
Σε όποιον προσεύχεται αληθινά αποκαλύπτεται η αίσθηση της αγάπης προς τον πλησίον. Όταν η Χάρις ενεργήσει στην ψυχή του ευχομένου, τότε τον πλημμυρίζει η αγάπη του Θεού, ώστε να μην μπορεί άλλο να αντέξει αυτό που αισθάνεται. Στην συνέχεια, στρέφεται η αγάπη αυτή προς τον κόσμο και τον άνθρωπο, τον οποίο αγαπά τόσο, ώστε θέλει να πάρει επάνω του όλο τον ανθρώπινο πόνο και την δυστυχία για να απαλλαγούν οι άλλοι· συμπάσχει με κάθε θλίψη και δυσκολία, ακόμα και γι' αυτά τα άλογα ζώα, ώστε να κλαίει, όταν σκεφθεί ότι πάσχουν! Αυτά είναι χαρακτηριστικά της αγάπης, που τα προκαλεί και τα δραστηριοποιεί η προσευχή. Γι' αυτό και όσοι πρόκοψαν στην προσευχή δεν παύουν να εύχονται υπέρ του κόσμου. Σε αυτούς ανήκει ακόμα και η παράταση της ζωής του -όσο και αν αυτό φαίνεται παράδοξο και τολμηρό- και να ξέρετε ότι, αν αυτοί εκλείψουν, τότε θα έρθει το τέλος αυτού του κόσμου.
Ο Θεός, ως η αυτούσια Παναγάπη, μεταδίδει και μεταφέρει μέρος από την Παναγαθότητά Του στα κτίσματά Του, όπως και όσο Αυτός γνωρίζει. Αυτό έχει ως συνέπεια να κάνουν το ίδιο πράγμα και οι θεούμενοι δούλοι Του, οι οποίοι με την προσευχή και την επίκλησή τους μεταδίδουν επίσης την αγάπη στον κόσμο. Το συμπέρασμα είναι ότι, αν η αγάπη είναι το σώμα, η προσευχή είναι η ενέργεια και η δύναμή του· και αποδεικνύεται ότι με την προσευχή κατορθώνεται επιτυχέστερα η εκπλήρωση της αγάπης σε παγκόσμια κλίμακα, όπου αδυνατούν οι τόσοι άλλοι πόροι και τρόποι.

Pascha-- Πάσχα-- Пасху-- Пасха

Κατάκριση: Η μεγάλη αδικία

«Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε»
Η κατάκριση είναι γεμάτη από αδικία

Γέροντα, εύκολα κρίνω και κατακρίνω.

- Η κρίση που έχεις, είναι φυσικά, χάρισμα που σου έδωσε ο Θεός, αλλά την εκμεταλλεύεται το ταγκαλάκι και σε κάνει να κατακρίνεις και να αμαρτάνεις. Γι' αυτό, μέχρι να εξαγνισθεί η κρίση σου και να έρθει ο θείος φωτισμός, να μη την εμπιστεύεσαι. Όταν κανείς ασχολείται με τους άλλους και τους κρίνη, ενώ ακόμα δεν έχει εξαγνισθή η κρίση του, πέφτει συνέχεια στην κατάκριση.

- Και πώς, Γέροντα, θα εξαγνισθεί η κρίση μου;

- Πρέπει να την λαμπικάρεις. Μπορεί να έχεις καλή διάθεση και μια δύναμη μέσα σου, αλλά πιστεύεις ότι κρίνεις πάντοτε σωστά. Η κρίση σου είναι όμως είναι ανθρώπινη, κοσμική. Προσπάθησε να απαλλαγείς από το ανθρώπινο στοιχείο, να αποκτήσεις ανιδιοτέλεια, για να έρθει ο θείος φωτισμός και να γίνει η κρίση σου πνευματική, θεϊκή. Τότε η κρίση σου θα είναι σύμφωνη με την δικαιοσύνη του Θεού και όχι με την ανθρώπινη δικαιοσύνη. Με την αγάπη και την ευσπλαχνία του Θεού και όχι με την λογική την ανθρώπινη.

Μόνον ο Θεός κρίνει δίκαια, γιατί μόνον Αυτός γνωρίζει τις καρδιές των ανθρώπων. Εμείς, επειδή δεν ξέρουμε την δίκαιη κρίση του Θεού, κρίνουμε "κατ' όψιν", εξωτερικά, και γι' αυτό πέφτουμε έξω και αδικούμε τον άλλον. Η ανθρώπινη κρίση μας δηλαδή είναι μία μεγάλη αδικία. Είδες τι είπε ο Χριστός: "Μη κρίνετε κατ' όψιν, αλλά την δικαίαν κρίσιν κρίνατε".

Θέλει πολλή προσοχή. Ποτέ δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πώς ακριβώς έχουν τα πράγματα. Πριν από χρόνια σε ένα μοναστήρι στο Άγον Όρος ήταν ένας πολύ ευλαβής διάκος, Κάποτε όμως φόρεσε ρούχα κοσμικά και γύρισε στη πατρίδα του. Τότε πολλοί Πατέρες είπαν διάφορα εναντίον του. Αλλά τι είχε γίνει; Κάποιος του είχε γράψει ότι οι αδελφές του ήταν ακόμα ατακτοποίητες και, επειδή φοβήθηκε μήπως παραστρατήσουν, πήγε να τις βοηθήση. Έπιασε δουλειά σε ένα εργοστάσιο και ζούσε πιο καλογερικά από ό,τι προηγουμένως. Μόλις τακτοποίησε τις αδελφές του, άφησε τη δουλειά του και πήγε πάλι σε μοναστήρι, για να μείνει. Ο ηγούμενος, όταν είδε ότι τα ήξερε όλα, τυπικό, διακονήματα κ.λ.π., τον ρώτησε πού τα ήξερε και εκείνος άνοιξε τη καρδιά του και του τα είπε όλα. Τότε ο ηγούμενος ενημέρωσε τον επίσκοπο και εκείνος τον χειροτόνησε αμέσως ιερέα. Μετά πήγε σε ένα απομακρυσμένο μοναστήρι και εκεί ζούσε πολύ πνευματική ζωή, πολλή άσκηση. Έφθασε σε άγια κατάσταση και βοήθησε πνευματικά πολλούς ανθρώπους. Μερικοί που δεν ξέρουν τι απέγινε μπορεί ακόμη να τον κατακρίνουν.

Πόσο πρέπει να προσέχουμε την κατάκριση! Πόσο αδικούμε τον πλησίον μας, όταν τον κατακρίνουμε! Αν και στη πραγματικότητα με τη κατάκριση αδικούμε τον εαυτό μας και όχι τους άλλους, διότι μας αποστρέφεται ο Θεός. Τίποτε άλλο δεν αποστρέφεται τόσο πολύ ο Θεός όσο την κατάκριση, γιατί ο Θεός είναι δίκαιος και η κατάκριση είναι γεμάτη από αδικία.

Πώς φθάνουμε στην κατάκριση

- Γέροντα, γιατί πέφτω συχνά στην κατάκριση;

- Επειδή ασχολείσαι πολύ με τους άλλους. Περιεργάζεσαι τις αδελφές και θέλεις από περιέργεια να μαθαίνεις τι κάνει η μια, τι κάνει η άλλη. Έτσι μαζεύεις υλικό, για να έχει το ταγκαλάκι να εργάζεται και να σε ρίχνει στη κατάκριση.

- Γιατί, Γέροντα, ενώ πρώτα δεν έβλεπα τα ελαττώματα των άλλων, τώρα τα βλέπω και κατακρίνω;

- Τώρα βλέπεις τα ελαττώματα των άλλων, γιατί δεν βλέπεις τα δικά σου.

- Από πού προέρχονται, Γέροντα, οι λογισμοί κατακρίσεως;

- Από την ιδέα που έχουμε για τον εαυτό μας- δηλαδή από την υπερηφάνεια- και από την τάση να δικαιολογούμε τον εαυτό μας.

- Γέροντα, η κατάκριση έχει έλλειψη αγάπης;

- Έμ, τι έχει; Και έλλειψη αγάπης έχει και αναίδεια έχει. Όταν δεν έχεις αγάπη, δεν βλέπεις με επιείκεια τα λάθη των άλλων, οπότε τους ταπεινώνεις μέσα σου και τους κατακρίνεις. Πάει μετά το ταγκαλάκι και τους βάζει να κάνουν και άλλο σφάλμα. Το βλέπεις εσύ, τους κατακρίνεις πάλι και ύστερα συμπεριφέρεσαι με αναίδεια.

- Μερικές φορές, Γέροντα, με στεναχωρεί η αδελφή με την οποία συνεργάζομαι και την κατακρίνω.

- Πού ξέρεις εσύ με πόσα ταγκαλάκια πολεμάει εκείνη την ώρα η αδελφή; Μπορεί να τη πολεμούσαν πενήντα δαίμονες, για να την ρίξουν, ώστε να σε κάνουν να πεις: «Ά, τέτοια είναι». Ύστερα, όταν δουν ότι την κατέκρινες, θα έρθουν πεντακόσιοι δαίμονες να την ρίξουν πάλι μπροστά σου, για να την κατακρίνεις ακόμα περισσότερο. Μπορεί λ.χ. να της πεις: «Αδελφή, μη βάζεις αυτό το πράγμα εκεί, εδώ είναι η θέση του». Την άλλη μέρα θα την κάνει το ταγκαλάκι να ξεχάσει τι της είπες και να το βάλει πάλι στην ίδια θέση. Θα κάνει και καμιά άλλη αταξία και θα λες με το λογισμό σου: «Μα χθες της είπα να προσέξει και σήμερα το έβαλε πάλι εκεί! Έκανε κι άλλη αταξία!». Οπότε την κατακρίνεις και δεν μπορείς να συγκρατηθείς και να μη μιλήσεις. «Αδελφή, της λες, δεν σου είπα να μην το βάλεις εκεί; Αυτό είναι ακαταστασία. Με έχει σκανδαλίσει η συμπεριφορά σου!». Αυτό ήταν! Ο διάβολος έκανε την δουλειά του. Σε έβαλε να την κατακρίνεις, αλλά και να ψυχρανθείς μαζί της. Και εκείνη, επειδή δεν ξέρει ότι εσύ ήσουν η αιτία για την απροσεξία της, θα νοιώθει τύψεις που σε σκανδάλισε και θα πέσει σε λύπη. Βλέπετε με τι πονηριά εργάζεται το ταγκαλάκι κι εμείς το ακούμε;

Γι' αυτό προσπαθήστε να μην κρίνετε κανέναν. Να κρίνετε μόνον τα ταγκαλάκια που, ενώ ήταν Άγγελοι, κατάντησαν δαίμονες και , αντί να μετανοήσουν, γίνονται πιο πονηροί και κακοί και βάλθηκαν με μανία να καταστρέψουν τα πλάσματα του Θεού. Ο πονηρός δηλαδή παρακινεί τους ανθρώπους να κάνουν παραξενιές και αταξίες, και ο ίδιος πάλι βάζει λογισμούς άλλους ανθρώπους, για να κρίνουν και να κατακρίνουν, και έτσι νικάει και τους μεν και τους δε. Και αυτοί μεν που νικούνται και κάνουν αταξίες, αισθάνονται μετά την ενοχή τους και μετανοούν, ενώ οι άλλοι που κατακρίνουν δικαιώνουν τον εαυτό τους, υπερηφανεύονται και καταλήγουν στην ίδια πτώση με τον πονηρό, την υπερηφάνεια.
Με την κατάκριση φεύγει η Χάρις του Θεού

- Όταν, Γέροντα, μου περνάει ένας λογισμός εις βάρος του άλλου, είναι πάντοτε κατάκριση;

- Δεν το καταλαβαίνεις εκείνη την ώρα;

- Μερικές φορές αργό να το καταλάβω.

- Κοίταξε να καταλαβαίνεις το συντομότερο την πτώση σου και να ζητάς συγχώρεση και από την αδελφή την οποία κατέκρινες και από τον Θεό, γιατί αυτό γίνεται εμπόδιο στην προσευχή. Με την κατάκριση φεύγει αμέσως η Χάρις του Θεού και δημιουργείται αμέσως ψυχρότητα στη σχέση σου με τον Θεό. Πώς να κάνεις μετά προσευχή; Η καρδιά γίνεται πάγος μάρμαρο.

Η κατάκριση και η καταλαλιά είναι οι μεγαλύτερες αμαρτίες και απομακρύνουν την Χάρη του Θεού περισσότερο από κάθε άλλο αμάρτημα. «Όπως το νερό σβήνει την φωτιά, λέει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, έτσι και η κατάκριση σβήνει την Χάρη του Θεού».

- Γέροντα, νυστάζω πολύ στην πρωινή Ακολουθία.

- Μήπως κατέκρινες καμιά αδελφή; Εσύ βλέπεις εξωτερικά τα πράγματα και κατακρίνεις, γι' αυτό νυστάζεις μετά στην Ακολουθία. Από την στιγμή δηλαδή πού κατακρίνει κανείς και δεν αντιμετωπίζει τα πράγματα πνευματικά, μαζεύονται δέκατα πνευματικά και αποδυναμώνεται. Και όταν αποδυναμωθεί, ή νυστάζει ή έχει αϋπνία.

- Γέροντα συχνά πέφτω στη γαστριμαργία.

- Κοίταξε, εκείνο που πρέπει τώρα να προσέξεις πολύ είναι η κατάκριση. Αν δεν κόψεις την κατάκριση, ούτε από τη γαστριμαργία θα μπορέσεις να απαλλαγείς. Ο άνθρωπος που κατακρίνει, επειδή διώχνει τη Χάρη του Θεού, μένει αβοήθητος και δεν μπορεί να κόψει τα ελαττώματά του. Και αν δεν καταλάβει το σφάλμα του, για να ταπεινωθεί, θα έχει συνέχεια πτώσεις. Αν όμως το καταλάβει και ζητήσει την βοήθεια του Θεού, τότε ξαναέρχεται η Χάρις του Θεού.
Όποιος κατακρίνει τους άλλους, πέφτει στα ίδια σφάλματα

- Γέροντα, πώς συμβαίνει, όταν κατακρίνω μια αδελφή για κάποιο σφάλμα της, σε λίγο να κάνω κι εγώ το ίδιο σφάλμα;

- Αν κατακρίνει κανείς τον άλλον για ένα σφάλμα του και δεν καταλάβει την πτώση του, ώστε να μετανοήσει, συνήθως πέφτει στο ίδιο σφάλμα, για να το καταλάβει. Ο Θεός δηλαδή από αγάπη επιτρέπει ο άνθρωπος να αντιγράφει την κατάσταση αυτού τον οποίο κατέκρινε. Αν πεις λ.χ. ότι κάποιος είναι πλεονέκτης και δεν καταλάβεις ότι κατέκρινες, ο Θεός παίρνει τη Χάρη του και επιτρέπει να πέσεις κι εσύ στη πλεονεξία. Αρχίζεις τότε να μαζεύεις. Μέχρι να καταλάβεις τη πτώση σου και να ζητήσεις συγχώρεση από τον Θεό, θα λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι.

Για να σε βοηθήσω, θα σου πω κάτι από τον εαυτό μου. Όταν ήμουν στην Ιερά Μονή Στομίου, έμαθα για μια συμμαθήτριά μου από το Δημοτικό ότι είχε παραστρατήσει και έκανε ζημιά κάτω στην Κόνιτσα. Προσευχόμουν λοιπόν να τη φωτίσει ο Θεός να ανέβει στο μοναστήρι, για να της μιλήσω. Είχα ξεχωρίσει και μερικά κομμάτια περί μετανοίας από την Αγία Γραφή και από Πατερικά. Μια μέρα λοιπόν ήρθε με δύο άλλες γυναίκες. Μιλήσαμε και έδειξε ότι κατάλαβε. Στη συνέχεια ερχόταν συχνά με το παιδί της και έφερνε κεριά, λάδι, λιβάνι για τον ναό. Μια φορά κάποιοι γνωστοί προσκυνητές από τη Κόνιτσα μου λένε: «Πάτερ, αυτή η γυναίκα υποκρίνεται. Εδώ φέρνει κεριά κα λιβάνι και κάτω συνεχίζει με τους αξιωματικούς». Όταν ξαναήρθε, τη βρήκα στην εκκλησία να ασπάζεται τις εικόνες, και της έβαλα τις φωνές: «Φύγε από 'δώ, της είπα, έχεις βρωμίσει όλη την περιοχή!...». Η καημένη έφυγε κλαίγοντας. Δεν πέρασε πολύ ώρα και αισθάνθηκα μεγάλο σαρκικό πόλεμο. «Τι είναι αυτό; λέω. Ποτέ μου δεν είχα τέτοιον πειρασμό. Τι συμβαίνει;». Δεν μπορούσα να βρω την αιτία. Κάνω προσευχή, τα ίδια. Οπότε παίρνω τον ανήφορο για την Γκαμήλα.«Καλύτερα να με φάνε οι αρκούδες», είπα. Προχώρησα αρκετά μέσα στο βουνό. Ο πειρασμός δεν υποχωρούσε. Βγάζω τότε ένα τσεκουράκι που είχα κρεμασμένο στη μέση μου και δίνω τρεις τσεκουριές στο πόδι μου, μήπως και με τον πόνο φύγει ο πειρασμός. Το παπούτσι γέμισε αίμα, αλλά τίποτε. Σε μια στιγμή ήρθε στο νου μου εκείνη η γυναίκα και τα λόγια που της είχα πει. «Θεέ μου , είπα τότε, εγώ για λίγο έζησα αυτή την κόλαση και δεν μπορώ να την αντέξω, κι αυτή η ταλαίπωρη που ζει συνέχεια αυτήν την κόλαση!... Συγχώρεσέ με που την κατέκρινα». Αμέσως ένοιωσα μια δροσιά θεϊκή και εξαφανίσθηκε ο πόλεμος. Βλέπεις τι κάνει η κατάκριση;

Αν παραβλέπουμε τα σφάλματα των άλλων, θα παραβλέψει και ο Θεός τα δικά μας

- Γέροντα, σήμερα στη διαλογή των ελιών κατέκρινα μερικές αδελφές, γιατί έβλεπα ότι δεν έκαναν προσεκτικά τη δουλειά τους.

-Κοίταξε να αφήσεις τις κρίσεις και τις κατακρίσεις, γιατί μετά θα σε κρίνει κι εσένα ο Θεός. Εσύ δεν βάζει καμμιά ελιά λίγο χαλασμένη μαζί με τις άλλες;

- Όχι Γέροντα, προσέχω να μη βάζω.

- Αν μας κάνει τόσο καλό διάλεγμα ο Χριστός στην Κρίση, χαθήκαμε! Ενώ, αν τώρα παραβλέπουμε τα σφάλματα των άλλων και δεν τους κατακρίνουμε, θα μπορούμε τότε να πούμε στο Χριστό: «Χριστέ μου, βάλε με κι εμένα σε καμιά άκρη μέσα στο Παράδεισο!». Θυμάστε τι γράφει το γεροντικό για έναν αμελή μοναχό που σώθηκε γιατί δεν κατέκρινε; Όταν ήρθε η ώρα να πεθάνει, ήταν πολύ χαρούμενος και ειρηνικός. Τότε ο Γέροντάς του, για να ωφεληθούν οι Πατέρες που είχαν μαζευτεί από τα γύρω Κελιά, τον ρώτησε: «Αδελφέ, πώς και δεν φοβάσαι τον θάνατο, αφού έζησες με αμέλεια;». Και ο αδελφός του απάντησε: «Είναι αλήθεια ότι έζησα με αμέλεια. Από τότε όμως που έγινα μοναχός προσπάθησα να μην κατακρίνω κανέναν, οπότε τώρα θα πω στον Χριστό: Χριστέ μου, είμαι ένας ταλαίπωρος, αλλά τουλάχιστον την εντολή Σου: ¨Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε¨[8], την τήρησα». « Μακάριος είσαι αδελφέ, του είπε τότε ο Γέροντας, γιατί σώθηκες χωρίς κόπο».

- Γέροντα, μερικοί πνευματικοί άνθρωποι, όταν βλέπουν κάποιον να ζει αμαρτωλά, λένε: «Α, αυτός, έτσι που πάει, είναι για την κόλαση!».

- Αχ, αν οι κοσμικοί άνθρωπο πάνε στη κόλαση από τις καταχρήσεις, οι πνευματικοί άνθρωποι θα πάνε από τις κατακρίσεις... Για κανέναν δεν μπορούμε να πούμε ότι θα πάει στην κόλαση. Ο Θεός δεν ξέρουμε πώς εργάζεται. Τα κρίματα του Θεού είναι άβυσσός. Κανέναν να μη καταδικάζουμε, γιατί έτσι παίρνουμε την κρίση από τα χέρια του Θεού. Πάμε να γίνουμε Θεοί. Αν μας ρωτήσει ο Χριστός την ημέρα της Κρίσεως, ας πούμε τη γνώμη μας...



ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Αν στραφούμε στον εαυτό μας, δεν θα κατακρίνουμε

Γέροντα, όταν βλέπω κάποια αταξία στο διακόνημα, κατακρίνω μέσα μου.

- Εσύ, να κοιτάς την ευταξία την δική σου και τις αταξίες των άλλων. Να είσαι αυστηρή με τον εαυτό σου και όχι με τους άλλους. Τι δουλειά έκανες σήμερα;

- Ξεσκόνιζα.

- Ξεσκόνιζες τους άλλους ή τον εαυτό σου;

- Δυστυχώς τους άλλους.

- Κοίταξε, θα αρχίσεις να κάνεις δουλειά στον εαυτό σου, όταν πάψεις να ασχολείσαι με το τι κάνουν οι άλλοι γύρω σου. Αν ασχολείσαι με τον εαυτό σου και πάψεις να ασχολείσαι με τους άλλους, θα βλέπεις μόνον τα δικά σου σφάλματα και στους άλλους δεν θα βρίσκεις κανένα σφάλμα. Τότε θα απελπιστείς με τη καλή έννοια από τον εαυτό σου και θα κατακρίνεις μόνον τον εαυτό σου. Θα αισθάνεσαι την αμαρτωλότητά σου και θα αγωνίζεσαι να απαλλαγείς από τις αδυναμίες σου. Ύστερα, όταν θα βλέπεις στους άλλους κάποια αδυναμία, θα λες: «Μήπως εγώ ξεπέρασα τις αδυναμίες μου; Πώς λοιπόν έχω τέτοια απαίτηση από τους άλλους;». Γι' αυτό να μελετάς και να παρακολουθείς συνέχεια τον εαυτό σου, για να αποφεύγεις την κρυφή υπερηφάνεια, και να έχεις αυτομεμψία με διάκριση, για να αποφεύγεις την εσωτερική κατάκριση. Έτσι θα διορθωθείς.

- Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ γράφει: «Εάν αγαπάς την καθαρότητα, εισελθών έργασαι εν τη αμπέλω της καρδίας σου, εκρίζωσον εκ της ψυχής σου τα πάθη, έργασαι μη γνώναι κακίαν ανθρώπου». Τι εννοεί;

- Εννοεί να στραφείς στον εαυτό σου και να κάνεις δουλειά στον εαυτό σου. Οι άγιοι πώς αγίασαν; Είχαν στραφεί στον εαυτό τους και έβλεπαν μόνον τα δικά τους πάθη. Με την αυτοκριτική και την αυτομεμψία που είχαν, έπεσαν τα λέπια από τα μάτια της ψυχής τους, και έφτασαν να βλέπουν καθαρά και βαθιά. Έβλεπαν τον εαυτό τους κάτω απ' όλους τους ανθρώπους και όλους τους θεωρούσαν καλύτερους από τον εαυτό τους. Τα δικά τους σφάλματα τα έβλεπαν μεγάλα και τα σφάλματα των άλλων πολύ μικρά, γιατί έβλεπαν με τα μάτια της ψυχής τους και όχι με τα γήινα μάτια. Έτσι εξηγείται όταν έλεγαν: «Εγώ είμαι χειρότερος απ' όλους τους ανθρώπους». Τα μάτια της ψυχής τους είχαν καθαρίσει και είχαν γίνει διόπτρες γι' αυτό κα έβλεπαν τα μικρά τους σφάλματα - τα ξυλαράκια - σαν δοκάρια. Εμείς όμως, ενώ τα σφάλματά μας είναι δοκάρια, δεν τα βλέπουμε ή τα βλέπουμε σαν ξυλαράκια. Κοιτάμε τους άλλους με το μικροσκόπιο και βλέπουμε τα δικά τους αμαρτήματα μεγάλα, ενώ τα δικά μας δεν τα βλέπουμε, γιατί δεν καθάρισαν τα μάτια της ψυχής μας.

Η βάση είναι να καθαρίσουν τα μάτια της ψυχής. Όταν ο Χριστός ρώτησε τον τυφλό: «Πώς βλέπεις τώρα τους ανθρώπους;», εκείνος Του απάντησε: «σαν δένδρα»[3], γιατί δεν είχε αποκατασταθεί όλο το φως του. Όταν αποκαταστάθηκε όλο το φως του, τότε τα έβλεπε όλα καθαρά. Θέλω να πω ότι ο άνθρωπος, όταν φτάσει σε καλή πνευματική κατάσταση όλα τα βλέπει καθαρά, όλα τα σφάλματα των άλλων τα δικαιολογεί, με την καλή έννοια, γιατί τα βλέπει με το θεϊκό μάτι και όχι με το ανθρώπινο.
Αν δικαιολογούμε τους άλλους, Δεν θα τους κατακρίνουμε

- Γέροντα, όταν μου περνούν λογισμοί υπερηφανείας και κατακρίσεως, προσπαθώ να δικαιολογώ τους άλλους. Αυτό είναι πτώση ή αγώνας;

- Αγώνας είναι. Όταν κάποιος χαζεύει με ανοιχτό το στόμα και μπει μια μύγα μέσα στο στόμα του, θα την φτύσει. Αλλά καλύτερα να προσέχει να μην μπει.

- Συχνά όμως, Γέροντα, βλέποντας τι κάνουν οι άλλοι τους κατακρίνω.

- Εδώ που τα λέμε, δεν μπορείς να μη βλέπεις τι γίνεται γύρω σου. Πρέπει όμως να αποκτήσεις διάκριση, ώστε να δίνεις στους άλλους ελαφρυντικά και να τους δικαιολογείς. Τότε θα τους βλέπεις σε καλή κατάσταση.

- Γέροντα, την ώρα της Ακολουθίας έχω λογισμούς γιατί μια αδελφή δεν έρχεται στο αναλόγιο να ψάλει, γιατί μια άλλη ψάλει σιγανά και συνέχεια κατακρίνω.

- Ε, καλά, γιατί δεν σκέφτεσαι ότι η αδελφή ίσως είναι κουρασμένη ή είχε έναν πόνο και δεν μπόρεσε να κοιμηθεί, και γι' αυτό δεν ψάλει; Ξέρω αδελφές που, και άρρωστες να είναι και να μη μπορούν να σύρουν τα πόδια τους από τον πυρετό, θα αγωνισθούν να μη γίνει αυτό αντιληπτό, για να μην της πουν να φύγουν από το διακόνημα και πάει άλλη αδελφή στη θέση τους και δυσκολευθεί. Αυτό δε σε συγκινεί;

- Με συγκινεί, Γέροντα, αλλά δεν καταφέρνω να δικαιολογήσω πάντα μια αδελφή, όταν φέρεται άσχημα.

- Σκέφθηκες ποτέ ότι η αδελφή μπορεί να φέρεται άσχημα, για να κρύψει την αρετή της; Εγώ γνωρίζω ανθρώπους που κάνουν επίτηδες αταξίες και τους κακολογούν όσοι δεν ασχολούνται με τον εαυτό τους. Ή μπορεί κάποια αδελφή να φερθεί άσχημα, επειδή είναι κουρασμένη, αλλά αμέσως μετανοιώνει. Εσύ την κατακρίνεις, ενώ εκείνη έχει ήδη μετανοιώσει για την άσχημη συμπεριφορά της. Στα μάτια των ανθρώπων είναι ταπεινωμένη, στα μάτια όμως Του Θεού είναι ψηλά.

- Γέροντα, έχω μια στενότητα. Δεν έρχομαι στη θέση του άλλου, για να τον δικαιολογήσω.

- Να βλέπεις με πόνο τον άλλον που σφάλλει και να δοξάζεις τον Θεό για όσα σου έχει δώσει, γιατί μετά ο Θεός θα σου πει: «Εγώ, παιδί μου, τόσα σου έδωσα, κι εσύ γιατί μου φέρθηκες σκληρά;». Να βλέπεις πλατιά τα πράγματα. Να σκέφτεσαι το παρελθόν του ανθρώπου, τις ευκαιρίες που του δόθηκαν να καλλιεργήσει τον εαυτό του και τις ευκαιρίες που είχες εσύ και δεν τις αξιοποίησες. Έτσι, θα συγκινηθείς από τις δωρεές που σου χάρισε ο Θεός, θα τον δοξολογήσεις γι' αυτές και θα ταπεινωθείς, επειδή δεν ανταποκρίθηκες. Παράλληλα θα νοιώσεις αγάπη και πόνο για τον αδελφό που δεν είχε τις δικές σου ευκαιρίες και θα κάνεις γι' αυτόν καρδιακή προσευχή.

Υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν εγκλήματα μεγάλα, αλλά έχουν πολλά ελαφρυντικά. Ποιος ξέρει οι άνθρωποι αυτοί πώς είναι στα μάτια του Θεού; Εάν δεν μας βοηθούσε ο Θεός, μπορεί και 'μεις να ήμασταν αλήτες. Κάποιος εγκληματίας έκανε λ.χ. είκοσι εγκλήματα και τον κατακρίνω και δεν σκέφτομαι τι παρελθόν έχει. Ποιος ξέρει πόσα εγκλήματα έκανε ο πατέρας του!... Από μικρό παιδί τι κλοπές θα τον έβαζαν να κάνει! Ύστερα, όταν ήταν νέος, πόσα χρόνια θα έζησε μέσα στις φυλακές και θα καθοδηγήθηκε από άλλους έμπειρους φυλακισμένους. Αυτός θα μπορούσε να είχε κάνει όχι είκοσι αλλά σαράντα εγκλήματα και συγκρατήθηκε. Ενώ εγώ με τη κληρονομικότητα και την αγωγή που είχα, θα έπρεπε τώρα να έκανα θαύματα. Έκανα; Όχι. Άρα είμαι αναπολόγητος. Αλλά, ακόμη και είκοσι θαύματα αν έκανα, ενώ μπορούσα να κάνω σαράντα, πάλι θα ήμουν αναπολόγητος. Με αυτούς τους λογισμούς διώχνουμε την κατάκριση και ανοίγουμε μια ρωγμή στην σκληρή καρδιά μας.

Να μη βγάζουμε εύκολα συμπεράσματα

- Γέροντα, τι θα με βοηθήσει να μη κατακρίνω;

- Όλα είναι πάντοτε όπως τα σκέφτεσαι εσύ;

- Όχι, Γέροντα.

- Έ, τότε να λες: «Δεν σκέφτομαι πάντοτε σωστά. Πολλές φορές κάνω λάθος. Να, στην τάδε περίπτωση έκρινα και έπεσα έξω, οπότε τον αδίκησα τον άλλον. Επομένως δεν πρέπει να ακούω τον λογισμό μου». Ο καθένας μας λίγο-πολύ έχει περιπτώσεις που έπεσε έξω στην κρίση του. Αν φέρει στο νου του τις περιπτώσεις που έκρινε και έπεσε έξω, τότε θα αποφεύγει την κατάκριση. Αλλά και μια φορά να μην έπεσε έξω και να έχει δίκαιο, πού ξέρει τα ελατήρια του άλλου; Ξέρει πώς έγινε κάτι; Να μη βγάζουμε εύκολα συμπεράσματα.

Κι εγώ, όταν ήμουν νέος, είχα την κατάκριση ψωμοτύρι. Επειδή ζούσα λίγο προσεκτικά και είχα μια ψευτοευλάβια, ό,τι μου φαινόταν στραβό, το έκρινα. Γιατί, όταν στον κόσμο ζει κανείς λίγο πνευματικά, μπορεί να βλέπει πολλά κουσούρια στους άλλους και να μη βλέπει αρετές. Εκείνους που καλλιεργούν την αρετή μπορεί να μη τους βλέπει, γιατί ζουν στην αφάνεια, αλλά βλέπει τους άλλους που κάνουν αταξίες και να τους κατακρίνει. «Αυτός, λέει, κάνει έτσι, εκείνος περπατάει έτσι, ο άλλος κοιτάζει έτσι...».

Ξέρετε τι είχα πάθει μια φορά; Είχαμε πάει με έναν γνωστό μου να λειτουργηθούμε σε ένα μοναστήρι στο Μονοδένδρι, εννιά ώρες περίπου μακριά από την Κόνιτσα. Όταν μπήκαμε στο ναό, ο γνωστός μου στάθηκε στο αναλόγιο, για να ψάλει, και εγώ πήγα στο στασίδι πίσω από τον ψάλτη. Παρακολουθούσα και έψελνα σιγανά. Κάποια στιγμή ήρθε μια γυναίκα με μαύρα, σχετικά νέα, στάθηκε δίπλα μου και συνέχεια με κοιτούσε. Με κοιτούσε, έκανε το σταυρό της. Με κοιτούσε, έκανε το σταυρό της... Είχα αγανακτήσει. «Βρε, παιδάκι μου, έλεγα μέσα μου, τι σόι άνθρωπος είναι αυτή; Μέσα στον κόσμο, μέσα στην εκκλησία, τι κοιτάζει έτσι;». Εγώ τις αδελφές μου, όταν περνούσαν στον δρόμο δίπλα μου, δεν τις έβλεπα. Πήγαιναν μετά στο σπίτι και έκαναν παράπονα στη μάνα μας: «Με είδε ο Αρσένιος, έλεγαν, και δεν μου μίλησε!». «Καλά, μου έλεγε μετά η μάνα μου, βλέπεις τις αδελφές σου στο δρόμο και δεν τις μιλάς;». «Εγώ θα κοιτάζω αν αυτή που περνάει δίπλα μου είναι η αδελφή μου; της έλεγα. Ένα σωρό σόι έχουμε. Αυτό θα κάνω;». Θέλω να πω, είχα κάτι τέτοιες ακρότητες. Να περνά τώρα δίπλα σου η αδελφή σου και να μη της μιλάς! Τέλος πάντων... Μόλις λοιπόν τελείωσε η Θεία Λειτουργία, πήγε αυτή η μαυροφόρα και παρακάλεσε τον ιερέα να μου πει να πάω στο σπίτι της, γιατί έμοιαζα πολύ στο παιδί της που είχε σκοτωθεί στον πόλεμο! Όταν πήγα σπίτι της, είδα την φωτογραφία του παιδιού της. Πραγματικά, μοιάζαμε σαν αδέλφια! Αυτή Η καημένη με κοιτούσε μέσα στην εκκλησία και έκανε τον σταυρό της σαν να έβλεπε το παιδί της. Κι εγώ έλεγα: «Την αθεόφοβη, μέσα στην εκκλησία και πώς κοιτάζει!» Ώ, μετά ξέρετε πως με είχε λειώσει αυτό το περιστατικό; «Για δες, είπα, εσύ να έχεις τέτοιους λογισμούς, ότι ποιος ξέρει τι γυναίκα είναι και μεσ' στην εκκλησία να μην ντρέπεται καθόλου..., και αυτή η φουκαριάρα να έχε χάσει το παιδί της και να έχει τον καημό της!».

Μια άλλη φορά κατέκρινα τον αδελφό μου που ήταν φαντάρος. Μου έστειλε μήνυμα ο σιτιστής: «Έδωσα στον αδελφό σου δύο μπετόνια με λάδι. Τι έγιναν τα μπετόνια;». «Μα, αυτός εκεί πέρα, είπα, έφερνε στο σπίτι τους στρατιώτες κα τους φιλοξενούσαμε, τώρα πώς το έκανε αυτό, να πάρει λάδι από το στρατό;». Οπότε πιάνω και γράφω στον αδελφό μου αγανακτισμένος ένα γράμμα... Κι εκείνος μου απαντάει: «Τα μπετόνια να τα ζητήσεις από τη νεωκόρο της κάτω εκκλησιάς»! Αυτός το λάδι το είχε στείλει στην εκκλησία της κάτω Κόνιτσας, γιατί ήταν φτωχή. «Χρόνια πολλά, είπα τότε στον εαυτό μου. Την άλλη φορά κατέκρινες εκείνη τη φουκαριάρα. Τώρα τον αδελφό σου. Άλλη φορά τίποτε-τίποτε!». Θέλω να πω, όταν είδα ότι έπεφτα έξω στις κρίσεις μου, εξέταζα τον εαυτό μου: «Στην τάδε περίπτωση είχα πει για τον άλλον ότι ενήργησε έτσι, αλλά τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Άλλη φορά άλλο συμπέρασμα είχα βγάλει κι αλλιώς ήταν». Έτσι έβαλα τον εαυτό μου στην θέση του. «Άλλη φορά, είπα, δεν θα κρίνεις καθόλου. Τελεία-παύλα! Είσαι στραβός και όλα στραβά και ανάποδα τα βλέπεις. Κοίταξε να γίνεις σωστός άνθρωπος». Και μετά, όταν μου φαινόταν κάτι στραβό, έλεγα: «Κάτι καλό θα είναι, αλλά εγώ δεν το καταλαβαίνω. Όσες φορές έβαλα αριστερό λογισμό, έπεσα έξω». Όταν πλέον σιχάθηκα τον εαυτό μου, με την καλή έννοια, όλους τους δικαιολογούσα. Για τους άλλους έβρισκα πάντα ελαφρυντικά και μόνον τον εαυτό μου κατέκρινα. Αλλά, εάν ο άνθρωπος δεν παρακολουθεί τον εαυτό του, όλα τα περνάει απαρατήρητα και μετά στην Κρίση θα είναι αναπολόγητος.


Γεροντας Παϊσιος

Kathisma from the Matins of Holy Monday

Kathisma from the Matins of Holy Monday

Tone 8. The Wisdom and Word.

The present day is resplendent with the first fruits of the Lord’s sufferings. Come then, lovers of feasts, let us meet it with songs; for the Creator is coming to accept Cross, afflictions and scourges, as he is judged by Pilate; therefore too, struck on the face by a slave, he endures all that he may save humankind. And so let us cry aloud to him: Lover of humankind, Christ our God, grant forgiveness of offences to those who with faith worship your most pure sufferings.

Holy Chalice

      The Cup of Christ is suffering. But for those who drink
from it on earth, the Cup of Christ grants participation
in Christ's Kingdom.


St. Ignatius Brianchaninov

Γιά ὅσους κοινωνοῦν ἀνεξομολόγητοι

Ἕνα συγκλονιστικό θαῦμα τοῦ Ἁγίου Εὐγενίου
Στα χρόνια του βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του νέου πλήθος από Σκύθες με δική του διαταγή ξεκίνησαν για την Ανατολή. Κάποτε έφτασαν και στην Τραπεζούντα.
Ανάμεσά τους ήταν και κάποιος δεμένος με αλυσίδες, γιατί είχε μέσα του ολόκληρη λεγεώνα πονηρών πνευμάτων.
Οι άλλοι Σκύθες τον πρόσεχαν νύχτα-μέρα, από φόβο μήπως οι δαίμονες τον ρίξουν στη φωτιά και τον κάψουν ή τον πνίξουν στο νερό ή τον γκρεμίσουν σε κανένα βάραθρο…
Πριν δαιμονιστεί ο Σκύθης αυτός, από νέος ακόμα, έκανε τα θελήματα των δαιμόνων και ζούσε ζωή ακόλαστη.
Κάποτε όμως έκανε και μία φρικτή ασέβεια. Στη Βασιλεύουσα, όπου είχε πάει μαζί με άλλους ομόφυλους του, επισκέφθηκε μία εκκλησία.
Εκεί, μολονότι αβάπτιστος και ακάθαρτος, τόλμησε να πλησιάσει στο άγιο ποτήριο την ώρα της θείας μεταλήψεως και να κοινωνήσει! Την ίδια όμως στιγμή παραδόθηκε στους απάνθρωπους δαίμονες, που άρχισαν από τότε να τον βασανίζουν αλύπητα.
Σ’ αυτή λοιπόν την κατάσταση έφτασε στην Τραπεζούντα. Οι σύντροφοί του, μαθαίνοντας για τα πολλά θαύματα του αγίου Ευγενίου, τον έφεραν στο ναό του. Στο μεταξύ η σατανική λεγεώνα τον έκανε να σπαράζει και ν’ αφρίζει.
Πώς τόλμησες, τον φοβέριζαν τα δαιμόνια, να μεταλάβεις το Χριστό, αφού είσαι δικός μας; Θα σ’ εξαφανίσουμε με τον πιο σκληρό τρόπο! Κανένας δεν Θα σε γλιτώσει απ’ τα χέρια μας!…
Ενώ όμως κόμπαζαν και απειλούσαν οι μιαροί δαίμονες, τί κάνει ο γρήγορος βοηθός των ανθρώπων, ο ένδοξος Ευγένιος;
Παρακαλεί τον φιλάνθρωπο Δεσπότη να σπλαχνιστεί το πλάσμα Του και να το απαλλάξει από την τυραννία του σατανά.
Και με τις παρακλήσεις του λυγίζει τον πολυέλεο Κύριο.
Καθώς στεκόταν λοιπόν ο δαιμονισμένος μπροστά στο λείψανο του αγίου, ήρθε σε έκσταση. Του φάνηκε πως είδε το Χριστό να κατεβαίνει από τον ουρανό μέσα στην εκκλησία.
Εκεί, αφού του θύμισε τις βέβηλες πράξεις, που από νέος είχε κάνει, άρχισε να τον ελέγχει αυστηρά
Μ’ όλες τούτες τις παρανομίες σου, κατέληξε ο Κύριος, με λύπησες πάρα πολύ, δεν είσαι άξιος ελέους, για χάρη όμως του αγαπητού μου Ευγένιου σε λυπήθηκα και θα σ’ ελεήσω. Και γυρίζοντας στο μάρτυρα, που στεκόταν δίπλα Του ικετευτικά, συνέχισε: Γιάτρεψέ τον, Ευγένιε, αφού κατέφυγε στην προστασία σου.
Αμέσως ο Ιησούς εξαφανίστηκε. Ο άγιος είπε τότε στον δαιμονισμένο: Αυτό το κακό το έπαθες επειδή κοινώνησες τα άχραντα Μυστήρια, ενώ ήσουν αβάπτιστος και βουτηγμένος στις αμαρτίες.
Ο Σκύθης συνήλθε από την έκσταση.
Είδε τότε, αισθητά πια, να βγαίνει φωτιά από τα άγια λείψανα, να μπαίνει στο στόμα του και να κατακαίγει – έτσι του φάνηκε – τα σωθικά του.
Όσοι ήταν εκεί κοντά μπόρεσαν να δουν με τα ίδια τους τα μάτια τη δύναμη του αγίου Ευγενίου, που βασάνιζε και τιμωρούσε εξουσιαστικά τους πονηρούς δαίμονες, διώχνοντάς τους βίαια μέσ’ από τον ταλαίπωρο άνθρωπο.
Άφριζε και ίδρωνε και χτυπιόταν ο Σκύθης, ώσπου ελευθερώθηκε εντελώς από τ’ ακάθαρτα πνεύματα.
Ειρηνικός πια και ανενόχλητος, σιχάθηκε την παλιά του ζωή, και δεν έπαψε ποτέ να ευχαριστεί τον θαυματουργό μάρτυρα που τον ευεργέτησε.

ΠΑΣΧΑ ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ

HOLY MONDAY Ode 1+8-ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ Οδή ά+ή

Η χαρά είναι του Χριστού, η λύπη είναι του διαβόλου.

- Γέροντα, αυτόν τον καιρό, στενοχωριέμαι πολύ.

- Γιατί στενοχωριέσαι; Βούλιαξαν τα καράβια σου; Πού τα έβγαλες και βούλιαξαν ; στον Ατλαντικό; Καλά, βγάζουν τα καράβια με τέτοιο καιρό στον ωκεανό; Πόσα βούλιαξαν;

- Όλα, Γέροντα, βούλιαξαν.

- Ε, τότε είσαι ακτήμων και μπορείς να γίνης καλή μοναχή! Γιατί δεν δοξάζεις διαρκώς τον Θεό; Τί σου λείπει; Να έχη λύπη ένας άνθρωπος που βρίσκεται μακριά από τον Χριστό, το καταλαβαίνω∙ αλλά να έχη λύπη ένας που είναι κοντά στο Χριστό , δεν το καταλαβαίνω, γιατί , και πόνο να έχη, ο πόνος του μελώνεται από τον Χριστό.

Όπως έχω καταλάβει, στον άνθρωπο δεν υπάρχει φαρμάκι, γιατί, αν το φαρμάκι ακουμπήσει στον Χριστό, γίνεται γλυκό σιρόπι. Όποιος έχει μέσα του φαρμάκι ,σημαίνει ότι δεν ακουμπάει τα προβλήματά του στον Χριστό.

Η χαρά είναι του Χριστού, η λύπη είναι του διαβόλου. Όταν βλέπω μοναχό να είναι σαν ζημιωμένος μπακάλης, ξέρετε πως στενοχωριέμαι; Άλλο η κατά Θεόν λύπη, το χαροποιόν πένθος. Τότε ο άνθρωπος αγάλλεται. Η σιωπή, η συστολή που έχει, στάζουν μέλι στην καρδιά του. Όταν δω έναν τέτοιον άνθρωπο, να του φιλήσω και τα πόδια.

- Γέροντα, από πού θα καταλάβει κανείς αν η λύπη του είναι πράγματι κατά Θεόν;

- Ας υποθέσουμε , κάνει μια αμαρτία ο άνθρωπος και λυπάται. Αν λυπάται από καθαρό φιλότιμο για την πτώση του, γιατί στενοχώρησε τον Χριστό, νιώθει μέσα του έναν γλυκό πόνο, γιατί ο Θεός σκορπά στην ψυχή του γλυκύτητα, την θεία παρηγοριά. Αυτή η λύπη, είναι κατά Θεόν. Ενώ, όταν κανείς νιώθη συνεχή λύπη με άγχος και απελπισία, πρέπει να καταλάβη ότι αυτή η λύπη δεν είναι κατά Θεόν. Η κατά Θεόν λύπη είναι χαρά πνευματική και φέρνει στην ψυχή παρηγοριά, ενώ η λύπη που δεν είναι κατά Θεόν φέρνει άγχος και αδιέξοδο.

- Και όταν ,Γέροντα, ένας πνευματικός άνθρωπος στενοχωριέται, επειδή κάποιος αιρετικός χρησιμοποιεί το όνομά του και κάνει κακό στους ανθρώπους;

- Αυτή η στενοχώρια είναι δικαιολογημένη και πρέπει να στενοχωρηθεί ο άνθρωπος, γιατί βλάπτονται πολλοί. Και σ’ αυτήν όμως την περίπτωση η αντιμετώπιση πρέπει να είναι πνευματική. Αν τοποθετηθή ταπεινά και πη : «Θεέ μου, δεν θέλω να πάθουν κακό οι άνθρωποι∙ φώτισέ τους να καταλάβουν την αλήθεια», αναπαύεται. Ενώ, αν αρχίση να αγωνιά και να λέη: «τί να κάνω; χρησιμοποιούν το όνομά μου και καταστρέφονται ψυχές» κ.λπ., ανάπαυση δεν θα έχη. Πάντως, όταν κανείς δεν έφταιξε και έχη αναπαυμένη την συνείδησή του, ακόμη κι αν οι άλλοι τον πληγώνουν, εκείνος νιώθει μέσα του μεγάλη παρηγοριά.



Από το βιβλίο: «ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»

ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

ΛΟΓΟΙ Ε΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ

«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»

ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

2007

The Tree- St. Basil the Great

   A tree is known by its fruit, a man by his deeds.
A good deed is never lost, he who sows courtesy
reaps friendship, and he who plants kindness
gathers love....


St. Basil the Great