Oι δοκιμασίες κάνουν καλό. Μη φοβηθείς.
Ό Χριστός μας σαράντα μέρες αγωνίσθηκε στην ερημον, αλλά έπειτα Άγγελοι τον υπηρετούσαν.
Είναι πολύ στοργικός ο Χριστός μας.
Συχνά, για ωφέλειά μας, επιτρέπει και δυνατή λύπην. Για λίγο νοιώθουμε πώς μας εγκατέλειψε, αλλά μετά επειδή λυπάται, μας αγαπά, μας πνίγει το έλεος Του, ή στοργή Του.
Μη φοβηθείς ποτέ, μόνον αγάπα τον Χριστό μας.
Γεροντας Παϊσιος
"And the glory of the Lord shall be revealed, and all flesh shall see it together; for the mouth of the Lord hath spoken it" (Isa. 40:5).
The Lord promised to reveal Himself in great glory...
The Lord promised to come...
God fulfilled His ancient promise and appeared on
earth. But how did God reveal Himself in His glory? In inexpressible humility and obedience. In such a way that His angels seemed more resplendent, and His prophets greater than He.
When the prophet and the Master showed themselves on the Jordan, the prophet caught the eye more than the Master. John the Forerunner appeared stranger and greater than Christ the Lord. Christ the Lord hid His glory and majesty behind two thick curtains: those of human flesh and humility. And so men neither noticed nor
recognized Him, while the eyes of all the heavenly powers were fixed on Him more than on the whole created world. Clothed in real flesh and in true
humility, the Lord Jesus came from Galilee to Jordan unto John, to be baptized by him.
Wonderful is God in His works! Through all His works, He teaches us humility and obedience. He hides Himself behind His works, as the sun at
night behind the shining of the stars, as a nightingale in the bush behind its song. He lends light to the sun, and the sun shines as though with its own light, while the fact that it is God's light is ignored. He lends a voice to His thunder and His winds, and they are heard; but He is not heard. He lends beauty to His mountains and meadows,
and they are resplendent in beauty as though it were their own, while God's beauty remains shrouded in mystery.
He lends beauty and fragrance to the flowers of the field, and the beauteous flowers give off their fragrance as though it were their own; while God's fragrance goes unnoticed. He lends strength to every creature, and each creature preens itself in front of the others, showing off its strength as
though it were its own; while God's immeasurable strength neither preens itself nor cries for attention. He lends of His mind to men, and men cogitate and think as though with their own minds; while God's mind stands in a calm from tumult, turning from the world's praise.
St. Nikolai Velimirovic
Some would hold that vainglory is to be distinguished from pride, and so they give it a special place and chapter. Hence their claim that there are eight deadly sins. But against this is the view of Gregory the Theologian and other teachers that in fact the number is seven. I also hold this view. After all, what pride remains in a man who has conquered vainglory The difference is between a child and a man, between wheat and bread; for the first is a beginning and the second an end. Therefore, as the occasion demands, let us talk about the unholy vice of self-esteem, the beginning and completion of the passions; and let us talk briefly, for to undertake an exhaustive discussion would be to act like someone who inquires into the weight of the winds.
From the point of view of form, vainglory is a change of nature, a perversion of character, a taking note of criticism. As for its quality, it is a waste of work and sweat, a betrayal of treasure, an offspring of unbelief, a harbinger of pride, shipwreck in port, the ant on the threshing floor, small and yet with designs on all the fruit of one's labor. The ant waits until the wheat is in, vainglory until the riches of excellence are gathered; the one a thief, the other a wastrel.
The spirit of despair rejoices at the sight of increasing vice, the spirit of vainglory at the sight of the growing treasures of virtue. The door for the one is a multitude of wounds, while the gateway for the other is the wealth of hard work done.
Observe vainglory. Notice how, until the very day of the burial it rejoices in clothes, oils, servants, perfumes, and such like.
Like the sun which shines on all alike, vainglory beams on every occupation. What I mean is this: I fast, and turn vainglorious. I stop fasting so that I will draw no attention to myself, and I become vainglorious over my prudence. I dress well or badly, and am vainglorious in either case. I talk or I remain silent, and each time I am defeated. No matter how I shed this prickly thing, a spike remains to stand up against me.
A vainglorious man is a believing idolater. Apparently honoring God, he actually is out to please not God but men. To be a showoff is to be vainglorious. The fast of such a man is unrewarded and his prayer futile, since he is practicing both to win praise. A vainglorious ascetic doubly cheats himself, wearying his body and getting no reward. Who would not laugh at this vainglorious worker, standing for the psalms and moved by vainglory sometimes to laughter and sometimes to tears for all to see?
The Lord frequently hides from us even the perfections we have obtained. But the man who praises us, or, rather, who misleads us, opens our eyes with his words and once our eyes are opened our treasures vanish.
The flatterer is a servant of the devils, a teacher of pride, the destroyer of contrition, a ruiner of virtues, a perverse guide. The prophet says this, "Those who honor you deceive you" (Isa. 3:12).
Men of high spirit endure offense nobly and willingly. But only the holy and the saintly can pass unscathed through praise. And I have seen men in mourning who, on being praised, reared up in anger, one passion giving way to another as at some public meeting.
"No one knows the thoughts of a man except the spirit within him" (1 Cor. 2:11). Hence those who want to praise us to our face should be ashamed and silent.
When you hear that your neighbor or your friend has denounced you behind your back or indeed in your presence, show him love and try to compliment him.
It is a great achievement to shrug the praise of men off one's soul. Greater still is to reject the praise of demons.
It is not the self-critical who reveals his humility (for does not everyone have somehow to put up with himself?). Rather it is the man who continues to love the person who has criticized him.
I have seen the demon of vainglory suggesting thoughts to one brother, revealing them to another, and getting the second man to tell the first what he is thinking and then praising him for his ability to read minds. And that dreadful demon has even lighted on parts of the body, shaking and stirring them.
Ignore him when he tells you to accept the office of bishop or abbot or teacher. It is hard to drive a dog from a butcher's counter.
When he notices that someone has achieved a measure of interior calm, he immediately suggests to him the need to return from the desert to the world, in order to save those who are perishing.
Ethiopians have one kind of appearance, statues another. So too is it the case that the vainglory of those living in community is different from that of those living in the desert.
Vainglory anticipates the arrival of guests from the outside world. It prompts the more frivolous Christian to rush out to meet them, to fall at their feet, to give the appearance of humility, when in fact he is full of pride. It makes him look and sound modest and directs his eye to the visitors' hands in the hope of getting something from them. It induces him to address them as "lords and patrons, graced with godly life." At table it makes him urge abstinence on someone else and fiercely criticize subordinates. It enables those who are standing in a slovenly manner during the singing of psalms to make an effort, those who have no voice to sing well, and those who are sleepy to wake up. It flatters the presenter, seeks the first place in the choir, and addresses him as father and master while the visitors are still there.
Vainglory induces pride in the favored and resentment in those who are slighted. Often it causes dishonor instead of honor, because it brings great shame to its angry disciples. It makes the quick-tempered look mild before men. It thrives amid talent and frequently brings catastrophe on those enslaved to it.
I have seen a demon harm and chase away its own brother. For just when a brother had lost his temper secular visitors arrived, and the wretched man gave himself over to vainglory. He was unable to serve two passions at the one time.
The servant of vainglory leads a double life. To outward appearance, he lives with Christians; but in his heart of hearts he is in the world.
If we really long for heavenly things, we will surely taste the glory above. And whoever has tasted that will think nothing of earthly glory. For it would surprise me if someone could hold the latter in contempt unless he had tasted the former.
It often happens that having been left naked by vainglory, we turn around and strip it ourselves more cleverly. For I have encountered some who embarked on the spiritual life out of vainglory, making therefore a bad start, and yet they finished up in a most admirable way because they changed their intentions.
A man who takes pride in natural abilities-I mean cleverness, the ability to learn, skill in reading, good diction, quick grasp, and all such skills as we possess without having to work for them--this man, I say, will never receive the blessings of heaven, since the man who is unfaithful in little is unfaithful and vainglorious in much. And there are men who wear out their bodies to no purpose in the pursuit of total dispassion, heavenly treasures, miracle working, and prophetic ability, and the poor fools do not realize that humility, not hard work, is the mother of such things. The man who seeks a reward from God in return for his labors builds on uncertainty, whereas the man who considers himself a debtor will receive sudden and unexpected riches.
When the winnower tells you to show off your virtues for the benefit of an audience, do not yield to him. "What shall it profit a man to gain the whole world and destroy himself?" (Matt. 16:26).
Our neighbor is moved by nothing so much as by a sincere and humble way of talking and of behaving. It is an example and a spur to others never to become proud. And there is nothing to equal the benefit of this.
A man of insight told me this: "I was once sitting at an assembly," he said. "The demon of vainglory and the demon of pride came to sit on either side of me. One poked me with the finger of vainglory and encouraged me to talk publicly about some vision or labor of mine in the desert. I shook him off with the words, 'Let those who wish me harm be driven back and let them be ashamed' (Ps. 39:15). Then the demon on my left at once said in my ear, 'Well done! Well done! You have become great by conquering my shameless mother.' Turning to him I answered appropriately, making use of the rest of the verse, 'Defeat and shame on all who say, "Well done! Well done!" "And how is it, I asked him, that vainglory is the mother of pride?" His answer was this, "Praise exalts and puffs me up, and when the soul is exalted, pride lifts it up as high as heaven-and then throws it down into the abyss."
But there is a glory that comes from the Lord, for He says, "I will glorify those who glorify Me" (I Kings [I Sam.] 2:30). And there is a glory that follows it which is contrived by the demons, for it is said, "Woe to you when all men shall speak well of you" (Luke 6:26). You can recognize the first kind of glory when you look on it as dangerous and run from it in every possible way, hiding your life-style wherever you are. And you may be certain of the other sort when you find yourself doing something, however small, with the hope that men may notice you.
Dread vainglory urges us to pretend that we have some virtue which does not belong to us. It encourages us with the text, "Let your light so shine before men that they will see your good deeds" (Matt. 5:16).
The Lord often humbles the vainglorious by causing some dishonor to befall them. And indeed the first step in overcoming vainglory is to remain silent and to accept dishonor gladly. The middle stage is to restrain every act of vainglory while it is still in thought. The end - insofar as one may talk of an end to an abyss - is to be able to accept humiliation before others without actually feeling it.
Do not conceal your sin because of the idea that you must not scandalize your neighbor. Of course this injunction must not be adhered to blindly. It will depend on the nature of one's sinfulness.
If ever we seek glory, if it comes our way uninvited, or if we plan some course of action because of our vainglory, we should think of our mourning and of the blessed fear on us as we stood alone in prayer before God. If we do this we will assuredly outflank shameless vainglory, that is if our wish for true prayer is genuine. If this is insufficient let us briefly remember that we must die. Should this also prove ineffective, let us at least go in fear of the shame that always comes after honor, for assuredly he who exalts himself will be humbled not only there but here also.
When those who praise us, or, rather, those who lead us astray, begin to exalt us, we should briefly remember the multitude of our sins, and in this way we will discover that we do not deserve whatever is said or done in our honor.
Some of the prayers of the vainglorious no doubt deserve to win the attention of God, but He regularly anticipates their wishes and petitions so that their pride may not be increased by the success of their prayers.
Simpler people do not usually succumb to the poison of vainglory, which is, after all, a loss of simplicity and a hypocritical way of life.
A worm, fully grown, often sprouts wings and can fly up high. Vainglory, fully grown, can give birth to pride, which is the beginning and the end of all evil.
Anyone free of this sickness is close to salvation. Anyone affected by it is far removed from the glory of the saints.
Such, then, is the twenty-second step. The man untouched by vainglory will not tumble into that senseless pride which is so detestable to God.
Saint John Climacus
Η βασιλεία του Θεού έχει πόρτα χαμηλή.
Για να μπεις πρέπει ή να είσαι παιδί ή να σκύψεις. (Άγιος Αυγουστίνος)
Ένα ψυχωφελές απόσπασμα για την καθημερινή μας ζωή θα διαβάσουμε αγαπητοί αναγνώστες, από την ομιλία του πατρός Αντωνίου Στυλιανάκη στην επιστημονική διημερίδα «Ο Ορθόδοξος Χριστιανός στην εποχή του άγχους» του τομέως Επιστημόνων του παραρτήματος Θεσσαλονίκης.
Μπορεί η ίδια η πνευματική ζωή να δημιουργήσει με κάποιο τρόπο άγχος σε έναν άνθρωπο;
Ναι, όταν προσπαθεί να συνδυάσει τα κοσμικά με τα πνευματικά! Ας ακούσουμε τι λέει ο γέροντας Παΐσιος:
«Όσο μπορείτε στις δουλειές σας καρδιά να μη δίνετε. Χέρια, μυαλό να δίνετε. Καρδιά να μη δίνετε σε χαμένα, σε άχρηστα πράγματα. Γιατί μετά πώς θα σκιρτήσει η καρδιά για το Χριστό; Όταν η καρδιά είναι στο Χριστό τότε αγιάζονται και οι δουλειές, υπάρχει και η εσωτερική ψυχική ξεκούραση συνέχεια και νιώθει κανείς την πραγματική χαρά. Να αξιοποιείτε την καρδιά σας, να μην τη σπαταλάτε.» (Γέροντος Παϊσίου Λόγοι Α΄ σ.191)
Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να αναλίσκεται σε υλικά πράγματα και να προσκολλάται η καρδιά του σ’ αυτά, αλλά ει δυνατόν να ξοδεύει την καρδιά του μόνο για το Θεό (Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της ψυχής σου, εξ όλης της καρδίας, εξ όλης της διανοίας και εξ όλης της ισχύος σου… είπε ο Θεός). Και αυτό αφορά είτε τις χαρές είτε τις λύπες που μας περιστοιχίζουν και μας καταβροχθίζουν.
Όσο μεγάλη χαρά και να έχεις για κάτι δεν μπορεί αυτό να σε διαπεράσει, αν δεν έχει πνευματική χροιά και υπόσταση και συμφέρον. Διαφορετικά έχεις διαποτιστεί από το υλικό φρόνημα.
Άλλη περίπτωση είναι όταν αμαρτάνει κανείς και δε μετανοεί ολοκληρωτικά, ενώ παράλληλα εξακολουθεί να λειτουργεί σωστά η συνείδησή του. Πολύ περισσότερο όταν κάνει αμαρτήματα εκ προθέσεως και εκ προμελέτης. Μπορεί λοιπόν να υπάρξουν και καθαρά πνευματικοί παράγοντες άγχους. Θέλεις –ας πούμε- να είσαι συνεπής με το θέλημα του Θεού, αλλά θεωρείς ότι δύσκολα τα βγάζεις πέρα και αναγκάζεσαι να κάνεις οικογενειακό προγραμματισμό, όπως οι κοσμικοί! Θέλεις να είσαι καλός χριστιανός, αλλά κλέβεις – «όπως όλοι» λες – στις επαγγελματικές δοσοληψίες με αποτέλεσμα όμως αυτό να σου δημιουργεί ανασφάλεια και άγχος. Διότι όσο και αν συμβιβαστεί κανείς με τη συνείδησή του, δεν παύει να νιώθει ότι έρχεται σε σύγκρουση με το θέλημα του Θεού.
Με πολύ όμορφο πραγματικά τρόπο
ο γέροντας Παΐσιος μιλάει για τα λεγόμενα απωθημένα της συνείδησης (με τη χαριτωμένη έκφραση «καπακωμένη συνείδηση»!) και μάλιστα τα απωθημένα στην πνευματική ζωή, όταν δεν έχουν σβηστεί από τη χάρη της εξομολόγησης.
«Αν βλέπεις ότι δεν έχεις γαλήνη, αλλά στεναχώρια, να ξέρεις ότι υπάρχει μέσα σου κάτι ατακτοποίητο και πρέπει να το βρεις, για να το διορθώσεις. Κάνεις ας υποθέσουμε ένα σφάλμα, στεναχωριέσαι, αλλά δεν το εξομολογείσαι. Σου συμβαίνει μετά ένα ευχάριστο γεγονός και νιώθεις χαρά. Αυτή η χαρά σκεπάζει τη στεναχώρια για το σφάλμα σου και σιγά-σιγά το ξεχνάς, δεν το βλέπεις επειδή καπακώθηκε από τη χαρά. Αλλά εκείνο εσωτερικά δουλεύει…» (Γ.Π., Λόγοι Γ΄ σ.128)
Και πιο κάτω λέει ο γέροντας πως δημιουργείται μια λανθασμένη συνείδηση. Όταν ο άνθρωπος αναπαύει το λογισμό του και δικαιολογεί τα σφάλματά του, λόγω του ότι έχει εγωισμό. Ενώ όταν δεν έχει εμπιστοσύνη στο λογισμό του και ρωτάει τον πνευματικό, τότε βρίσκει θεϊκή παρηγοριά. Επίσης, όταν λειτουργεί χρησιμοποιώντας το ψέμα, τότε σκαρτίζει τη συνείδησή του και δε βρίσκει ανάπαυση. Ενώ η ορθή συνείδηση, όταν ο άνθρωπος είναι τακτοποιημένος ενώπιον του Θεού, μας πληροφορεί σωστά.
Είναι δυνατόν όμως το άγχος αυτό να οφείλεται και σε άλλους πνευματικούς παράγοντες όπως άγνοια ή παρεξήγηση της πνευματικής ζωής. Για παράδειγμα όταν ένας χριστιανός αγωνίζεται να είναι καλός και συνεπής στα καθήκοντά του και ξεχάσει ότι η σωτηρία μας έχει δοθεί δωρεάν από το Χριστό και δεν εξαρτάται από τα δικά μας έργα (πρβ.
Ρωμ. 3, 28)! [...]
Άλλες πνευματικές περιπτώσεις άγχους
Όταν σε συκοφαντούν ή σε αδικούν
και εσύ αδημονείς να απολογηθείς, να αποκατασταθείς, να απαντήσεις, να εκδικηθείς καμιά φορά, τότε είσαι γεμάτος άγχος και ταραχή. Πρόκειται φυσικά για παθολογική κατάσταση στην οποία ασφαλώς έχει μερίδιο και ο πονηρός που σπρώχνει προς τα εκεί που φυσάει ο ούριος άνεμος, για να καταποντίσει το πλοίο! Όλα αυτά όμως δεν αρμόζουν σε χριστιανό όπως τονίζει ο Μέγας Μακάριος. Όταν όμως σκεφτείς όπως σου ζητάει ο Χριστός, με μακροθυμία, με συγχωρητικότητα, με αγάπη, τότε δεν έχεις τίποτε από όλα αυτά, αντίθετα παίρνεις ουράνιο μισθό και στο τέλος παίρνεις και μια άρρητη χαρά και ικανοποίηση από την ευλογία του Θεού, από τα δώρα του Αγίου Πνεύματος.
Δεν πρέπει έπειτα να παραβαίνουμε οποιαδήποτε εντολή του Θεού, διότι αυτό μας δημιουργεί εύλογα μια εσωτερική πνευματική σύγκρουση με τη συνείδησή μας και αυξάνει το άγχος.
Λέει ο αββάς Ισίδωρος ότι το φοβερότερο από τα πάθη είναι το να ακολουθεί κανείς την καρδιά του. Αυτό στην αρχή μεν δείχνει ότι αναπαύει κάπως τον άνθρωπο, ύστερα όμως τον οδηγεί στην κατάθλιψη, επειδή αγνόησε το έργο της θείας οικονομίας και το δρόμο του Θεού για να τον ακολουθήσει (Μικρός Ευεργετινός σ.113).. Αντιμετώπιση θα είναι η πιστή εφαρμογή του θελήματος του Θεού. Επίσης η τυπική αυτοεξέταση με βάση το θείο νόμο και η εξαγόρευση όλων των αμαρτιών μας. Όποια καθυστέρηση δημιουργείται είναι φυσικό να μας ενισχύει το άγχος και μπορεί να μας οδηγήσει ακόμη και σε μελαγχολία και απογοήτευση.
Η υπερηφάνεια μπορεί να μας γεμίσει με άγχος αφού μπαίνουμε σε έναν αγώνα υπερίσχυσης και διάκρισης (εκ του πονηρού) σε σχέση με τους άλλους. Να γίνουμε αρεστοί και δακτυλοδεικτούμενοι. Από την άλλη πληγωνόμαστε εύκολα από τις παρατηρήσεις και τις υποδείξεις, ακόμη και όταν απλώς διαφωνεί κάποιος μαζί μας.
Η ταπείνωση όμως μας απαλλάσσει από το άγχος σε οποιαδήποτε περίπτωση. Μας διαβεβαιώνει ρητά ο Χριστός: «μάθετε απ’ εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών». Το λέει ξεκάθαρα ότι θα βρείτε ανάπαυση και ηρεμία στην ψυχή σας.
Άλλη μια περίπτωση που μπορεί να σε γεμίζει άγχος και ταραχή είναι ο φανατισμός.Ο φανατικός δε φτάνει ποτέ στην ειρήνη του νου και στη χαρά λέει ο αββάς Ισαάκ (Μικρός Ευεργετινός σ.215). Ο φανατισμός είναι ασθένεια της ψυχής που οφείλεται στην πολλή άγνοια. Και καταλήγει: «Αν επιθυμείς να θεραπεύσεις τους αρρώστους, μάθε πως έχουν ανάγκη από ευσπλαχνία και φροντίδα και όχι από επιτίμηση».
Και ο αββάς Κασσιανός (Μικρός Ευεργετινός σ.319) παρατηρεί ότι το φοβερό πνεύμα της λύπης όταν κυριεύσει την ψυχή του ανθρώπου (ίσως και μέσα από μια υπερβολική αγχώδη κατάσταση όταν την αφήσουμε ανεξέλεγκτη) την εμποδίζει από κάθε αγαθή εργασία, από την προσευχή, από τα ιερά αναγνώσματα. Τέλος προκαλεί σύγχυση, παράλυση και απελπισία.
Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι το πνευματικό άγχος, ταραχή και κατάθλιψη δεν είναι απλώς πιο έντονες συναισθηματικές ψυχολογικές διαταραχές, έστω κι αν εκδηλώνονται με τον ίδιο τρόπο (αφού ο νους είναι ο οφθαλμός της ψυχής), αλλάσκοτισμός της ψυχής και απομάκρυνση από το Θεό. […]
Επίλογος
Δυστυχώς η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την ανισόρροπη ανάπτυξη της τεχνολογίας και της επιστήμης, σε βάρος της πνευματικής καλλιέργειας του ατόμου. Διότι «πάσα επιστήμη χωριζομένη αρετής πανουργία και ου σοφία φαίνεται» κατά τον Πλάτωνα. Όπως είπε χαρακτηριστικά ένας διανοούμενος καθηγητής του περασμένου αιώνα, οι περασμένες γενιές χαρακτηρίστηκαν από την εμφάνιση ιδεολόγων άθεων, με ζωή όμως και αρχές που θα ζήλευε και ένας καλός χριστιανός! Σήμερα κινδυνεύει τόσο η κοινωνία όσο και η εκκλησία μας, από «χριστιανούς» στην ταυτότητα αλλά υλιστές στο φρόνημα, αφού πιστεύουν στα λόγια (χριστιανοί κατ’ όνομα!), αλλά η ζωή και οι πράξεις των διαποτίζονται από το μοντέρνο πνεύμα του καταναλωτισμού, του ατομισμού και της επίδειξης που δεν είναι τίποτε άλλο από έναν άκρατο υλισμό.
Για τον αληθινό πνευματικό άνθρωπο, η ελπίδα και πίστη στην αιώνια ζωή του δίνουν περιθώρια να αξιολογεί ως δευτερεύοντα τις ψευτοανέσεις και τον υπερκαταναλωτισμό της εποχής μας, άρα να έχει λιγότερη ανησυχία για τα καθημερινά. Του δίνουν την άνεση να αντικαθιστά τη μοντέρνα ανασφάλεια με την αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης στη χάρη και τη βοήθεια του Θεού, άρα να έχει περισσότερη ηρεμία.
Για τους άλλους; Τι σχέση μπορεί να έχει το καθημερινό άγχος με τις γενικότερες υπαρξιακές αναζητήσεις του ανθρώπου; Από τη μια έχουμε την ψυχολογία και από την άλλη έχουμε την πνευματική ζωή… Μήπως συχνά ο άνθρωπος επιλέγει να είναι πάντοτε απασχολημένος και αγχωμένος από εξωτερικές αιτίες, για να αποφύγει τις εσωτερικές συγκρούσεις και προβληματισμούς; Είναι πιθανό. Μήπως τότε και η ευτυχία του αλλά και η ηρεμία του μοιάζουν με την καραμέλα που δίνει κάποιος σε ένα ορφανό παιδί, σαν ψεύτικη παρηγοριά, αντί να το υποστηρίξει συναισθηματικά με δυο καλές κουβέντες;
Πάντως τα αδιέξοδα στο παράλογο άγχος δε βρίσκονται μπροστά μας αλλά στο μυαλό μας. Η διέξοδος θα είναι να συζητάμε περισσότερο με τον εαυτό μας και με ανθρώπους που αγαπάμε και μας αγαπούν, με τον πνευματικό μας. Να κοιταζόμαστε πιο συχνά στον καθρέφτη που είναι ο λόγος του Θεού.
Τι είμαστε άραγε; Ένα παραγωγικό ρομπότ που βγάζει χρήματα ή ένας άνθρωπος τον οποίο ήρθε να συναντήσει και να λυτρώσει ο ίδιος ο Θεός; Αυτός «όταν έρθει και κατοικήσει σε όλο το χώρο της ψυχής μας ο Χριστός, τότε φεύγουν όλα τα προβλήματα, όλες οι πλάνες, όλες οι στεναχώριες. Τότε φεύγει και η αμαρτία» (Κ. Γιαννιτσιώτη, Κοντά στο γέροντα Πορφύριο σ.391).
Από το περιοδικό “Η Δράση μας” Χριστιανική Φοιτητική Δράση www.xfd.gr.
- Γέροντα, ποιά σημασία έχει το κομποσχοίνι;
- Το κομποσχοίνι είναι μια κληρονομιά, μια ευλογία, που μας έχουν αφήσει οι Άγιοι Πατέρες μας. Και μόνο γι’ αυτό έχει μεγάλη αξία. Βλέπεις, σε κάποιον αφήνει ο παππούς του μια κληρονομιά ένα ασήμαντο πράγμα και το έχει μετά σαν φυλαχτό, πόσο μάλλον το κομποσχοίνι που μας το άφησαν κληρονομιά οι Άγιοι Πατέρες!
Παλιά, που δεν υπήρχαν ρολόγια, οι μοναχοί μετρούσαν την ώρα της προσευχής με το κομποσχοίνι, αλλά οι κόμποι του κομποσχοινιού ήταν απλοί. Κάποτε ένας ασκητής έκανε πολύ αγώνα, πολλές μετάνοιες κ.λπ., και ο διάβολος πήγαινε και έλυνε τους κόμπους του κομποσχοινιού του. Έκανε – έκανε μετάνοιες ο καημένος και απέκαμε, γιατί δεν μπορούσε να τις μετρά, αφού ο διάβολος του έλυνε συνέχεια τους κόμπους. Τότε παρουσιάσθηκε Άγγελος Κυρίου και του δίδαξε πώς να πλέκη τους κόμπους, ώστε σε κάθε κόμπο να σχηματίζωνται εννέα σταυροί. Ο διάβολος μετά, ο οποίος τρέμει τον σταυρό, δεν μπορούσε να τους λύση. Έτσι κάθε κόμπος του κομποσχοινιού έχει εννέα σταυρούς, που συμβολίζουν τα εννέα τάγματα των Αγγέλων.
- Γέροντα, τι σημαίνουν οι τριάντα τρεις, οι πενήντα, οι εκατό και οι τριακόσιοι κόμποι που έχουν τα κομποσχοίνια;
- Μόνον ο αριθμός τριάντα τρία είναι συμβολικός συμβολίζει τα τριάντα τρία χρόνια που έζησε ο Χριστός επάνω στην γη. Οι άλλοι αριθμοί απλώς μας βοηθούν να μετράμε τις μετάνοιες που κάνουμε ή πόσες φορές θα πούμε την ευχή.
Μερικές μηχανές έχουν ένα σχοινί με μια χειρολαβή στην άκρη και, όταν θέλης να τις βάλης μπρος, τραβάς μερικές φορές το σχοινί με δύναμη, μέχρι να ξεπαγώσουν τα πνευματικά λάδια. Έτσι και το κομποσχοίνι είναι το σχοινί το οποίο τραβάμε μία - δύο - πέντε - δέκα φορές και ξεπαγώνουν τα πνευματικά λάδια και παίρνει μπρος η πνευματική μηχανή της αδιάλειπτου προσευχής, οπότε δουλεύει μετά μόνη της η καρδιά στην ευχή. Αλλά, και όταν η καρδιά πάρη μπρος στην ευχή, και πάλι δεν πρέπει να καταργήσουμε το κομποσχοίνι, για να μην παρακινηθούν και άλλοι να το καταργήσουν, ενώ δεν πήρε ακόμη μπρος η καρδιά τους στην ευχή.
- Όταν, Γέροντα, κρατώ το κομποσχοίνι μου και λέω την ευχή μηχανικά, μήπως υπάρχει κίνδυνος ανθρωπαρέσκειας;
- Αν κάνης κομποσχοίνι εξωτερικά από ανθρωπαρέσκεια, ακόμη και τα χέρια σου να ξεφλουδίσης, σε τίποτε δεν θα σε ωφελήση. Μόνον κούραση θα σου φέρη και την ψευδαίσθηση ότι δήθεν ασχολείσαι με την νοερά προσευχή.
- Γέροντα, εγώ δεν έχω συνηθίσει να κρατώ κομποσχοίνι.
- Το κομποσχοίνι να το κρατάς, για να μην ξεχνάς την ευχή, την οποία πρέπει να εργάζεσαι εσωτερικά, στην καρδιά. Όταν μάλιστα βγαίνης από το κελλί σου, να θυμάσαι ότι ο εχθρός είναι έτοιμος για επίθεση. Γι’ αυτό, να μιμήσαι τον καλό στρατιώτη που βγαίνοντας από το πολυβολείο έχει πάντοτε «ανά χείρας» το αυτόματο όπλο. Το κομποσχοίνι έχει μεγάλη δύναμη είναι το όπλο του μοναχού και οι κόμποι είναι σφαίρες, που θερίζουν τα ταγκαλάκια.
Πηγή: Από το βιβλίο «Περί Προσευχής», Λόγοι
http://agioritikesmnimes.blogspot.ca/2014/01/4195.html#more
Treat every man not with flattery, but simply, just as you do yourself. As you appear to him outwardly, be so inwardly as well; and what you say to him and what you have on your lips must be in your heart also. For flattery and treachery are the works of pestilent people, and the devil lives in their heart teaching them flattery and treachery so as to deceive us.
Keep, then, from treating your neighbor craftily and treacherously, lest you give place to the devil in your heart, and lest he overcome you and take you captive.
Be extremely careful not to offend anyone in word or deed, for it is a grave sin. When someone is offended, God, Who loves the man, is also offended, for there can be no offending man without offending God. Whoever sins against man, also sins against God. This is a serious matter, as you can see for yourself. And when you offend your neighbor, straightway humble yourself before him and beg forgiveness of him with humility, lest you fall under God's just condemnation.
Keep from prying into other people's affairs, for such prying gives occasion for slander, judgment and other grievous sins. Why do you need to be concerned about others? Know and examine your own self.
Recall your own past sins and purge them with repentance and contrition of heart, and you will not look at what other people do. Look often into your own heart and examine that most ruinous evil hidden there, and you will have sufficient material for investigation. For we can never examine our heart without knowing precisely that every evil is contained in it.
This investigation is profitable to you, for it gives birth to humility and to fear and watching over one's own self, and to sighing and prayer to God. But examination of the sins of others is the beginning of every iniquity and it is a curiosity hateful to God and man. Then guard yourself against it.
If you see or hear someone sin, keep from slandering him and judging him. You tell someone else about him, he tells it to another, the other to the third, the third to the fourth, and so everyone will come to know it and be tempted. And they will judge the one who sinned, which is a very serious thing. And you will be the cause of all this, by publishing your brother's sin. Slanderers are like lepers that harm others by their foul odor, or like those stricken by the plague who carry their disease from place to place and destroy others. Keep yourself, then, from slandering your neighbor, lest you sin gravely and give someone else cause for sin.
Likewise keep from judging him, because he stands or falls before his Lord (cf. Rom. 14:4), and because you yourself are a sinner. A righteous man has no need to judge and condemn another, how much less should a sinner judge a sinner.
And to judge people is a matter for Christ alone. To Him judgement is given by His Heavenly Father, and He shall judge the living and the dead, before Whose judgement you yourself will stand.
Keep, then, from usurping to yourself the authority of Christ, which is a very serious thing, and from judging people like unto yourself, lest you appear at that Judgement with this most abominable sin, and lest you be rightly condemned to everlasting punishment. Turn your eyes and mind, then, on your own self and examine yourself, and reproach and accuse yourself before God for your sins, which requires the labor of repentance. Reproach and accuse yourself before God and beg mercy of Him, as the publican did, so that you may be justified by Him.
Listen to what Christ the Lord says to the condemned, "And why dost thou behold the mote that is in thy brother's eye, but considerest not the beam that is in thine own eye? Or how wilt thou say to thy brother, Let me pull out the mote out of thine eye; and, behold, a beam is in thine own eye? Thou hypocrite, first cast out the beam out of thine own eye; and shalt then thou see clearly to cast out the mote out of brother's eye" (Mt. 7:3-5).
You see that those that judge and condemn others are hypocrites or false Christians. These do not know themselves and their own sins, although outwardly they may appear as saints.
St. Tikhon of Zadonsk
Holiness is not simply righteousness, for which the righteous merit the enjoyment of blessedness in the Kingdom of God, but rather such a height of righteousness that men are filled with the Grace of God to such an extent, that it flows from them, upon those who associate with them. Great is their blessedness, which proceeds from personal experience of the Glory of God. Being filled also with love for men, which proceeds from love of God, they are responsive to men's needs and upon their supplication, they also appear as intercessors and defenders before God.
At the time of the high spiritual fervor in the first centuries of persecutions against Christians, such were the "martyrs also. The martyr's death became a door to the higher Mansions, and Christians at once began to invoke them as holy men pleasing to God. Miracles and signs confirmed this faith of the Christians and were a proof of their sanctity.
Subsequently, the great ascetics likewise, began to be revered. No one decreed the veneration as saints such as Anthony the Great, Macarius the Great, Basil the Great, Gregory the Theologian, Nicholas the Wonder-worker, and many others like them, but East and West equally revered them. Their sanctity can be denied only by those who do not believe in sanctity.
The choir of saints pleasing to God grew unceasingly; in every place, where Christians were, its own new ascetics appeared, also. However, the general life of Christians began to decline; the spiritual burning began to grow faint. There no longer was a clear sense of what Divine righteousness was. So the general consciousness of the faithful could not always distinguish who was a righteous man and pleasing to God. In some places, there appeared dubious persons who by false ascetic exploits attracted a part of the flock. For this reason, the Church authority began to keep watch over the veneration of saints, showing concern to guard the flocks from superstition. The life of ascetics revered by the faithful began to be investigated, and the accounts of their miracles to be verified. Towards the time of the baptism of Russia, it had already been established that the acknowledgement of a new saint was to be performed by the Church authority. The decree of the Church authority, of course, was disseminated to the region within its jurisdiction; but other places, too, usually acknowledged a canonization performed elsewhere, even though they did not enter it into their own calendars. After all, the Church authority only testified of sanctity. Righteous men became saints not by the decree of the earthly Church authority, but by the mercy and grace of God. The Church showed approval by the praising in church and the invocation in prayer of a new saint.
Which authority should and could do this was not precisely determined; in any case it was an episcopal authority.
There have been canonizations performed by the higher Church authority of an entire Local Church, and the names of the newly canonized were then entered into the Church calendar of that entire Church. Others were canonized in one or another locality and their veneration gradually spread to other places. Ordinarily, the canonization was performed in the place where the righteous one lived or suffered. But it also happened in other ways. Thus, the youth George from the city of Kratov (Serbia), who suffered at the hands of the Turks in Sofia (Sredets) (Bulgaria) in 1515, was canonized within fourteen years in Novgorod. Notwithstanding the fact that his fellow-countrymen also revered him as a new martyr, and that a Church service to him was compiled by his spiritual father, they did not dare to show this openly, fearing the Turks. Therefore, in Novgorod, which had trading connections with these places, by order of the Archbishop a service was compiled and the memory of the martyr George the New began to be revered, and from there it was spread to all of Russia. Later when Serbia and Bulgaria were freed from Turkish slavery, they began to use the Service compiled in Russia, and the Service compiled originally in Sofia remains to this day on a library shelf.
In the last two centuries, when Russia lived in glory and prosperity, the canonization of new saints was usually performed quite solemnly by the decree of the Higher Authority. Sometimes (but not always) taking place throughout the whole of Russia, especially in the place where the wonderworking relics were obtained. However, this does not alter the general order in the Church. If the Russian people under the godless yoke of power today cannot openly praise and invoke a Saint of God, glorified by God, it is the duty of the part of the Russian Church that is free, to universally revere and invoke a Wonderworker like St. Nicholas, who is revered in the whole world, to pray to St. John the Righteous one [of Kronstadt] for the correction of our life and the cessation of calamities which (according to prophecy) have befallen our Fatherland.
May the Lord grant, that that longed-for day come, when from the Carpathians to the Pacific Ocean will thunder out: "We magnify thee, O righteous Father John, and we venerate thy holy memory, for thou dost pray for us to Christ our God!"
St John Maximovich
