Elders of our times- Γεροντες της εποχης μας

Η θεία μέθη ( Γέροντας Παΐσιος )

 
- Γέροντα, φοβάμαι μήπως δεν σωθώ.


- Μη φοβάσαι∙ μαζί θα πάμε επάνω. Μόνο να πης στην Γερόντισσα να μας δώση δύο μεγάλα μπουκάλια για τον δρόμο -πρόσεξε να είναι πλαστικά για να μην σπάσουν στο ταξίδι!... Θα τα γεμίσουμε νερό και ,μέχρι να ανεβούμε στον Ουρανό, από την κούραση θα το πιούμε! Μόνον τρία δάκτυλα θα αφήσουμε και θα παρακαλέσουμε τον Χριστό να το ευλογήση, να το κάνη κρασί και μετά θα το πιούμε και θα μεθύσουμε πνευματικά κοντά στον Χριστό.


- Γέροντα, ποιό είναι αυτό το νερό;


- Είναι η αγάπη προς τον χριστό και τους αδελφούς .


- Και η μέθη;


- Είναι η μέθη από το Άγιο πνεύμα. Αυτοί που μεθούν από το Άγιο Πνεύμα , αγάλλονται συνέχεια από την στοργή του Θεού, του Πατέρα τους.


Αν μεθύση ο άνθρωπος πνευματικά με το ουράνιο κρασί, η ζωή του εδώ στην γη γίνεται μαρτυρική, με την καλή όμως έννοια. Αχρηστεύεται για τον κόσμο, αδιαφορεί για καθετί γήινο και όλα τα «θεωρεί σκύβαλα». Βλέπεις, όσοι πίνουν πολύ και μεθούν, μετά δεν νοιάζονται για τίποτε. «Μπάρμπα- Θανάση, το καλύβι σου καίγεται», φώναζαν σε κάποιο γεροντάκι που το καλύβι του είχε πάρει φωτιά. «Άσ’ το να καή» έλεγε αυτός, γιατί είχε πιει και ήταν μεθυσμένος!...


Η άλλη μέθη, η ουράνια, είναι καλή, αλλά πρέπει να είναι κανείς συνέχεια εκεί, στο ατέλειωτο βαρέλι, το ουράνιο. Εύχομαι να βρήτε την παραδεισένια θεία κάνουλα και να πίνετε και να μεθάτε συνέχεια από το παραδεισένιο κρασί. Αμήν!


Από το βιβλίο: « ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

Humility is a great force

There were two bishops from neighboring jurisdictions, whom the malicious
devil had succeeded in wedging apart with enmity. One of the bishops was rich
and socially influential; the  other  lived  with  only  the  basic necessities and was
less prominent. Before long, the affluent hierarch began to issue threats to his
counterpart. When the lower-ranking bishop heard of this, he called all his clergy
and announced to them: “Reverend fathers, with the grace of our Christ, we will
defeat him.” “Your Grace,” the priests objected, “it is not easy for anyone to
defeat him.” The bishop, however, assured them: “Be patient, and you will see
that we will get the better of him.”

What did he devise? He waited until the day when the wealthy bishop’s
eparchy was celebrating the memory of certain holy martyrs, at which time he
notified his clergymen: “Follow me because the day has come for us to crush
him.” On their way to the neighboring diocese, the priests were asking each
other: “What does he have in mind? How is he so confident that we will defeat
him?” Nevertheless, they followed their shepherd until they reached the
cathedral.

When they arrived, the other bishop was leading a procession around the
church during the vespers service, followed by a multitude of faithful.  In the
presence of the large crowds, the visiting bishop approached, fell to the feet of
his brother (as did all  his  clergymen),  and  declared:  “Please forgive us  holy
master. We are your servants.”

When the celebrant bishop saw that his colleague had fallen  down
prostrate before him asking for forgiveness, he marveled at his extreme humility
and was overcome with compunction. He then also kneeled down and exclaimed:
“You are my  master, my lord,  and my  father.”  Thus  they  reconciled  with  each
other, and from then on they had great love and affection amongst themselves.
Subsequently, the bishop would take pleasure in advising his members of
the  clergy: “Didn’t I tell you that we would defeat him with the grace of God?
Whenever you are at odds with anyone, do the same and you will be victorious.”



—from the book Limonarion—

This life is temporary ( Elder Ephraim - Arizona )

The older I grow, the more I perceive the instability and the vanity of earthly things. Oh, why do we trouble ourselves in vain? Our life is short—dust, ashes, a dream—and in a little while, we shall taste corruption. Today you have your health, and tomorrow you lose it; today you are laughing, and tomorrow you are sullen. Now your eyes are shedding tears from an abundance of joy, and soon they will be shedding tears from pain and grief; today the economy is stable, and tomorrow misfortune strikes; today you receive good news, and in a little while bad news replaces it.
The years roll by and pass, and day by day each one of us draws closer and closer to the end of his life. Our precious time rolls by and disappears before our eyes, without our realizing, of course, what is escaping us unnoticed. For if the little child knew the worth of gold, he would not prefer to have a cheap candy instead. Doesn’t this also hold true for people, and above all me?
 

Man comes into the light of this world crying, he passes his life in weeping and sorrows, and he leaves the world in tears and pain. O vanity of vanities! The dream vanishes, and man awakens into the reality of the true life. No one notices
how this vain life flows by—the years pass, the months roll by, the hours disappear, the moments slip by imperceptibly, and then without any warning, the telegram comes: “Put your house in order, for you will die; you will live no longer”
(Isa. 38:1).
 

Wise is the merchant who realized the deceit of this temporal life, became wise, and sent his merchandise to heaven before the fair of life ended, in order to find it there in the treasuries of the heavenly city of God with accrued interest and
dividends. Blessed is that wise man, for he will live the painless and blessed life unto the ages of ages.
 
Now that the sun is shining and the day casts its sweet light upon us, let us walk quickly along the road of our correction, before the night of the future afterlife overtakes us, at which time we shall no longer be able to walk. “Behold, now is the accepted time; behold, now is the day of salvation” (2 Cor. 6:2), cries the Apostle Paul in his immortal words.



Elder Ephraim - Arizona

Ποιός εἶναι ὁ λογικός ἄνθρωπος κατά τούς Ἁγίους Πατέρες;

«Ὁ λογικός ἄνθρωπος», λέγει ὁ Μέγας Ἀντώνιος, «θεωρώντας καί ἐξετάζοντας (μέ τόν φωτισμένο ἀπό τό Θεό-Λόγο νοῦ του) ὁ ἴδιος τόν ἑαυτό του, δοκιμάζει καί διακρίνει αὐτά πού τοῦ πρέπουν καί τόν συμφέρουν. Κατανοεῖ ποιά εἶναι αὐτά πού ἁρμόζουν στή ψυχή του καί τήν ὠφελοῦν καί ποιά εἶναι ξένα πρός αὐτήν. Ἔτσι ἀποφεύγει αὐτά πού βλάπτουν τήν ψυχή του ὡς ξένα καί τόν χωρίζουν ἀπό τήν ἀθανασία»[1]

Ποῖος εἶναι ὁ λογικός ἄνθρωπος σύμφωνα μέ τούς Ἁγίους Πατέρες;

Εἶναι ὁ ἔλ-Λογος, ὁ «τόν Λόγον φέρων ἐν ἑαυτῷ». Εἶναι δηλαδή αὐτός, πού εἶναι μέσα στό Λόγο, μέσα στόν Θεό καί ὁ Λόγος μέσα του.   

«Ὁ μένων ἐν ἐμοί κἀγώ ἐν αὐτῷ... οὗτος φέρει καρπόν πολύν» (Ἰωάν. 15, 5) μᾶς εἶπε ὁ Κύριος. Ὁ Λόγος μέ κεφαλαῖο Λ, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ εἶναι αὐτός πού ἀληθινά λογικοποιεῖ τόν ἄνθρωπο καί τόν καθιστά καρποφόρο-πολύκαρπο.

Ὁ Δυτικός ἄνθρωπος πέφτοντας στή αἵρεση ἔχασε τό Λόγο καί ἁρπάχτηκε ἀπό τό λόγο μέ μικρό λ. Ὑπόταξε τά πάντα, ἀκόμη καί τήν ψυχή του, στή χωρίς τόν Λόγο λογική. Γιαυτό καί παρα-λογίζεται...

Ὁ ἀληθινά λογικός ἄνθρωπος εἶναι ὁ Θεανθρωποποιημένος ἄνθρωπος. Αὐτός ὁ ἄνθρωπος «ἐπισκέπτεται ἑαυτόν» καί  «θεωρεῖ ἑαυτόν» μέ τόν φωτισμένο ἀπό τόν Θεό-Λόγο νοῦ του.

Γνωρίζει ἔτσι ἀληθινά τόν ἑαυτό του καί αὐτά πού τοῦ πρέπουν καί τόν συμφέρουν.

Γνωρίζει τί συντελεῖ στή σωτηρία του καί στό αἰώνιο καλό του.

Γνωρίζει τό «δέον» καί τό «ἁρμόζον» σέ κάθε περίσταση.

Μέ τήν φώτιση τοῦ Λόγου ἐνεργεῖ ἀλάνθαστα, διότι πρό πάντων προσεύχεται ἀδιάλειπτα.

Γνωρίζει, ὅπως διαπίστωνε καί ὁ Ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ ὅτι «ὅταν ἐμπιστεύεται τή λογική του, ὅταν ὁμιλεῖ ἀπό τό μυαλό του, χωρίς νά προσεύχεται, τότε γίνονται λάθη» .

Ὁ ἀληθινά Λογο-ποιημένος ἄνθρωπος γνωρίζει ποιά εἶναι τά συντείνοντα στήν ὑγεία τῆς ψυχῆς καί τήν ἀθανασία της...Αὐτά καί ἐπιλέγει.

Γνωρίζει ἐπίσης, μέ τή φώτιση τοῦ Λόγου ποιά εἶναι τά ξένα καί τά ὁδηγοῦντα στήν ἀπώλεια τήν ψυχή του...Αὐτά καί ἀποφεύγει.

Νά, λοιπόν, ποιός εἶναι ὁ ἀληθινά λογικός ἄνθρωπος: Αὐτός πού γνωρίζει κάθε στιγμή τό καλλίτερο, ὄχι γιά τήν παροῦσα ζωή, ἀλλά τό καλλίτερο γιά τήν αἰώνια ζωή καί σωτηρία του. Αὐτός πού γνωρίζει κάθε στιγμή τό «πρεπωδέστατον», τό πλέον ἁρμόζον, τό πλέον κατάλληλο γιά τήν ψυχική του σωτηρία...Καί μάλιστα ὄχι μόνο τό γνωρίζει ἀλλά καί τό ἀκολουθεῖ, τό ἐγκολπώνεται, τό βάζει σέ πράξη.

Ἄς ἐνδυθοῦμε τό Λόγο, γιά νά γίνουμε ἀληθινά λογικοί, ἀπεκδυόμενοι τήν ἀλογία τῶν ἀθέων, τῶν αἱρετικῶν καί τῶν κοσμικῶν. Αὐτοί κομπάζουν, ὡς τάχα ὀρθολογιστές, ἐμπιστευόμενοι μόνο τήν λογική καί τίς αἰσθήσεις, ἀλλά οὐσιαστικά παραλογίζονται ὡς ἄφρονες , ἄ-Λογοι καί ἄ-Σοφοι.

Ἀληθινά λογικοί εἶναι οἱ ἀληθινοί μαθηταί τοῦ Λόγου, τού ἔνσαρκου Λόγου, οἱ ταπεινοί προσκυνηταί τοῦ Βρέφους τῆς Βηθλεέμ, πού ἦρθε γιά νά λύσει τήν ἀλογία μας μέ τή ζωή Του καί τό λόγο Του.

Γι’ αὐτό καί γεννιέται «ἐν μέσῳ δύο ἀλόγων ζώων» καί ἀναγνωρίζεται: 1)ἀπό τούς μή ὑποταγμένους στήν ἄ-Λογη λογική ποιμένες καθώς καί 2)ἀπό τούς ἐπίσης μή ὀρθολογιστές ἐπιστήμονες-«ἐξ ἀνατολῶν Μάγους».

Ἄς τούς ἔχουμε ὡς πρότυπο καί ταπεινοί προσκυνητές ἄς προσπέσουμε στήν Ἅγια Φάτνη.

Ἄς λατρεύσουμε τόν Λόγο πού μᾶς χαρίζει τήν ἀληθινή σοφία καί γνώση, λυτρώνοντάς μας ἀπό τήν ἀλογία τῶν τάχα λογικῶν, ἀπό τόν παραλογισμό τῶν τάχα σοφῶν, ἀπό τήν μωρία τῶν τάχα μορφωμένων.

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης

Γονεῖς καί παιδιά. (Αγιος Πορφύριος )

Η ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ

Καίρια, παρατηροῦσε ὁ Γέροντας, εἶναι ἡ ἐπίδραση τῆς ζωῆς τῶν γονέων στήν διαμόρφωση καί ἀγωγή τῶν παιδιῶν. Ἄν οἱ γονεῖς ζοῦν ἔχοντας ἕνα πνεῦμα, χωρίς μαλώματα, αὐτό ἀντανακλᾶ στά παιδιά καί τά κάνει νά ἔχουν πνευματική ὑγεία. Ἔλεγε: «Ἐκεῖνο πού σώζει καί φτιάχνει καλά παιδιά εἶναι ἡ ζωή τῶν γονέων μέσα στό σπίτι. Οἱ γονεῖς πρέπει νά δοθοῦνε στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Πρέπει νά γίνουνε ἅγιοι κοντά στά παιδιά μέ τήν πραότητά τους, τήν ὑπομονή τους, τήν ἀγάπη τους. Νά βάζουνε κάθε μέρα νέα σειρά, νέα διάθεση, ἐνθουσιασμό κι ἀγάπη στά παιδιά. Καί ἡ χαρά πού θά τούς ἔλθει, ἡ ἁγιοσύνη πού θά τούς ἔχει ἐπισκεφθεῖ, θά ἐξακοντίσει στά παιδιά τήν χάρι» .

Ἡ κακή ζωή τῶν γονέων, ἐπισήμαινε, κάνει τά παιδιά μέ τήν παρακίνηση τοῦ διαβόλου νά παρεκτρέπονται καί ἔτσι νά ταλαιπωροῦν τούς γονεῖς των.Ἡ λύση ὅλων τῶν προβλημάτων τῶν παιδιῶν εἶναι ὁ ἐξαγιασμός τῶν γονέων. Ἔλεγε ὁ Γέροντας: «Γιά τήν κακή συμπεριφορά τῶν παιδιῶν φταῖνε γενικά οἱ γονεῖς. Δέν τά σώζουν οὔτε οἱ συμβουλές, οὔτε ἡ πειθαρχία, οὔτε ἡ αὐστηρότητα. Ἄν δέν ἁγιάζονται οἱ γονεῖς, ἄν δέν ἀγωνίζονται, κάνουν μεγάλα λάθη καί μεταδίδουν τό κακό πού ἔχουν μέσα τους. Ἄν οἱ γονεῖς δέν ζοῦν ζωή ἁγία, ἄν δέν μιλοῦν μέ ἀγάπη, ὁ διάβολος ταλαιπωρεῖ τούς γονεῖς μέ τίς ἀντιδράσεις τῶν παιδιῶν. Ἡ ἀγάπη, ἡ ὁμοψυχία, ἡ καλή συνεννόηση τῶν γονέων εἶναι ὅ,τι πρέπει γιά τά παιδιά. Μεγάλη ἀσφάλεια καί σιγουριά. Τά φερσίματα τῶν παιδιῶν ἔχουν ἄμεση σχέση μέ τήν κατάσταση τῶν γονέων. Ὅταν τά παιδιά πληγώνονται ἀπ' τήν κακή μεταξύ τῶν γονέων τους συμπεριφορά, χάνουν δυνάμεις καί διάθεση νά προχωρήσουν στήν πρόοδο. Κακοκτίζονται καί τό οἰκοδόμημα τῆς ψυχῆς τους κινδυνεύει ἀπό στιγμή σέ στιγμή νά γκρεμισθεῖ».

Ἡ συμπεριφορά τῶν ἀνθρώπων στή διάρκεια τῆς ζωῆς τους, ἔλεγε ὁ Γέροντας, ἐπηρρεάζεται τά μέγιστα ἀπό τά παιδικά τους βιώματα μέσα στήν οἰκογένεια. Μάλιστα τόνιζε ὅτι: «Αὐτό φαίνεται καί στίς πιό μικρές ἐκδηλώσεις τῆς ζωῆς. Ἐπί παραδείγματι, σοῦ συμβαίνει μιά λαιμαργία, νά θέλεις νά τρώεις. Πῆρες, ἔφαγες, βλέπεις κάτι ἄλλο, τό θέλεις κι ἐκεῖνο, τό θέλεις καί τ΄ ἄλλο. Αἰσθάνεσαι ὅτι πεινάεις, ὅτι ἅμα δέν φάεις, σέ πιάνει μία λιγούρα, μιά τρεμούλα. Φοβᾶσαι ὅτι θ' ἀδυνατίσεις. Εἶναι κάτι ψυχολογικό, πού ἔχει ἐξήγηση. Μπορεῖ ἄς ποῦμε, νά μήν ἐγνώρισες πατέρα, νά μήν ἐγνώρισες μητέρα, νά εἶσαι ὑστερημένος καί πεινασμένος, φτωχός κι ἀδύνατος. Κι αὐτό ἀπό πνευματικό γεγονός ἐκδηλώνεται ἀντανακλαστικῶς ὡς ἀδυναμία τοῦ σώματος».

Ἡ ἐπίδραση τῆς κατάστασης τῆς οἰκογένειας στήν πνευματική κατάσταση τῶν παιδιῶν εἶναι τεράστια. Ἔλεγε ὁ Γέροντας ὅτι ἡ ἁγιότητα τῶν γονέων μεταγγίζεται στά παιδιά. Ἡ προσευχή καί τό μυστικό ἀγκάλιασμα τῶν παιδιῶν ἀπό τούς γονεῖς διά τῆς ἀγάπης κάνει τά παιδιά ὑγιῆ πνευματικά. Ἔλεγε: «Στήν οἰκογένεια βρίσκεται μεγάλο μέρος ἀπ΄ τήν εὐθύνη γιά τήν πνευματική κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου. Γιά νά ἀπαλλαγοῦν τά παιδιά ἀπό διάφορα ἐσωτερικά προβλήματα, δέν εἶναι ἀρκετές οἱ συμβουλές, οἱ ἐξαναγκασμοί, ἡ λογική κι οἱ ἀπειλές. Μᾶλλον γίνονται χειρότερα. Ἡ διόρθωση γίνεται μέ τόν ἐξαγιασμό τῶν γονέων. Γίνετε ἅγιοι καί δέν θά ἔχετε κανένα πρόβλημα μέ τά παιδιά σας. Ἡ ἁγιότητα τῶν γονέων ἀπαλλάσσει τά παιδιά ἀπ' τά προβλήματα. Τά παιδιά θέλουν κοντά τους ἀνθρώπους ἁγίους, μέ πολλή ἀγάπη, πού δέν θά τά φοβερίζουν, οὔτε θά περιορίζονται στή διδασκαλία, ἀλλά θά δίδουν ἅγιο παράδειγμα καί προσευχή. Νά προσεύχεσθε οἱ γονεῖς σιωπηλά καί μέ τά χέρια ψηλά πρός τόν Χριστό καί ν' ἀγκαλιάζετε τά παιδιά σας μυστικά» .

Τά παιδαγωγικά μέτρα, σύμφωνα μέ τόν Γέροντα, δέν ἀπορρίπτονται, ἀλλά πρέπει νά λαμβάνονται μέ πολύ πόνο καί ἀγάπη. Τό μάλωμα πρέπει νά εἶναι ἀνάλογο μέ τήν ἀταξία. Τό ὑπερβολικό μάλωμα πληγώνει τά παιδιά. Συμβούλευε ὡς ἑξῆς τούς γονεῖς: «Ὅταν (ἐνν. τά παιδιά) κάνουν ἀταξίες, νά παίρνετε κάποια παιδαγωγικά μέτρα, ἀλλά νά μήν τά πιέζετε. Κυρίως νά προσεύχεσθε. Πολλές φορές οἱ γονεῖς, καί κυρίως ἡ μητέρα, πληγώνουν τό παιδί γι' ἀταξία πού ἔκανε καί τό μαλώνουν ὑπερβολικά. Τότε αὐτό πληγώνεται. Ἀκόμη κι ἄν δέν τό μαλώσεις ἐξωτερικά καί μέσα σου τό μαλώσεις κι ἀγανακτήσεις ἤ τό κοιτάξεις ἄγρια, τό παιδί τό καταλαβαίνει. Νομίζει ὅτι ἡ μητέρα δέν τό ἀγαπάει. Ρωτάει τή μάνα: -Μ' ἀγαπάεις, μαμά; -Ναί, παιδί μου.

Ἀλλ΄ αὐτό δέν πείθεται. Ἔχει πληγωθεῖ. Ἡ μητέρα τό ἀγαπάει, θά τό χαϊδέψει μετά, ἀλλ' αὐτό θά κάνει τό κεφάλι πίσω. Δέν δέχεται τό χάδι, τό νομίζει ὑποκρισία, γιατί ἔχει πληγωθεῖ».

Ὁ ἄνθρωπος, σύμφωνα μέ τόν σοφό Γέροντα, μεταδίδει τήν καλή ἤ κακή πνευματική του κατάσταση στό περιβάλλον του. Ἡ μητέρα μεταδίδει στό παιδί της τό ἄγχος της. Ἡ φυσική ἀγάπη κάποτε βλάπτει· μόνο ἡ ἐν Χριστῷ ὠφελεῖ. Αὐτήν πρέπει πάντοτε νά καλλιεργεῖ ὁ ἄνθρωπος. Νά τί δίδασκε ὁ σοφός Γέροντας: «Πολλές φορές μέ τήν ἀγωνία μας καί τούς φόβους μας καί τήν ἄσχημη ψυχική μας κατάσταση, χωρίς νά τό θέλομε καί χωρίς νά τό καταλαβαίνομε, κάνομε κακό στόν ἄλλον, ἔστω κι ἄν τόν ἀγαπᾶμε πάρα πολύ, ὅπως, παραδείγματος χάριν, ἡ μάνα τό παιδί της. Ἡ μάνα μεταδίδει στό παιδί ὅλο τό ἄγχος της γιά τή ζωή του, γιά τήν ὑγεία του, γιά τήν πρόοδό του, ἔστω κι ἄν δέν τοῦ μιλάει, ἔστω κι ἄν δέν ἐκδηλώνει αὐτό πού ἔχει μέσα της. Αὐτή ἡ ἀγάπη, ἡ φυσική ἀγάπη δηλαδή, μπορεῖ κάποτε νά βλάψει. Δέν συμβαίνει, ὅμως, τό ἴδιο μέ τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, πού συνδυάζεται μέ τήν προσευχή καί μέ τήν ἁγιότητα τοῦ βίου. Ἡ ἀγάπη αὐτή κάνει ἅγιο τόν ἄνθρωπο, τόν εἰρηνεύει, διότι ἀγάπη εἶναι ὁ Θεός».

Ἡ ὑπερπροστασία, ἔλεγε, εἶναι ἕνα συνηθισμένο λάθος τῆς ἀγωγῆς. Ὁ ἄνθρωπος παραμένει ἀνώριμος ὅταν ὑπερπροστατεύεται ἀπό τούς γονεῖς του. Παρατηροῦσε ὁ Γέροντας: «Ἕνα ἄλλο πάλι πού βλάπτει τά παιδιά, εἶναι ἡ ὑπερπροστασία, δηλαδή ἡ ὑπερβολική φροντίδα, ἡ ὑπερβολική ἀγωνία καί τό ἄγχος τῶν γονέων... Μητέρες πού κάθονται πάνω ἀπ' τά παιδιά τους συνεχῶς καί τά καταπιέζουν, δηλαδή τά ὑπερπροστατεύουν, ἀπέτυχαν στό ἔργο τους. Ἐνῶ πρέπει ν' ἀφήνεις τό παιδί μόνο του νά ἐνδιαφερθεῖ γιά τήν πρόοδό του. Τότε θά πετύχεις. Ὅταν κάθεσαι συνεχῶς ἀπό πάνω τους, τά παιδιά ἀντιδροῦν. Ἀποκτοῦν νωθρότητα, μαλθακότητα καί συνήθως ἀποτυγχάνουν στή ζωή. Εἶναι ἕνα εἶδος ὑπερπροστασίας, πού ἀφήνει ἀνώριμα τά παιδιά».