Κάθε λογισμὸς καὶ κάθε αἴσθηση ὁδηγοῦν σταδιακὰ τὴν ψυχὴ εἴτε πρὸς τὸν παράδεισο εἴτε πρὸς τὴν κόλαση.
Ἄν ὁ λογισμὸς εἶναι ἔλλογος, τότε συνδέει τὸν ἄνθρωπο μὲ τὸν Θεὸ Λόγο, μὲ τὸν ὕψιστο Λογισμό, μὲ τὴν Παναξία, πρᾶγμα ποὺ εἶναι ἤδη ὁ παράδεισος.
Ἐάν πάλι εἶναι ἄλογος ὁ λογισμὸς ἤ καὶ παράλογος, τότε συνδέει ἀναπόφευκτα τὸν ἄνθρωπο μὲ τὸν Παράλογο, τὸν Ἀνόητο, μὲ τὸν διάβολο, πρᾶγμα ποὺ εἶναι ἤδη ἡ κόλαση.
Ὅσα ἰσχύουν γιὰ τὸν λογισμὸ, ἰσχύουν καὶ γιὰ τις αἰσθήσεις. Ὅλα ἀρχίζουν ἐδῶ, ἀπὸ τὴν γῆ: καὶ ὁ παράδεισος μὰ καὶ ἡ κόλαση τοῦ ἀνθρώπου.
Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς
In the Path to Salvation Saint Theophan outlines a path that begins with faith, baptism and awakening grace. This implants in us a desire, zeal, to do God's will and follow his commandments. But more is necessary. We still have to act on this desire. Unfortunately, there are many forces that make this difficult for us due to the nature of our worldly life. The first step to a god-pleasing life is to get a clear picture of our sinfulness. He says,
"Now you must discerningly come to know that you are definitely sinful, and you must know to what degree––clearly, individually, and as if quantitatively, know your sins with attendant circumstances that diminished or magnified the sinfulness of the action."
Lent will be here soon, so it a good time to begin a deeper self-assesment. Saint Theophan gives us a very good way to do this which I have found useful in my preparation for Confession. While most readers of this blog are probably very familiar with this process, hopefully there will be a few aids to help even those who faithfully undertake an in depth probing of their own sinfulness.
Saint Theophan recommends that we begin with a systematic review of our life since our last confession using the following aids to help us recall and to document our situation.
First create a sheet of paper for recording which has a column on the left side titled "Law of God", and on the other "My Life".
Find a quiet time and place and use the following to help recall all your obligations in relation to God, your neighbor and yourself :
Seek out the things you should not have done and those which you should have done but didn’t. Also examine your good deeds and try to see the motivations which were behind them. Was there a self serving agenda associated with them?
Be specific in your examination. In each case try and to identify the time, place, people involved and so forth. This will help you to avoid meaningless generalities and make you aware of specific behaviors that you will want to examine to change.
Once you have competed this list, which may be lengthy, identify the underlying pattern which shows you the characteristics of your inner heart. Identify the passions which are governing your life. Find the one passion which conditions all the other actions. Once you have identified this you have found the root of your sinfulness.
Next, reflect on these sins and their root until you see clearly that each one was committed according to your own desire. Don’t listen to the excuses your mind will begin to make for you. These don’t help. Keep working on this until you are ready to honestly say, I am guilty of this and that. In this process you may feel burdened and wretched. Don’t let this get you down. Feel good that you are uncovering your sinfulness and increase your desire to uncover them all. The right feeling to have is one of regret and repentance. This will lead you to making a vow to change. This is true metanoia or repentance.
Saint Theophan the Recluse,
Reference: Path to Salvation pp. 170-172
God arranges things correspondingly. When I hear of the death of some youth, I mourn, but I mourn as a man. Because, if we examine things more deeply, we see that, the older someone gets, the greater struggle he has, and the more sins he adds. Especially when he is wordly, as the years pass by, instead of his spiritual state improving, it gets worse with cares of life, with injustices, etc. Because of this, it is more triumphant when God takes a youth.
-Elder, why does God allow so many young people to die? No one has a say with God when he will die. God takes each person in the best instant of his life, in a special way, for him to give up his soul. If He sees that someone will become better, He allows him to live. If, however, He sees that he will become worse, He takes him, in order to save him. There are some further who have a sinful life, but have the attitude to do good, and He takes them near Him, before they are allowed to do it, because He knows that they would do good, if only He would give them the chance. It is as if He tells them: “Don't tire yourself; your good intentions suffice.” With others, because they are very good, He decides to take them near Him, because Paradise requires flower buds.
Naturally, it is difficult for parents and relatives to understand this. They see that a small child dies, that Christ took a little angel, and the parents cry and wail, while they should be joyful, because, do they know what would happen if he grew older? Would he have been able to have been saved? When we left Asia Minor by boat in 1924 to come to Greece, I was a baby. The boat was full of refugees, and, as my mother had me in swaddling clothes, a sailor trampled on top of me. My mother thought that I had died and began to cry. A fellow villager of ours opened the swaddling clothes, and confirmed that I had not been hurt at all. If I had died then, I surely would have gone to Paradise. Now that I am so old, and [though] I have done so much asceticism, I am not sure that I will go to Paradise.
But parents can also be helped by the death of children. They should know that, from that instant, they have an intercessor in Paradise. When they die, their children will come with the six-winged angels to the gate of Paradise to greet their soul. This is not a small matter! To small children who were further burdened here by sicknesses or by some disability, Christ will say: “Come to Paradise, and receive the greatest portion.”And then they will tell Him: “It is beautiful here, our Christ, but we want our mommy to be near us.” And Christ will hear them and save the mother also in some manner.
Of course, mothers should not reach the other extreme. Some mothers believe that their children who died became Saints, and they fall into error. One mother wanted me to give me something from her child who died as a blessing, because she believed that he became a Saint. “Is it blessed,” she asked me, “for me to give away his things?” “No,” I told her, “it is better to not give them away.” One other had attached a photograph of her child who had been killed by the Germans to the Crucified One on the evening of Holy Friday, and said: “And my child suffered like Christ.” The women who were sitting around passing the night by the Crucified One let her go, so that she would not be wounded. What could they say? She was [already] wounded.
- Elder, when I feel my heart become hard like a stone, what should I do?
- Your problem is not a hard heart but a mind-driven heart. Your entire heart has been taken over by your mind and is now at its service. But there is still a chance for your heart to go back. Each day you must read prayers to the Theotokos. If you want your heart to get back in shape, that’s the best medicine. You do have a heart, but it has been clouded by “logic”…. Things are different in the spiritual life. What is needed is simplicity. Act with simplicity and trust in God.
- How can I become simple, Elder? – I shall have to open your head and put an old-fashioned mind in it!
You need to enter the simple world of the Saints, and get to know the spiritual science which lifts and refreshes the soul, and gets rid of headaches. “Logic” will make us suffer. For example, I say to myself, ‘This must be done in this specific manner,’ and so I go ahead and do it because it has to be done. I don’t do it with my heart but because the mind dictates it. Logic and courtesy may tell me that ‘I must surrender my seat,’ but my heart will not. Think of the difference when my heart is moved and I surrender my seat out of love. I feel such joy!
- Elder, I don’t have a heart.
- You do have a heart, but as soon as it tries to act, your mind puts a muzzle on it. You must try to acquire the logic of the heart, faith and love.
- How can I achieve this? – The first step: go down town to Thessaloniki and March barefoot in protest, so that people will say that you went mad; this way you will get rid of your mind!!! Blessed soul! You approach everything with mathematical exactness. What are you, an astronomer? If you stop thinking “logically”, you will be able to start working spiritually on yourself.
“The Holy Fathers saw everything with the spiritual, the divine eye. Patristic tests were written in the spirit of God and it was in the spirit of God that the Holy Fathers gave their interpretations. Today this spirit is lacking and Patristic texts are hard to understand. People see everything with secular eyes and cannot see beyond that; they do not have the breadth of spirit that results form faith and love.”
The first and foremost reason why our intention to correct ourselves and lead a holy life remains without result lies in the fact that our intention is often too vague and indefinite.
A certain sinner, for example, says to himself: “It’s high time for me to stop sinning, time to mend my ways! I repent! I’ll stop sinning!” The intention is quite indefinite. And because of this, although it might be sincere, it is unreliable and may not achieve the desired correction.
He who has a sincere desire to amend himself must first of all determine exactly what it is that must be corrected. He must determine what his greatest sin is and what means he must use against it, and what dangers he must avoid so as not to fall into it again, since it has become a habit, a part of his life. All this thought and self-examination must come first and only then should a resolve be made, and that resolve should be specific as, for example: “Enough is enough! With God’s help I am no longer going to fall into such-and-such a sin; I’m going to break this bad habit; I’m no longer going to associate with those particular people who encourage me in this habit; I’m going to break off that unhealthy relationship; I’m going to use such-and-such means against this sin; I’m going to arm myself and muster all my forces against it when it begins again to tempt me.”
The same thing must also be said about the resolution to lead a righteous life. By no means is it enough to content oneself simply by stating the following resolve: “From this time forth I’m going to lead a God-pleasing life.” Such a resolution is not definite enough, and although it may have come from the heart, it is doubtful whether it will have any effect.
He who desires to abandon a life of sin and live a righteous life must first of all examine which obligations he has most difficulty in fulfilling and does not like to fulfill; what exactly hinders their fulfillment; what he must do, what means he must employ to fulfill them more readily. Having done this, he must make a specific resolve, as for example: “Now, with God’s help I will try hard to fulfill this obligation which until now I have done so poorly; I will apply myself to using such-and-such means towards its fulfillment. For example, when someone offends me I will be more patient; I won’t start using insulting and shameful language, or better yet, I won’t answer back at all; in such-and such company I’ll be more careful in what I say; at such-and-such times I’ll try to pray fervently, something I have not done up to now.., and so on.”
In general, the more definite one’s intention to change one’s sinful life and live righteously, the more it will suit the particular circumstances, the state of one’s soul, one’s relationship with others, etc., and the more hope there is of its bringing it into reality. When something is so definite one can more easily direct one’s thoughts and one’s strength to one subject and thus, of course, more easily achieve the desired goal.
Another reason why our good intentions fail, is because we do not hold firmly enough to our resolve. Scarcely two or three days pass by after our having made our resolution and we, in our normal daily routine of life amidst our worldly cares and pursuits, have already forgotten our intention, although at the time it was made with proper firmness of purpose. For this reason, if we truly wish our good intention to be realized, then each of us, every morning after our morning prayers, must immediately bring to mind and renew our resolution, saying in our hearts: “I promised God to turn away from this particular sin; I really wanted to fulfill this obligation; I must keep my promise!” Having renewed in this way our good intention, we must diligently pray to God that He would grant us the necessary strength to carry it out.
Likewise, our intention must be renewed in this way throughout the course of the day. And when evening comes, we should never go to sleep without having first examined our hearts to see how we have spent the day: did we keep our promise to God? And if it happens that we went against our resolve, against our promise, then we must immediately ask God’s forgiveness, and once again renew our resolve and carefully watch over ourselves. This is the way in which those people act who are concerned for the salvation of their souls, and in this way they attain salvation!
The third reason we fail in our intention to lead a better life, is our excessive fear of the difficulties connected with such an undertaking. A holy life is not attained without work, without sufferings and difficulties; it often takes a prolonged and fierce battle. We must withdraw from occasions to sin, of which there are so many. We must sacrifice various enjoyments which are so pleasant, abandon many worldly pursuits which make life interesting, and endure many unpleasant things which because of our self-love are often so difficult to bear.
For example, let us suppose that we resolved to withdraw from our natural inclination to become angry. In order to turn away from anger we must quietly endure a lot of what is to us almost unbearable, and to which our usual response would have been a stream of crude words; sometimes we must not justify ourselves even when we are in the right; often we must be silent when we feel the urge to speak; often we must give in to others even when the occasion does not demand it; we must often bear the offenses of others and not reveal our irritation; often force ourselves to patiently endure when we are slandered or laughed at like fools and cowards. All this we must endure if we truly desire to realize our intention to withdraw from anger.
Amidst all the difficulties of keeping oneself from anger or any other sin which manifests itself as particularly great, our soul often falls into despondency and all our strength seems to evaporate. In such cases we must immediately bring to mind various sacred truths and experiences which are able to restore our former spirit, our former strength, and give us hope of abandoning the sin from which we decided to turn away. Thus we must remember that no matter how weak a man is, with God’s help he can do and endure all things if only he truly desires and uses it; this is accomplished through the strength that is granted by God.
We must remember the millions of righteous ones, who have gone before us and their self-denial, patience and endurance which they left as an example for us and for the whole world. We must remember that, above all, God desires our correction, and because of this, knowing our weakness and our needs, He will unfailingly come to our aid if only we turn to Him with fervent prayer and make use of the means and the power which He has given to us.
We must remember that the difficulties which invariably accompany any important undertaking are intimidating only to the lazy and faint-hearted; that only the first steps along the path of correction are unpleasant and difficult; that the farther one goes along such a path the easier and less painful it becomes; that any victory which we gain over our enemy makes us much stronger and better able to endure any further onslaughts. We must more often remind ourselves of the feeling of peace and satisfaction we shall experience when in the last days and hours of our life we look back at our past, at the difficulties we have heroically overcome, at the many sufferings borne with Christian patience, at the countless temptations conquered by our love for God, at all the noble deeds which we performed in secret before God’s eyes alone, at all the favors which we showed our fellow man, at the faithfulness with which we fulfilled our obligations, often forcing ourselves to the utmost to do this.
Finally, we must more often remind ourselves that for all this we will be rewarded by so much in the life of the age to come that all the difficulties which we overcome here in this life, all the sufferings which we endure in this age for the sake of a righteous life, will appear to us much smaller; in fact, they will appear insignificant, in comparison with the heavenly rewards.
O, Almighty God! Now we count each minute of trial and suffering and we rarely consider the blessed eternity which delights the souls of Thy righteous and faithful servants. Brother! In your striving towards a God-pleasing life, when you weigh your earthly difficulties and grief, place more often on the scale this eternity! It will outweigh all your trials, all the pleasures of worldly pursuits, pleasures and enjoyments.
The fourth reason that our resolution to lead a better life often fails, lies in the fact that we want immediately to become saints. Many people, when they once feel an aversion to their sinful behavior, make a firm resolve to change their ways and place a good beginning towards this reform; but because this doesn’t happen as quickly as they would like, and whether by habit or rashness they often fall into their old sins, they lose heart and come to the conclusion that it’s impossible for them to change their ways.
Brother! Sister! People don’t become saints overnight. Our old man does not easily yield to being transformed into the new man. A big tree is not felled by a single stroke of the ax. So it is with each evil passion which’ is so firmly rooted in us. The way to perfection or to spiritual maturity is almost always unnoticeable, just as are so many things in nature.
A spiritual man passes through various stages of growth, just like the physical man. Much time is spent in childhood before reaching the fullness and strength of manhood. There is a long period of weakness, and only then does one become stronger and stronger, until finally one becomes a man. Only at this age is one capable of doing what is proper to a man. Likewise, a ripened ear of corn is at first only a seed, then a small blade of grass, then a stalk, and finally an ear of corn; but even this ear is not ripe all at once, but grows, then flowers, then it tassels and only then does it become ripe. The same is true of a righteous, life! Even the best man in the world does not suddenly become a saint. His perfection for the most part develops slowly and only little by little. Good earth which accepts into itself a good seed brings forth fruit, says the Lord, in patience. (Lk 8:15).
To fall, of course, is not good, and it were better not to; but he who falls and then quickly gets up, becomes wiser and more careful, renews his good intention, fervently prays to God for new strength to attain a righteous life. Falls are not such a hindrance for such a man on the path to perfection. At the time of his fall, when he falleth, he shall find a stay, i.e., strength (Sir 3:31) and like the Apostle Paul, strikes ahead towards the mark of the prize of the high calling, forgetting those things which are behind. (Phil 3:13).
The above, then, are some of the reasons why our good intentions to turn away from sin and lead a better life are often unfulfilled. Let us avoid these pitfalls; let us try to make our resolution as definite as possible; let us remember more often and continually to renew our decision, and let us not become faint-hearted if we do not at once reach perfection, but let us courageously surmount the difficulties we meet along the way in firm hope of God’s help.
From “The Conversations of Metropolitan Gregory of Novgorod,” translated from the monthly periodical of St. Panteleimon’s Monastery on Mt. Athos, January 1899, pp. 15-19.
Το κείμενο που ακολουθεί είναι προδημοσιεύση άρθρου.Θα δημοσιευθεί στο ορθόδοξο αντιαιρετικό περιοδικό ΔΙΑΛΟΓΟΣ στο τεύχος Σεπτεμβρίου ( τον Αύγουστο δεν εκδίδεται ) αλλά λόγω της βαρύτητας του θαύματος,κρίθηκε σωστό να μαθευτεί νωρίτερα και από άλλα μέσα,για το καλό του ορθόδοξου ποιμνοίου στους δύσκολους καιρούς που περναέι η ευλογημένη πατρίδα μας.Υπάρχει και ενυπόγραφη δάδεια του εκδότη για όποιον τη θελήσει.
"Πριν μερικές εβδομάδες ακόμα ένα σύγχρονο θαύμα του γέροντος Παισιου έλαβε χώvρα σε ένα μικρό χωριό των Σερρών.Το περιέγραψε στον υποδιάκονο Αμφιλόχιο, του Ιερού Καθεδρικού Ναού των Ταξιαρχών Σερρών, ο βιώσας το θαύμα Παντελής Κ.
Ο Παντελής 18 ετών,νεος χρήστης ναρκωτικών ουσιών,είχε ένα τρομερό ατύχημα με το μηχανάκι του λίγο πιο έξω από
το χωριο του με αποτέλεσμα να τραμαυτιστεί σοβαρά στο κεφάλι και να πάθει εγκεφαλική διάσειση. Πιθανότατα ήταν
υπό την επίρροια ουσιών γιατί παρόλο που ήταν σε προγράμματα αποτοξίνωσης,το δαιμόνιο αυτό της ηρωίνης δεν
έλεγε να βγει από μέσα του.Μπήκε εσπευμένα στην μονάδα εντατικής θεραπείας του Γενικού Νοσοκομείου Σερρών με
κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις.Οι γιατροί τον είχαν σε καταστολή και μετά και από ενδονοσοκομειακή μόλυνση ήταν σε
κώμα με τελική γνωμάτευση ότι ήταν εγκεφαλικά νεκρός.Οι γιατροί μην έχοντας άλλα μέσα στη διάθεσή
τους,σήκωσαν τα χέρια ψηλά και είπαν στην χαροκαμένη μητέρα του ότι ειναι στα χέρια του θεού.
Η ημερομηνία της τελικής γνωμάτευσης για εγκεφαλικό θάνατο ήταν η 13η Ιουλίου.Σε 1 ημέρα ο γιος της θα έκλεινε
τα 18 του χρόνια,και αντί να μπει στην ενήλικη ζωή,τον έβλεπε στο κρεβάτι να παλεύει,όχι για τον γνωστό αγώνα
κατά της μάστιγας των ναρκωτικών,αλλά τελείως άμεσα για την επιβίωσή του .Η αξιαγάπητη Κυρία Αναστασία δε το
έβαλε κάτω.Με την προτροπή του Άγιου πνευματικου της , παππούλη Αθανάσιου,πήρε το ΚΤΕΛ για Θεσσαλονίκη την
επόμενη ημέρα και κατευθυνθηκε προς την ιερά μονή ΑΓ.ΙΩΑΝΝΗΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ-ΣΟΥΡΩΤΗ.Γνώριζε για το μεγαλείο του
γέροντα-Πα'ι'σίου , δε γνώριζε όμως οτι εκείνη την ημέρα 14 Ιουλίου συμπληρονώντουσαν 18 χρόνια απο την κοίμηση
του γέροντα.
Όταν έφτασε και είδε τη λαοσύναξη απόρησε,αλλά οταν της είπαν οτι ο γέρωντας πέθανε την ίδια μέρα που γέννησε
τον μονάκριβο γιο της κόντεψε να λιποθυμήσει.Ενιωσε κατι που δεν μπορει ακόμα να περιγράψει.Μια ένωση με το
θείο,την αύρα του γέρωντα και γενικά ότι κάτι καλό θα βγει.
Παρόλη την κρισιμότητα της κατάστασης του γιού της , δε το χρησιμοποίησε σαν αιτία και περίμενε με ταπεινωση και
γονατιστή πάνω από 4 ώρες μέχρι να έρθει η σειρά της να προσκυνήσει το μέρος όπου κοιμάται ο γέροντας-Πα'ι΄σιος.
Προσευχήθηκε για το σπλάχνο της και πήρε λίγο χώμα από το μνήμα, το οποίο χώμα το πήγε στον πνευματικότης, και
ο οποίος αφού το διάβασε,έφτιαξε ένα αυτοσχεδιο φυλακτό.Η κυρία Αναστασία ΄ετρεξε στο νοσοκομείο και το
εναπόθεσε κάτω από το μαξιλάρι του παιδιού της.
Το ίδιο κιόλας βράδυ είδε στον ύπνο της τον Γέροντα Παΐσιο να της λέει "Μη φοβάσαι, θα γίνει καλά ο Παντελής".
Το επόμενο πρωί ο Παντελής συνήλθε υγιέστατος κάτι που οι γιατροί αδυνατούσαν να εξηγήσουν.Μια έντονη ευωδία
είχε κατακλύσει το δωμάτιο και αργότερα διαπίστωσαν ότι αυτή η μυρωδιά, προέρχονταν από το μαξιλάρι του
Παντελή, στο οπoίου η μητέρα του είχε τοποθετήσει κρυφά το φυλαχτό με το χώμα από τον τάφο του Γέροντα . Το
μόνο που θυμάται ο Παντελής από το λήθαργο του, είναι η φιγούρα ενός μαυροφορεμένου γέροντα να του λέει : '
άντε σήκω παλικάρι μου να πας στη μαμά σου.τα κόλυβα σου δε τα έχεισ στο ζωνάρι.θα αργησουμε να τα φαμε'.
Ο Παντελής από εκείνο το πρωινό έχει μια αποστροφή για τα ναρκωτικά και υγιέστατος διαβάζει και προσπαθεί να
μπει στο πανεπιστήμιο.Εξομολογείται στον πνευματικό της μητέρας του και θέλησε να μοιραστει το θαύμα που βίωσε η
οικογένεια του , με τον υποδιάκονο Αμφιλόχιο.
"ο Θεός μερικές φορές, όταν κάποιος δεν καταλαβαίνη με το καλό, του δίνει μια δοκιμασία, για να συνέλθη. Αν δεν
υπήρχε λίγος πόνος, αρρώστιες κ.λπ., θα γίνονταν θηρία οι άνθρωποι· δεν θα πλησίαζαν καθόλου στον Θεό."
Γεροντας Παισιος
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΔ΄ Ἡ πνευματική εἰρήνη τῆς καρδιᾶς
Η καρδιά σου, αγαπητέ, κτίσθηκε από τον Θεό μόνο για τον σκοπό αυτόν, δηλαδή για να αγαπάται και να κατοικήται από αυτόν. Γι αυτό καθημερινά σου φωνάζει να του την δώσης: «Υιε, δος μου την καρδιά σου» (Παρ. 23,26). Επειδή όμως ο Θεός είναι η ειρήνη που είναι ανώτερη από κάθε νού, πρέπει η καρδιά που πρόκειται να τον δεχθή, να είναι ειρηνική και ατάραχη, όπως είπε ο Δαβίδ: «Εγενήθη ο τόπος σου εν ειρήνη» (Ψαλμ. 75,2). Γι αυτό πρέπει πρώτα από όλα να στερεώσης την καρδιά σου σε μία ειρηνική κατάστασι, ώστε όλες σου οι εξωτερικές σου αρετές να γεννιώνται από την ειρήνη αυτή και από τις άλλες εσωτερικές αρετές, όπως είπε εκείνος ο μέγας ησυχαστής Αρσένιος: «Φρόντισε ώστε όλη σου η εσωτερική εργασία να είναι σύμφωνα με το θέλημα του Θεού και να νικήσης τα εξωτερικά πάθη».
Διότι κι αν οι σωματικές σκληραγωγίες και όλες οι ασκήσεις με τις οποίες ασκείται το σώμα είναι άξιες επαίνου, όταν είναι με διάκρισι και μέτριες, όπως αρμόζει στο πρόσωπο που τις κάνει, όμως εσύ ποτέ δεν θα αποκτήσης καμία αληθινή αρετή μόνο δια μέσου των αρετών που αναφέρθηκαν προηγουμένως, παρά ματαιότητα και κενοδοξία, αν και οι ασκήσεις αυτές δεν παίρνουν δύναμι και ζωή και δεν κυβερνούνται από τις εσωτερικές και ψυχικές αρετές.
Η ζωή του ανθρώπου δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας πόλεμος και πειρασμός συνεχής, όπως είπε και ο Ιώβ: «Δεν είναι ένα πειρατήριο η ζωή του ανθρώπου πάνω στη γη;» (7,1). Λοιπόν εξ αιτίας του πολέμου αυτού εσύ πρέπει πάντοτε να είσαι άγρυπνος και να προσέχης πολύ και να παρατηρής την καρδιά σου να είναι πάντοτε ειρηνική και αναπαυμένη. Και όταν σηκώνεται οποιοδήποτε κύμα ταραχής στην ψυχή σου, να παραμένης πρόθυμος για να ησυχάζης και να ειρηνεύης αμέσως την καρδιά σου μη αφήνοντάς την να αλλάξη πορεία και να καταστραφή από την ταραχή εκείνη. Γιατί η καρδιά του ανθρώπου είναι όμοια με το βαρίδι του ωρολογιού και με το τιμόνι του καραβιού. Και όπως όταν κάποιο βαρίδι του ωρολογιού ξεκρεμασθή από την θέσι του αμέσως κινούνται και όλοι οι τροχοί, και όταν το τιμόνι δεν πάρη καλή στροφή, τότε όλο το καράβι φεύγει από την κανονική του πορεία, το ίδιο συμβαίνει και με την καρδιά: όταν μία φορά ταραχθή, αμέσως συγκινούνται όλα τα εσωτερικά και εξωτερικά όργανα του σώματος και ο ίδιος ο νους βγαίνει από τη σωστή του κίνησι και τον ορθό λόγο του. Γι αυτό πρέπει πάντοτε να ειρηνεύης την καρδιά σου, κάθε φορά που τύχει κάποια ενόχλησι και σύγχυσι εσωτερική, είτε την ώρα της προσευχής, είτε σε κάθε άλλον καιρό.
Και να γνωρίζης το εξής· τότε ξέρεις να προσεύχεσαι καλά, όταν γνωρίζης να εργάζεσαι καλά και να παραμένης ειρηνικός, διότι και ο απόστολος παραγγέλλει να προσευχώμαστε ειρηνικά, χωρίς οργή και διαλογισμούς (Α΄ Τιμ. 2,8). Έτσι σκέψου ότι κάθε εργασία σου πρέπει να γίνεται με ειρήνη, γλυκύτητα και χωρίς βία. Μέ συντομία, όλη γενικά η άσκησις της ζωής σου πρέπει να γίνεται για να έχης ειρήνη στην καρδιά σου και να μη συγχίζεται και στη συνέχεια με την ειρήνη αυτή να εκτελής όλα σου τα έργα με ειρήνη και πραότητα, όπως έχει γραφή: «Τέκνο μου με πραότητα να εκτελής τα έργα σου» (Σείρ. 3,17), για να αξιωθής του μακαρισμού των πράων που λέγει: «Μακάριοι όσοι φέρονται με πραότητα στους άλλους, διότι αυτοί θα κληρονομήσουν την γη της επαγγελίας» (Ματθ. 5,5).
Ο Αόρατος πόλεμος
ΟΣΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
Απόδοση στη νέα Ελληνική: Ιερομόναχος Βενέδικτος
Έκδοση Συνοδείας Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, Νέα Σκήτη, Άγιον Όρος
http://iliaxtida.wordpress.com/?fp=0
Οι εντολές του Θεού δεν είναι βαριές, είναι πολύ ελαφριές, ανακουφίζουν, δροσίζουν και δημιουργούν και φτιάχνουν μακαριότητα στην ψυχή του ανθρώπου. Γι' αυτό ο Χριστός μας δεν ζήτησε πολλά πράγματα. Και στη Δευτέρα Παρουσία δεν θα πει «γιατί δεν ασκητεύσατε ...». Όχι. Θα πει «γιατί δεν ελεήσατε, γιατί δεν θρέψατε, γιατί δεν ντύσατε, γιατί δεν ανακουφίσατε το φυλακισμένο». Τι είναι αυτά; Έργα αγάπης. Γι' αυτό είπε ο Χριστός «Ποιος είναι αυτός που με αγαπάει; Αυτός που τηρεί τις εντολές μου. Εκείνος που δε με αγαπάει δεν τηρεί τις εντολές μου». Με τον έλεγχο που έκανε στους εξ αριστερών, ήθελε να τους πει, ότι «εσείς δεν είχατε αγάπη και εφόσον δεν είχατε αγάπη, δεν μπορείτε να μπείτε στο νυμφώνα της αγάπης». Ο νυμφώνας της αγάπης κερδίζεται μόνο με την αγάπη και τη θυσία. Γι' αυτό θα πρέπει, με την αγάπη και την ταπείνωση, να περάσουμε στη Βασιλεία των Ουρανών.
Στενή και τεθλιμμένη η οδός η απάγουσα εις την ζωήν. Ο φαρδύς δρόμος οδηγεί τους ανθρώπους στην κόλαση. Ποιος είναι ο φαρδύς δρόμος; Η ξένοιαστη κοσμική ζωή, και όταν περνούν οι μέρες μας άδειες ...
Δεν πρέπει να μας πλανά ο διάβολος· και να προσπαθήσουμε, κατά το Ευαγγέλιο του Χριστού μας, να καθαρίσουμε το έσωθεν του ποτηρίου που είναι η ψυχή μας, η καρδιά μας, ο νους μας. Αν το μέσα του ποτηρίου, λέει, το κάνεις, άνθρωπε, καθαρό και το έξωθεν θα είναι καθαρό. Υποκριτά, μην κάνεις το έξω, και το μέσα το αφήνεις ακάθαρτο. Στα μάτια του Θεού είναι όλα φανερά. Τους ανθρώπους θα τους ξεγελάσουμε, θα δείξουμε άλλο πρόσωπο, αλλά τα μέσα μας είναι γνωστά στο Θεό. Να φροντίσουμε μέσα μας να τακτοποιηθούμε, ν' αλλάξουμε. Το χρόνο που μας έδωσε ο Θεός να τον γεμίσουμε με καλά έργα, με καλές σκέψεις, με αγνά αισθήματα.
Να μην καθόμαστε και ασχολούμαστε με αργολογίες, να μην ασχολούμαστε με συζητήσεις άκαιρες και βλαβερές. Ν' απαλλάξουμε τη γλώσσα μας από το να κρίνουμε τους ανθρώπους, τον αδελφό μας, τον πλησίον μας. Όχι, όχι μην το κάνουμε αυτό. Να κρίνουμε τον εαυτό μας, να καταδικάσουμε τον εαυτό μας. Αν τον καταδικάσουμε, θα τον απαλλάξουμε της καταδίκης του Θεού. Αν καταδικάσουμε, θα καταδικαστούμε κι αν κρίνουμε, θα κριθούμε, και με όποια μεζούρα μετρήσουμε θα μας μετρήσει ο Θεός.
Η κάθε στιγμή που περνάει δεν ξαναγυρνάει. Ο διάβολος μάς κερδίζει χρόνο, μάς απασχολεί με πράγματα γήινα και πρόσκαιρα προκειμένου να μας κερδίσει το χρόνο να μην τον έχουμε, ώστε να μην προσφέρουμε περισσότερα στο Θεό και στην ψυχή μας. Ας προσέξουμε όσο μπορούμε να είμαστε εν εγρηγόρσει, να γρηγορούμε στο μυαλό, στην καρδιά, να μην αφήνουμε σκέψεις, να μην αφήνουμε την καρδιά μας να μολύνεται. [...] Πόσες φορές αν θα ελέγξουμε τη συνείδησή μας, θα δούμε ότι δεν προσέχουμε. Επομένως δημιουργούμε σκάνδαλο. Αυτές τις αμαρτίες δεν τις γνωρίζουμε. Να τις εξαγορευθούμε και να σβήσουν.
Γι' αυτό θα τα προσέχουμε όλα αυτά τα πράγματα, για να είμαστε έτοιμοι. Ο θάνατος είναι φοβερός, δεν είναι παιχνίδι. Εάν κανείς από μας έχει γνωρίσει λίγο περί θανάτου, αν κινδύνεψε από ασθένεια, είδε πόσο φοβερό είναι. Βλέπετε πώς δακρύζει ο άνθρωπος ή και κλαίει και τρέχουν τα μάτια του κατά την ώρα την επιθανάτια; Γιατί κλαίει; Γιατί βλέπει ότι έρχονται οι ενάντιες δυνάμεις, έρχονται τα δαιμόνια ν' αρπάξουν την ψυχή. Κι η ψυχή τρέμει σαν το φθινοπωρινό φύλλο στον ελάχιστο άνεμο.
Λέει το τροπάριο της νεκρώσιμης ακολουθίας: "οίον αγώνα έχει η ψυχή χωριζομένη του σώματος, πόσα δάκρυα τότε; Προς τους αγγέλους τα όμματα τρέπουσα άπρακτα καθικετεύει, προς τους ανθρώπους τας χείρας εκτείνουσα ουκ έχει τον βοηθούντα". Λέει, στρέφει τα μάτια στους αγγέλους δεν παίρνει τίποτα. Γιατί οι άγγελοι λένε «κατά τα έργα σου αλληλούια». Θα σε βοηθήσουμε, αλλά έπρεπε να βοηθήσεις κι εσύ με τα έργα σου. Σηκώνει τα χέρια προς τους ανθρώπους, βοηθήστε με. Κι εκείνοι λένε: τι να σε βοηθήσουμε, τον εαυτό μας δεν μπορούμε να βοηθήσουμε, εσένα θα βοηθήσουμε; Και τότε βάζει μυαλό ο κάθε άνθρωπος. Τι μπορεί όμως να κάνει εκείνη την ώρα, αφού ξεψυχάει;
Αυτή τη μελέτη, αυτή την αλήθεια, αυτή την πραγματικότητα την οποία βλέπουμε να την ζει κάθε δικός μας άνθρωπος που φεύγει από τη ζωή, γιατί δε μας γίνεται μάθημα να τακτοποιήσουμε τον εαυτό μας τώρα, ώστε όταν έρθει αυτή η περίπτωση, η ώρα, να είμαστε έτοιμοι; Ναι μεν θα πικραθούμε, ο θάνατος είναι από φύσεως σκληρός και πικρός, αλλά όταν η συνείδηση δεν μας καταμαρτυρεί, βάλσαμο έρχεται στην ψυχή. Η ψυχή ελπίζει, της γίνεται μια αίσθηση ότι κάτι θα γίνει. Γι' αυτό λοιπόν, πριν έρθει αυτή η φοβερή ώρα, πριν έρθει αυτή η πρώτη κρίση της ψυχής από τη μεγάλη κρίση της Δευτέρας Παρουσίας, ας ετοιμαστούμε, ας προσέξουμε, ας βιαστούμε τώρα, όχι αύριο και μεθαύριο. Από σήμερα, απ' αυτή τη στιγμή, μέσα στην ψυχή μας μετάνοια κι επιστροφή στο Θεό. Κι όταν ο Θεός δει αυτή την καλή διάθεση από μέρους μας, θα μας βοηθήσει. Και αυτή τη μικρή διάθεση θα την κάνει μεγάλη, ώστε να επιτελεστεί αυτή η μεγάλη σωτηρία των ψυχών μας.
Γεροντας Εφραιμ Φιλοθεϊτης
