ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΑΝΗΡ

The Devil's Tactics

Do you know the Devil's tactics? You really need to know it. When the Devil knows that some man has a sin more or less serious, he tries to prevent him from repentance. 



To this end, he belittles the severity of the sin in any way, suggesting the following thoughts: "It does not matter, God will forgive this to you" - and so on. And the demon even tries to make a man forget about this sin. But when this man manages to confess the sin to his spiritual father in the confession, the Devil in every way increases the severity of sin, suggesting that this sin is so great that God will never forgive it. And he tries to bring a person into depression and despair. 


You see how cunning the enemy is. He knows that the sins are washed away in the confession, and therefore he does not admit people to confession, and if a man confesses, the enemy embarrasses him in every way.


Saint Barsanuphius of Optina.

Οι έπαινοι, η υπερηφάνεια και η ταπείνωση

- Φοβηθείτε τους επαίνους εκ μέρους των ανθρώπων, εξακολούθησε ο στάρετς απευθυνόμενος προς όλους, και προπάντων όταν σας επαινούν παρά την αξία σας. Σιωπήστε, μην απαντήσετε εκείνη τη στιγμή. Μόνο μέσα σας συναισθανθείτε ότι σας επαινούν περισσότερο απ’ ό,τι αξίζετε. Μα αν αρχίσετε να αντιλέγετε, τότε γεννιέται η υποκρισία. Πράγματι, το λεπτό αίσθημα της ικανοποιήσεως από τους επαίνους υπάρχει στον καθένα. Όλοι βρισκόμαστε σε πλάνη δίνοντας μεγάλη αξία στον εαυτό μας. Υπερηφανευόμαστε, ματαιοδοξούμε και μετά πρέπει κάθε μέρα να παρακαλούμε τον Κύριο: «Κύριε, στείλε το έλεός Σου, λύτρωσέ μας από την πλάνη, από την έπαρση, φώτισέ με με το φως της χάριτός Σου». Είναι φοβερή συμφορά όταν ο άνθρωπος χάνοντας την ταπείνωση, απατά τον εαυτό του και φαντάζεται ότι μόλις που δεν είναι άγιος. Φοβερή κατάσταση η έπαρση, η σατανική υπερηφάνεια! Κάποιους τους σώζει ο Κύριος απ’ αυτή την κατάσταση με βαρειά τιμωρία. Στέλνει κάποια ψυχική ασθένεια ή παραχωρεί να πέσουν σε επαίσχυντες αμαρτίες, από το βάρος των οποίων, σαν να συνέρχονται, έρχονται στον εαυτό τους, αναγνωρίζουν τη μηδαμινότητά τους, μετανοούν και διορθώνονται. Αλλά πολλοί απ’ αυτούς τους δυστυχείς χάνονται, ειδικά αν δεν υπάρχει κανείς να τους βοηθήσει να συνέρθουν. Φύλαξέ μας, Κύριε, όλους από μια τέτοια δαιμονική απάτη. Ποτέ δεν πρέπει να υπερηφανευόμαστε για τις ικανότητες, τα χαρίσματά μας και για τα άλλα φυσικά μας πλεονεκτήματα. Ο Κύριος θα μας τα αφαιρέσει σαν τιμωρία για την υπερηφάνειά μας.

Προβλέποντας αυτή τη φοβερή κατάσταση σε κάποιους ανθρώπους ο στάρετς, τους συμβούλευε να συντομεύουν τον κανόνα της προσευχής τους.

- Εσείς, Νίνα, να προσεύχεσθε λιγότερο, έλεγε σε κάποιο πνευματικό του τέκνο.

- Όσο πιο υψηλή πνευματική κατάσταση έχει ο άνθρωπος, συνέχισε ο στάρετς, τόσο περισσότερο βλέπει πόσο μέγας είναι ο Κύριος κι οπόσο μηδαμινός και ανίσχυρος είναι ο ίδιος, και όλο και περισσότερο θαυμάζει το μεγαλείο του Θεού προσευχόμενος ταπεινά. Και για όλα ζητεί τη βοήθεια από τον Παντοδύναμο. Ο στάρετς Ζαχαρίας έλεγε: «Η σοφία χωρίς τη Χάρη είναι αφροσύνη, ενώ η τέλεια ταπείνωση είναι απλή».

Κάποτε έλεγε κατά την εξομολόγηση:

- Με τι θα εξολοθρεύσουμε την υπερηφάνεια και θα αποκτήσουμε την ταπείνωση; Ο όσιος Σεραφείμ διδάσκει: «Με τη σιωπή. Με τη σιωπή οι περισσότερες αμαρτίες νικώνται. «Ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν».

Όντας ο στάρετς πρότυπο ταπεινώσεως με όλες του τις δυνάμεις και τα χαρίσματά του προσπαθούσε να εμφυτεύσει αυτή την πολύτιμη αρετή σε όλους τους ανθρώπους. Έλεγε:

- Την ταπείνωση τη χαίρεται και ο ίδιος ο Θεός: «Επί τίνα επιβλέψω αλλ' ή επί τον ταπεινόν και ησύχιον και τρέμοντα τους λόγους μου.» (Ησ. 66, 2). Αλλά σε τι συνίσταται η ταπείνωση; Ο ταπεινός άνθρωπος θεωρεί τον εαυτό του αμαρτωλότερο όλων μέσα στην καρδιά του, κανένα δεν εξουδενώνει, κανένα δεν κρίνει, δεν αναζητεί τον πλούτο, τη δόξα και τις τιμές, ανδρείως υπομένει τους εξευτελισμούς, τις ύβρεις, τις επιπλήξεις, γιατί αναγνωρίζει ότι αυτά του αξίζουν. Σε όλους συμπεριφέρεται χαρούμενα, είναι έτοιμος να υπηρετήσει τον καθένα, δεν βλέπει σαν καλά τα έργα του και δεν λέγει τίποτε γι’ αυτά, αν δεν υπάρχει ανάγκη. Η ταπείνωση είναι ο στέφανος και η ωραιότης όλων των αρετών. Ό,τι είναι για τη διψασμένη γη η βροχή, είναι για την ανθρώπινη ψυχή η ταπείνωση. Να κρατάτε μέσα στην καρδιά σας τα λόγια του Σωτήρος: «Μάθετε απ’ εμού, ότι πραύς ειμι και ταπεινὸς τη καρδίᾳ, και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών» (Ματθ. 11,29).

Τη Μεγάλη Πέμπτη του 1967, κατά τη Λειτουργία, στο κήρυγμά του είπε τα εξής:

- Σήμερα είναι η σημαντική ημέρα της αναμνήσεως του Μυστικού Δείπνου. Σήμερα είναι η αρχή του Μυστηρίου της Θείας Κοινωνίας. Κατά τη διήγηση του Ευαγγελίου, το πλύσιμο των ποδιών των Μαθητών από το Διδάσκαλό τους αποκαλύπτει τη μεγάλη αρετή, την ταπείνωση. Ο Κύριος με αυτή Του την ενέργεια εμπνέει και μας να υπηρετούμε όλους και τους ελάχιστους αδελφούς μας, όπως ο Διδάσκαλος τους Μαθητές Του. Ο Κύριος και στη γη ήρθε δια του Σκεύους της ταπεινώσεως. Για πάρα πολύ μεγάλο διάστημα δεν ερχόταν στη γη. Πέρασαν πολλοί αιώνες, αλλά καθυστερούσε, επειδή δεν υπήρχε στη γη το Σκεύος της ταπεινώσεως. Ακόμη και μεταξύ των μαθητών Του δεν υπήρχε τέτοια ταπείνωση. Ακόμα και οι πιο κοντινοί Του Μαθητές ήθελαν να καθήσουν ο ένας από τα δεξιά και ο άλλος από τα αριστερά του Κυρίου στη Βασιλεία των Ουρανών και οι άλλοι αγανάκτησαν Εναντίον του γι’ αυτό. Μόνο η Μητέρα του Θεού φάνηκε ένα τέτοιο άξιο Σκεύος και μεγαλύνθηκε για την ταπείνωσή της. «ότι επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν τής δούλης αυτού». Το δεύτερο σημείο από το σημερινό ευαγγελικό γεγονός μας διδάσκει την υπακοή, την ευπείθεια. Ο Πέτρος φλεγόμενος από ζήλο έφερε αντίρρηση στον Διδάσκαλο: «Κύριε, συ μου νίπτεις τους πόδας; …ου μη νίψῃς τους πόδας μου εις τον αιώνα». Σ’ αυτά του απάντησε ο Χριστός: «εάν μη νίψω σε, ουκ έχεις μέρος μετ' εμού». Τότε είπε ο Πέτρος στον Κύριο: «Κύριε, μη τους πόδας μου μόνον, αλλά και τας χείρας και την κεφαλήν» Ιω. 13, 6,9). Ιδού πόσο πολύτιμη είναι η υπακοή. Η μακαρία υπακοή είναι ανώτερη από τη νηστεία και την προσευχή.

Ο άγιος Ιωάσαφ Μπελγκορόντσκυ είχε εξοικειωθεί με την αρετή της υπακοής, της ευπείθειας. Όταν ήταν οκτώ ετών, ο πατέρας του είδε όνειρο στο οποίο η Παναγία εκάλυψε τον γιο του με αρχιερατικό μανδύα. Θαύμασε και σκέφτηκε: «Γιατί το είδα αυτό; Στο γένος μας δεν υπάρχουν ιερείς». Το πρωί ξέχασε το όνειρο και όσο κι αν προσπαθούσε, δεν μπορούσε να το θυμηθεί. Μόνο όταν Ιωάσαφ έγινε αρχιερεύς, ο πατέρας του θυμήθηκε αυτό το όνειρο.

Βοήθησέ μας Κύριε, να μάθουμε σε όλα την ταπείνωση, την υπομονή, την υπακοή και την υποταγή στο θέλημα του Θεού.







Στάρετς Σάββα τού Παρηγορητή



Πηγή: Από το βιβλίο: "Στάρετς Σάββας ο Παρηγορητής". Εκδόσεις Άθως

Σφραγίδα Πνεύματος Αγίου

Είναι γνωστή η τακτική τής Εκκλησίας, κατά το Άγιο Βάπτισμα στο νερό, να γίνεται και το Μυστήριο τού Χρίσματος. Γιατί όμως γίνεται αυτό; Στη συνέχεια θα απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα.



1. Το Άγιο Πνεύμα τής Επαγγελίας ως σφραγίδα και αρραβώνας

Το βάπτισμα τού Αγίου Πνεύματος, εμφανίζεται στην Αγία Γραφή με διάφορες ονομασίες, κάθε μία από τις οποίες, τονίζει κάποιο χαρακτηριστικό του: "σφραγίδα", "αρραβώνας", "Χρίσμα", κ.λ.π.: "Εν ω και πιστεύσαντες εσφραγίσθητε τω Πνεύματι τής επαγγελίας τω Αγίω, ο εστιν αρραβών τής κληρονομίας ημών..." (Εφεσίους 1/α΄ 13,14).

Φυσικά, το εδάφιο αυτό, δεν σημαίνει ότι το Άγιο Πνεύμα λαμβάνεται μόνο με την πίστη, όπως ισχυρίζονται κάποιοι στερημένοι Πνεύματος Προτεστάντες, αλλά απλά υπονοείται το βάπτισμα στο νερό, ως έργο πίστεως, όπως και η μετάνοια, που αν και απαραίτητη, ούτε και αυτή αναφέρεται. Όμως, και τα δύο αυτά τα ανέφερε ο απόστολος Πέτρος στις Πράξεις 2/β΄ 38,39.

Εκεί αναφέρεται το κήρυγμα τού αποστόλου Πέτρου για το "Πνεύμα τής Επαγγελίας", όταν οι Χριστιανοί το έλαβαν για πρώτη φορά την Πεντηκοστή: "...Μετανοήσατε, και ας βαπτισθεί έκαστος υμών...εις άφεσιν αμαρτιών. Και θέλετε λάβει την δωρεάν τού Αγίου Πνεύματος. Διότι προς εσάς είναι η επαγγελία και προς τα τέκνα σας, και προς πάντας τους εις μακράν, όσους αν προσκαλέσηται Κύριος ο Θεός ημών".



2. Το Άγιο Πνεύμα τής Επαγγελίας ως "Χρίσμα"

Ας δούμε όμως μερικά ακόμα εδάφια από την Αγία Γραφή, όπου η "Επαγγελία" αυτή, εκτός από "Αρραβώνας" και "Σφραγίδα", ονομάζεται και "Χρίσμα".

Β΄ Κορινθίους 1/α΄ 21,22: "Ο δε βεβαιών ημάς συν υμίν εις Χριστόν και χρίσας ημάς Θεός, ο και σφραγισάμενος ημάς και δους τον αρραβώνα τού Πνεύματος εν ταις καρδίαις ημών".

Επειδή η κατάσταση τού αναγεννημένου Χριστιανού δεν είναι ακόμα μόνιμη, γι' αυτό ονομάζεται: "αρραβώνας", και όχι "γάμος". Είναι μία υπό δοκιμήν περίοδος, ως την ημέρα τού γάμου του με το Αρνίο, τον Ιησού Χριστό (Αποκάλυψις 21/κα΄ 1,2). Τότε, αν ο άνθρωπος αποδειχθεί πιστός ως το τέλος, η "σφραγίδα" αυτή, ή "χρίσμα", παύει να είναι αρραβώνας, και γίνεται μόνιμο.

Ας δούμε όμως τι λέει και ο απόστολος Ιωάννης για το "Χρίσμα":

Α΄ Ιωάννου 2/β΄ 20,27: "Και υμείς χρίσμα έχετε από τού Αγίου... και υμείς το χρίσμα ό ελάβετε απ' αυτού, μένει εν υμίν, και ου χρείαν έχετε ίνα τις διδάσκει υμάς, αλλ' ως το Αυτού χρίσμα διδάσκει υμάς περί πάντων και αληθές εστιν και ουκ έστιν ψεύδος, και καθώς εδίδαξεν υμάς, μένετε εν αυτώ".

Τι άλλο θα μπορούσε να εννοεί ο απόστολος με τη λέξη "χρίσμα", παρά το βάπτισμα τού Αγίου Πνεύματος που θα δίδασκε τους Χριστιανούς; Αυτό φαίνεται και από τα λόγια τού Ιησού στο Ευαγγέλιο τού ιδίου αποστόλου: "Ο δε Παράκλητος, το Πνεύμα το Άγιον, ό πέμψει ο Πατήρ εν τω ονόματί μου, εκείνος υμάς διδάξει πάντα, και υπομνήσει υμάς πάντα ά είπον υμίν εγώ" (Ιωάννης 14/ιδ΄ 26).

Και ο απόστολος Ιωάννης λοιπόν, χρησιμοποιεί όπως και ο απόστολος Παύλος, την ίδια λέξη για τη σφραγίδα τού Αγίου Πνεύματος.



3. Γιατί λέγεται "Χρίσμα" (επάλειψη);

Η λέξη "χρίω", σημαίνει "αλοίφω". Γιατί άραγε χρησιμοποιείται για το βάπτισμα τού Αγίου Πνεύματος;

Για να το καταλάβουμε αυτό, πρέπει πρώτα να δούμε πώς γινόταν η λήψη τού Αγίου Πνεύματος στον καιρό τών αποστόλων.

Εάν εξαιρέσουμε την πρώτη κάθοδο τού Αγίου Πνεύματος προς τους ιδίους τους αποστόλους, όλοι οι υπόλοιποι, για να βαπτισθούν στο Άγιο Πνεύμα έπρεπε να λάβουν χειροθεσία από τους αποστόλους. Αυτό φαίνεται καθαρά, στο χωρίο Πράξεις 8/η΄ 14 - 18: "Ακούσαντες δε οι εν Ιεροσολύμοις απόστολοι ότι δέδεκται η Σαμάρεια τον λόγον τού Θεού, απέστειλαν προς αυτούς Πέτρον και Ιωάννην, οίτινες καταβάντες προσεύξαντο περί αυτών όπως λάβωσιν Πνεύμα Άγιον. Ουδέπω γαρ ην επ' ουδενί αυτών επιπεπτωκός, μόνον δε βεβαπτισμένοι υπήρχον εις το όνομα τού Κυρίου Ιησού. Τότε επετίθουν τας χείρας επ' αυτούς, και ελάμβανον Πνεύμα Άγιον. Ιδών δε ο Σίμων ότι δια τής επιθέσεως τών χειρών τών αποστόλων δίδοται το Πνεύμα, προσήνεγκεν αυτοίς χρήματα..."

Για να λάβουν οι Σαμαρείτες το Άγιο Πνεύμα, χρειάστηκε να κατεβούν οι απόστολοι Πέτρος και Ιωάννης στη Σαμάρεια. Δεν έφτανε ο Φίλιππος, κι ας είχε εξουσία να κάνει πλήθος θαυμάτων. (Πράξεις 8/η΄ 6,7).

Είναι σαφής η δήλωση, ότι "TOTE" το Άγιο Πνεύμα, δινόταν "δια τής επιθέσεως τών χειρών τών αποστόλων". (Πράξεις 8/η΄ 17). Έτσι την Πεντηκοστή, το Άγιο Πνεύμα βάπτισε 3.000 πιστούς, παρόντων τών αποστόλων. (Πράξεις 2/β΄ 41). Ομοίως, ο Παύλος έλαβε το Άγιο Πνεύμα, αφού ο Κύριος τού έστειλε τον Ανανία, (ο οποίος κατά την Ιερά Παράδοση, ήταν ένας από τους 70 αποστόλους), για να τον βαπτίσει, και να τού επιθέσει τα χέρια. (Πράξεις 9/θ΄ 17,18). (Ένα δείγμα τού πώς η υπόλοιπη Ιερά Παράδοση, συμπληρώνει κενά τής Αγίας Γραφής).

Ο Κορνήλιος, ο πρώτος εθνικός Χριστιανός, έλαβε το βάπτισμα στο Άγιο Πνεύμα παρουσία τού αποστόλου Πέτρου, με την εξαίρεση ότι το έλαβε προτού βαπτισθεί στο νερό, ώστε να πεισθεί ο Πέτρος να τον βαπτίσει, επειδή ήταν εθνικός. (Πράξεις 10/ι΄ 44 - 48). Τέλος, με την επίθεση τών χειρών τού αποστόλου Παύλου, έλαβαν το Άγιο Πνεύμα οι 12 άνδρες τής Εφέσου. (Πράξεις 19/ιθ΄ 5,6).

Ας δούμε όμως πιο προσεκτικά την αφήγηση στις Πράξεις 8/η΄ 14 - 19. Όταν χρειάστηκε να κατεβούν στη Σαμάρεια οι απόστολοι για να μεταδώσουν το Άγιο Πνεύμα στους ήδη βαπτισμένους Σαμαρείτες, ο Σίμων, ζήτησε και αυτός την εξουσία αυτή, επί πληρωμή. Όμως ο Πέτρος τού είπε: "Το αργύριόν σου συν σοι, είη εις απώλειαν, ότι την δωρεάν τού Θεού ενόμισας δια χρημάτων κτάσθαι". (Πράξεις 8/η΄ 20). Και αυτό το είπε, επειδή έπρεπε να είσαι απόστολος για να μεταδώσεις το Άγιο Πνεύμα.

Πολύ σημαντικό όμως, είναι το εδάφιο 17: "Τότε επετίθουν τας χείρας επ' αυτούς, και ελάμβανον Πνεύμα Άγιον". Εδώ, θα πρέπει να ανοίξουμε μια παρένθεση, σε σχέση με τη λέξη: "επετίθουν". Το παραπάνω εδάφιο, γράφτηκε με βάση το Βυζαντινό κείμενο, που είναι και το πλέον αξιόπιστο, καθώς μας το παρέδωσε η Εκκλησία. Αν και κάποια κριτικά κείμενα, (π.χ. Νέστλε), χρησιμοποιούν τη λέξη: "επετίθεσαν", (κάποτε στο παρελθόν, μία φορά), μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι το πρωτότυπο κείμενο είχε τη λέξη: "επετίθουν", (συνεχόμενα και κατά συνήθειαν). Γιατί το λέμε αυτό; Επειδή αν το πρωτότυπο κείμενο είχε το ρήμα σε αυτό το χρόνο, τότε θα έπρεπε να είναι στον ίδιο χρόνο και το επόμενο ρήμα τού εδαφίου, και να έλεγε: "έλαβαν" ("Πνεύμα Άγιον"). Δηλαδή: "Τότε έβαλαν πάνω τους τα χέρια, και έλαβαν Πνεύμα Άγιο". Το δεύτερο ρήμα όμως, είναι σε συνεχή παρελθοντικό χρόνο, και συνεπώς πρέπει να επιλέξουμε ως σωστά τα κείμενα εκείνα, που γράφουν: "επετίθουν", ώστε η έννοια τού εδαφίου να είναι:

"Τότε, (δηλαδή "εκείνο τον καιρό"), έβαζαν πάνω τους τα χέρια, και λάβαιναν Πνεύμα Άγιο".

Η σωστή αυτή διατύπωση τού εδαφίου, μας δίνει τη σπουδαία πληροφορία πως το βάπτισμα με Άγιο Πνεύμα, γινόταν με τον τρόπο αυτό "τότε", τον καιρό εκείνο, πράγμα που δείχνει ότι τον καιρό που ο Λουκάς έγραφε αυτά τα λόγια στην Αγία Γραφή, κάτι είχε αλλάξει.

Πράγματι, στον καιρό που έγραφε ο Λουκάς, είχε ήδη συντελεστεί μία αλλαγή. Όπως φαίνεται από την ιστορία που εξετάζουμε, ήδη υπήρχαν προβλήματα, με το ότι οι απόστολοι δεν επαρκούσαν πλέον να μεταδίδουν το Άγιο Πνεύμα, καθώς το πλήθος τών πιστών συνεχώς μεγάλωνε, και απλωνόταν σε όλη τη γη. Έτσι, οι απόστολοι έπρεπε συνεχώς να τρέχουν από τόπο σε τόπο για να μεταδίδουν το Άγιο Πνεύμα, με επίθεση τών χειρών τους.

Είναι λάθος η άποψη ορισμένων Προτεσταντικών ομάδων, που λένε ότι το βάπτισμα με Άγιο Πνεύμα είχε σταματήσει μετά την Πεντηκοστή και τον Κορνήλιο. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, τα λόγια τού αποστόλου Πέτρου θα ήταν ψέματα, καθώς την Πεντηκοστή, (σύμφωνα με το Πράξεις 2/β΄ 39), είπε στους ακροατές του: "Διότι προς εσάς είναι η Επαγγελία, και προς τα τέκνα σας, και προς πάντας τους εις μακράν, όσους αν προσκαλέσει Κύριος ο Θεός ημών". Εάν η Επαγγελία τού Πατρός είχε σταματήσει στον καιρό τού Λουκά, ούτε "τα τέκνα" τών ανθρώπων εκείνων, ούτε "όλοι όσοι θα καλούσε ο Θεός" θα μπορούσαν να τη λάβουν. Τότε ο απόστολος Πέτρος θα ήταν ψευδοπροφήτης.

Αυτό επίσης, θα σήμαινε ότι δεν θα μπορούσε να σωθεί κανένας πλέον, από την εποχή που θα έπαυε η Επαγγελία τού Πατρός ως σήμερα, επειδή ο Ιησούς Χριστός είχε πει στο Νικόδημο: "Αλήθεια σου λέω, εάν κάποιος δεν ξαναγεννηθεί (εξ' ύδατος και Πνεύματος), δεν μπορεί να δει τη βασιλεία τού Θεού". (Ιωάννης 3/γ΄ 3,5).

Σε συμφωνία με όλα αυτά, η Ιερά Παράδοση τής Εκκλησίας, μας πληροφορεί ότι καθώς οι απόστολοι διασπείρονταν στον κόσμο, ή αποδημούσαν στον Κύριο, κάποιοι θα έπρεπε να αναλάβουν τη λειτουργία χειροθεσίας, και μεταδόσεως τού Αγίου Πνεύματος. Αυτοί ήταν οι πρώτοι τών Πρεσβυτέρων τών πόλεων, που αργότερα ονομάστηκαν "Επίσκοποι".

Ο Ιησούς Χριστός, είχε δώσει στους αποστόλους μία μεγάλη εξουσία πριν φύγει: "Αμήν λέγω υμίν. Όσα αν δέσητε επί τής γης, έσται δεδεμένα εν ουρανώ, και όσα εάν λύσητε επί τής γης, έσται λελυμένα εν ουρανώ. Πάλιν αμήν λέγω υμίν, ότι εάν δύο συμφωνήσωσι εξ υμών επί τής γης περί παντός πράγματος ού εάν αιτήσονται, γενήσεται αυτοίς παρά τού Πατρός μου τού εν ουρανοίς". (Ματθαίος 19/ιθ΄ 18,19).

Οι απόστολοι λοιπόν, συνάχθηκαν και συμφώνησαν. Πήραν λάδι, έβαλαν τα χέρια σε αυτό, και προσευχήθηκαν. Ζήτησαν από το Θεό να δίνει την Επαγγελία τού Αγίου Πνεύματος σε όποιον "εχρίετο" ( =αλοίφετο) με αυτό, με τη χειροθεσία τού κάθε τοπικού Επισκόπου, ή όποιου αυτός εξουσιοδοτήσει. Έτσι, δεν χρειαζόταν πλέον η παρουσία τού κάθε αποστόλου, και όταν αυτοί ένας ένας κοιμήθηκαν, η Εκκλησία συνέχισε να μεταδίδει το Άγιο Πνεύμα, "σε όσους προσκάλεσε, προσκαλεί ή θα προσκαλέσει ο Κύριος".

Αυτό ήταν λοιπόν που είχε ήδη αλλάξει στον καιρό που έγραφε ο Λουκάς. Πρόκειται γι' αυτό που σήμερα η Εκκλησία το ονομάζει: "Μυστήριο τού Χρίσματος".

Μπορούμε πλέον να καταλάβουμε για ποιο λόγο οι απόστολοι Παύλος και Ιωάννης, ονομάζουν στις επιστολές τους το βάπτισμα τού Αγίου Πνεύματος ως "Χρίσμα", δηλαδή Επάλειψη. (Β΄ Κορινθίους 1/α΄ 21, 22 Α΄ Ιωάννου 2/β΄ 20,27). Αυτή είναι η σφραγίδα τού Χριστού για τη σωτηρία τών πιστών. (Αποκάλυψη 7/ζ΄ 3).

Saint Alexi of Teklati (+ 1923)

St. Alexi of Teklati (Feast Day - January 18)


Saint Alexi (Shushania) was born September 23, 1852, in the village of Noqalaqevi, in the Senaki district of Samegrelo, to a pious Christian couple. His father died in 1868, after giving the sixteen-year-old future hieromonk his blessing to care for the family.


In the same year that his father died, Alexi journeyed to Jerusalem on a pilgrimage, and from there to Constantinople to visit his uncle, Islam Shushania, a successful merchant and a clever and pious man. During this visit, Alexi became fascinated with the trade industry and resolved to become a merchant as well. But he would soon discover that God’s will was different from his own.


One day Alexi borrowed a small icon of St. John the Baptist from his uncle, confined himself to his room, and there began to experience great inner warfare. He was moved by a profound love for his mother, sisters, brothers, and friends, but at the same time he sensed an invisible force calling him to the spiritual life.




St. Alexi with his mother and sisters.


After several agonizing hours, Alexi finally asked himself, “How can I fulfill my father’s will? He entrusted me with the responsibility to look after the family—how can I reconcile this with God’s calling?”


To his great wonder, an invisible instructor answered him, saying, “If you die now, who will take over your responsibilities?” The answer was clear. “God will!” Alexi proclaimed. And he heard the voice again.


“So die to the world, entrust everything to God, and He will minister to your family.”


The encounter transformed Alexi’s life. Afterwards he confined himself to his room for months, reading the Holy Scriptures, and keeping a strict fast. Witnessing the radical change in Alexi’s way of life, his uncle thought it would be best for them to leave Constantinople and return to Georgia.



It was not long before Alexi’s loved ones realized he had made a covenant with God, and that he would enter the monastic life. His brothers and sisters were distressed upon hearing the news, but his mother gave thanks to God and blessed her son.


At the age of twenty Alexi moved to Teklati Women’s Monastery. He began to lead a strict ascetic life and went from village to village, caring for those ill with tuberculosis, cholera, and other serious illnesses, and burying the corpses of the homeless.


Several years passed, and many became convinced that Alexi was a fool-for-Christ. He preached the Word of God with intensity, and his life was an example for many. His preaching inspired his mother, Elene, his younger sister Salome, and his brother Besarion to join him in the monastic life. After he was tonsured a monk, Besarion made a pilgrimage to Jerusalem and remained there for several years.



Because of his exemplary service to the Lord, he was ordained a priest at Martvili Monastery. Later he was tonsured into the great schema. Alexi also spent time on Mt. Athos. After returning from the Holy Mountain, he made a pilgrimage to the Kiev Caves Monastery, then returned to Georgia to continue his labors.


Around the year 1885 St. Alexi moved to Gelati Monastery, where he continued to study and produced several original works. In 1886 he was reassigned to Khobi Monastery and ordained a deacon by Bishop Grigol, and in 1888 he was ordained a hieromonk. Two years later, in 1890, he became ill and returned to be with his mother and sisters at Teklati Monastery.


According to God’s will his health was restored, and in 1891 Alexi fashioned a cell for himself in the mountainous village of Menji (also called “Archangels’ Hill”), near the place where he was born. He gathered his disciples and undertook a stricter ascetic life. Fr. Alexi’s health was so improved that he was able to celebrate the divine services again.



The holy father would receive alms, but he distributed most of what was given to him. He divided the alms in three parts: the first he put aside for his personal needs, the second, for the church and its guests, and the third, for the poor and infirm.


St. Alexi kept a life-size cross in his cell, and when he prayed he supported the cross on his back, since it reminded him of the position in which St. Simon of Cyrene carried the Holy Cross to Christ’s Crucifixion on Golgotha.


In spite of his strict ascetic life, Hieromonk Alexi was remarkably close to the people in his community and was loved by many for the spiritual warmth that he radiated.



After many years the strict ascetic life finally took its toll on Fr. Alexi’s health. He dismissed his pupils and spent the last years of his earthly life (from around the year 1915) with his cousins, the schemanuns Akepsima and Pasto. St. Alexi reposed January 18, 1923, frail from a long and labor-filled life in the service of the Lord.


For forty days after his death, the schemanuns Akepsima and Pasto remained in his cell for fear that the Communist government’s henchmen would destroy his humble dwelling. Later they buried Fr. Alexi’s body at Teklati, and themselves began to labor at the Archangels’ Monastery. With the blessing of Metropolitan Ephrem of Batumi-hemokmedi and Chqondidi, Schemanun Akepsima and Abbess Pasto translated Fr. Alexi’s incorrupt relics from Teklati to the Archangels’ Monastery and buried them near the east wall of the temple on January 8, 1960.


St. Alexi was canonized on September 18, 1995.

What are the benefits of Fasting on Wednesdays and Fridays

"On Wednesdays and Fridays, especially during the four fasts, eat once a day, and the angel of the Lord will remain with you."

- St. Seraphim of Sarov

"Do not ever violate the fast on Wednesday and Friday. This fast is commanded by the Church and is well explained. If you have ever in your life violated this fast, pray to God that He forgives you and sin no more. The holy and pious men do not consider themselves dispensed from this fast either during a journey, much less even in sickness. St. Pachomius met some men carrying a corpse and he saw two angels in the funeral procession. He prayed to God to reveal to him the mystery of the presence of the angels at the burial of this man. What good did this man do that the holy angels of God accompanied him in procession to the grave? According to God's Providence, both angels approached Pachomius and, in this manner, explained to him: 'One of the angels is the angel of Wednesday and the other is the angel of Friday. Seeing how this man always, even until death, fasted on Wednesdays and Fridays so we are honorably accompanying his body. As he, until death, kept the fast, so we are glorifying him.'"

- St. Nikolai Velimirovich

Monk Moses the Athonite -The Saints of Mount Athos

The Holy Mountain during its history of more than a thousand years has always been a busy workshop of wisdom and virtue which has produced monks distinguished for their learning and sanctity.

From the mid 18th century down to our own times has been a period when the Holy Mountain has greatly flourished. Akakios Kafsokalyvitis († 1730), the extremely severe cave-dwelling ascetic, the imitator of St Maximus Kafsokalivitis; Ierotheos of Iveron († 1745), a wise teacher; Anthimos Kourouklis († 1782), the joyful missionary to the islands of the Aegean and the Ionian; Paisius Velichkovsky († 1794), the founder of the 'ascetic-literary' school; Sophronios Agiannanitis; Makarios Notaras († 1805), the bishop-ascetic; Georgios of Tsernika in Romania († 1806); Nicodemus the Athonite († 1809), a writer noted for his wisdom; Athanasios of Paros († 1813), a teacher of distinction; Sophronios Vratsis of Bulgaria († 1813); Arsenios of Paros († 1877), a renowned ascetic; Antipas of Moldavia († 1822); Siluan of Russia the Athonite († 1938), well-known from his fine biography; and Savvas of Kalymnos († 1948), the worker of miracles, form an important nucleus of enlightenment, education, and service to God and man. To these names we must add the glorious latter-day Athonite martyrs, who in the 18th and 19th century number as many as 60, of whom we could mention: Pachomios of the New Skete († 1730), Constantine the Russian († 1742), Damaskinos of Thessaly († 1771), Cosmas of Aetolia († 1779), that renowned teacher and founder of churches and schools, Loukas of Stavroniketa († 1802), Gerasimos of Koutloumousiou († 1812), Efthymios of the Skete of Iveron († 1814), Gideon of Karakallou († 1818), Agathangelos of Esphigmenou († 1819), Gregory V, Patriarch of Constantinople († 1821), Pavlos of Konstamonitou († 1824), and the renowned Athanasios of Lemnos († 1846).

The foundation of the Athonite Academy (1749) was an important point in this modern Athonite renaissance. The distinguished teachers who served there included Neophytos Kafsokalyvitis, its first principal, who was succeeded by Archimandrite Agapios of the Holy Sepulchre, slaughtered by the Turks outside Thessaloniki, Evgenios Voulgaris, that gifted techer, Nikolaos Zertzoulis of Metsovo, Panagiotis Palamas, and Athanasios of Paros, among others. Among those who served as the Academy's trustees and patrons were Gregory V, Nicodemus the Athonite, and Makarios Notaras. Among the Academy's students were the martyrs Cosmas of Aetolia, Constantine of Hydra, and Athanasios Koukaliotis; there were also leaders in the intellectual world such as Iosipos Moisiadax, Sergios Makraios, and Rigas Pheraios, who died for his country. It is an undoubted fact that for the Greek nation then enslaved to the Turks the Athonite Academy lit one more lantern of hope for its survival. The printing-press set up at the Great Lavra by Cosmas of Epidaurus (1755) and the school at the Vatopaidi Monastery also contributed to the awakening of the nation, but unfortunately these were short-lived.

The same period coincided with the lives and work of important men of letters such as Papa-Ionas Kafsokalyvitis, Dionysios Siatisteas, Neophytos Skourteos, Vartholomaios of Koutloumousiou, Pachomios of Tirnovo, Dionysios of Fourna († 1745), the icon-painter and author of the famous book on the art of painting, who lived at Karyes, Kaisarios Dapontes († 1784), a much-travelled writer and poet who was a monk of Xeropotamou, Dorotheos (Evelpidis) of Vatopedi, and Nikiphoros of Iveron.

In the mid 18th century a grave theological debate developed all over the Holy Mountain in connection with the issues of the holding of memorial services for the departed, frequency of Holy Communion, and other matters relating to the exact observance of Orthodox tradition. The starting-point for this prolonged controversy was the building of the kyriakon at the Skete of St Anne (1754). The question arose as to whether the commemoration of the founders and benefactors should be held on Saturday or Sunday, and with what frequency the monks should receive Holy Communion. The debate divided the monks, and those who insisted that the memorial services should be held on Saturdays were mockingly dubbed 'kollyvades'. It seems, however, that, behind their apparent obstinacy, they had a profound knowledge of church tradition and fought hard for its authenticity and for its purification from adulteration. Thus the name of 'kollyvas' became a title of honour and the movement was responsible for a profitable and beneficial regeneration and renewal. Indeed, this devout movement was led by three saints: Makarios Notaras, Nicodemus the Athonite, and Athanasios of Paros, and they numbered among their supporters and sympathizers distinguished scholars such as Neophytos Kafsokalyvitis, Christophoros Artinos, Agapios of Cyprus, Iakovos the Peloponnesian, Pavlos the hermit, Theodoritos of Esphigmenou, and a number of others. Some of them chose voluntary exile and took refuge in mainland Greece or the islands, where they founded scores of monasteries, of which a fair number survive today. Thus we see Makarios Notaras on Chios, Niphon on Skiathos, Dionysios of Skiathos on Skyros, Ierotheos on Hydra, with numerous disciples and friends of that Athonite tradition which has nourished monks and saints. The monasteries which they founded were noted for their vigour and service. The Ecumenical Patriarchate by decisions of the Holy Synod finally put an end to the 'kollyvades' issue, by ruling that memorial services could be held as circumstances demanded and that Holy Communion, with the proper preparation, could be received frequently, and that the life of the substance, and not the aridity of the form, was to be adhered to.

Sts Nicodemus the Athonite, Makarios Notaras, and Athanasios of Paros are the typical representatives of the renaissance on the Holy Mountain, and of the spirit which prevailed. They were the authors of widely circulating books which had their effect on the souls of the enslaved Greeks, and their works continue to be re-issued even today. The seal was set on the Athonite theological spirit of the time by the publication of the 'Philokalia of the Ascetic Fathers' (1785), a publication which was a landmark in theological literature.

In a difficult period such as that of Turkish rule, the Holy Mountain kept its lamp perpetually burning, and was able, moreover, to hand on the flame to the peoples of the Balkans and the North. Thus the exchange of visits and the sojourn of many on the Holy Mountain of Athos gave rise to an important spiritual and cultural movement. The quiet of Mount Athos acted as a school of superior philosophy in which not only asceticism and vigilance, but also study in its rich libraries, the translation of rare texts, concern for art, and the transmission of a spirit of service and self-sacrifice were cultivated. The work of the starets Paisius Velichkovski, the reformer of monasticism in Romania and Russia, after his departure from Athos, was particularly inspired. Similar work was carried out by his disciple the Blessed Georgios of Tsernika († 1806) in the monasteries of Moldavia, where hundreds of monks were his spiritual children, by the Blessed Sophronios Vratsis († 1813) in Bucharest, while the Blessed Antypas († 1882) from Moldavia went to Jassy and finally reached the Monastery of Varlaam in Finland. The Russian Saint Silouan the Athonite († 1938) continues to teach through his much-translated biography by Archimandrite Sophronius († 1993) even after his blessed death. Yet again the illuminating influence of the universality of the Holy Mountain is apparent.

The Athonite monastic community has never kept the fragrance of the blossoming of its virtues all for itself. In spite of the harshness of enslavement to the Turks, penury, the difficulties in travelling and the many perils, the Athonite monk in his humble cap went everywhere in the Greek world, to bring the sober preaching of salvation, of redemption, of consolation, of support, and of hope - fiery missionaries like Cosmas of Aetolia, who crowned his long preaching mission with martyrdom, the Blessed Anthimos Kourouklis, who travelled the islands and built churches and monasteries, the Blessed Makarios Notaras, who on the islands of the Aegean created real centres of refreshment and aspiration, while similar work was carried out by his companion Blessed Athanasios of Paros, Arsenios of Paros, and Savvas of Kalymnos, to name but a few. The Ecumenical Patriarch Gregory V the Martyr and the company of glorious latter-day Athonite martyrs still teach more strikingly today after their martyr's end and strengthen the hearts of the people.

In our own century the Holy Mountain has continued its hidden service to mankind which makes known the lofty spirituality and life of Orthodoxy and its benign influence beyond its boundaries by continuing to produce ascetics and figures of great spiritual and theological stature. In a world which thirsts and seeks in anguish for authenticity, discipline and truth, it gives its testimony of the experience of the Orthodox spiritual life and the salvation of the soul. The many young pilgrims today may not always be fired with enthusiasm, but they are set thinking by this way of life of asceticism, abstinence, simplicity, and quiet of the monks. Thus often a pilgrimage to the Holy Mountain is a turning-point in their lives. The humility and sanctity of Mount Athos play a role of spiritually alerting the Church and the people.

This spiritual portrait of Athos has to show in our own times many figures who vie with those of earlier eras, whose spirit they transmit, while at the same time providing a starting-point for the carrying on of their work in the future. Among those Abbots known for their great love for the Holy Mountain, for their monasteries, for their spiritual children, for the Theotokos and for God, lovers of virtue and hard work, were the now departed Archimandrites Symeon of Gregoriou († 1905), Neophytos of Simonopetra († 1907) - who were re-founders of their monasteries -, Kodratos of Karakallou († 1940), Athanasios of Gregoriou († 1953), Ieronymos of Simonopetra († 1957), Philaretos of Konstamonitou († 1963), who wore themselves out in the service of their monasteries and their monks, Seraphim of Agiou Pavlou († 1960), Vissarion of Gregoriou († 1974), Gabriel of Dionysiou († 1983), who successfully worked together to promote the common interests of the Holy Mountain, Haralambis of Simonopetra († 1970), and Ephraim of Xeropotamou († 1983).

Apart from these distinguished figures, the following, now at rest, were excellent and discreet spiritual counsellors and confessors in our own century: Savvas († 1908) and Gregorios of Little St Anne, Ignatios Koutounakiotis († 1927), Chariton Kafsokalyvitis, Kaisarios, and Mikhail the Blind († 1952) of the Skete of St Anne, Neophytos, Gabriel († 1967), Efstathios ( 1981) and Elpidios († 1983) the Cypriots, and Spyridon († 1990) of the New Skete, Gregorios of Dionysiou, Maximos of Karakallou, Nikodemos of Crete of the Koutloumousi Skete, among others.

Of widely acknowledged sanctity were the departed Elders Hatzighiorghis († 1886), renowned for the severity of his fasting, Daniel the Romanian, the cavedweller, of Kerasia, Avimelech of Crete and Gerasimos († 1991), the hymnographer of Little St Anne, Kallinikos († 1930), the ascetic and Hesychast and Daniel of Smyrna († 1929) of Katounakia, Gerasimos Menagias († 1957), the wise hermit, Avvakoum († 1978) the Barefoot, of the Lavra, Isaak († 1932), the best of coenobites, and Lazaros († 1974) of Dionysiou, Joseph the Cave-Dweller († 1959), the great ascetic, and Theophylaktos († 1986), the lover of the saints, of the New Skete, Gerontios († 1958) of St Panteleimon, Athanasios of Iveron († 1973), known for his humility and devotion to the Theotokos, Evlogios († 1948), the great faster, and Enoch († 1978), the delightful Romanian, at Karyes, Papa-Tychon († 1968), the great Russian ascetic of Kapsala, Porphyrios († 1992), an elder of Kafsokalyvia with pre-vision and insight, who for years carried the blessings of Athos into Attica, and Paisios († 1944) the Athonite, who gave rest to many who approached him with reverence. Many have written many worthy accounts of all of these.

The last two to be mentioned above were widely known for the grace which was given them. Elder Porphyrios was one of the most important figures of our times: he had the authority of authenticity, he had the experience of the Holy Spirit, he was truly humble, his simplicity was thoroughgoing; in him childlikeness was interwoven with holiness. He was a discerner of souls, a teacher and a guide to many, who, greatly moved, will tell of their meetings with him. Elder Paisios was also an experienced, patient and persistent physician of souls and a guide to a host of people with great needs. His joyful discourse, his example, his counsels reached people, and infected them with his peace, the joy of blessing, the refreshment of the spirit.

Amongst the men of letters of our time whom the Holy Mountain has produced are the priest-monk Theodoritos of the Lavra, Gerasimos of Esphigmenou (Smyrnakis), famed for his fine book on the Holy Mountain, the deacon-monk Cosmas of Agiou Pavlou (Vlachos), similarly, the priest-monk Christophoros of Docheiariou (Ktenas), the author of a host of works on the Holy Mountain, the Lavra Elders Paneleimon, Chrysostomos, Alexandros (Evmorphopoulos), Spyridon (Kambanaos), a doctor, Pavlos (Pavlidis), also a doctor, Alexandros (Lazaridis), Evlogios (Kourilas), subsequently Metropolitan of Korytsa, Ioakeim of Iveron, Theophilos, Nikandros, Iakovos and Arkadios of Vatopaidi, and the Xeropotamou Elders Pavlos, Chrysanthos and Evdokimos, Athanasios of Pantocrator, Zosimas of Esphigmenou, Neilos (Mitropoulos) of Simonopetra, Savvas of Philotheou, Varlaam of Gregoriou, Theodosios of Agiou Pavlou, and Ioakeim (Spetsieris) of New Skete.

The work of the saints, the abbots, the spiritual fathers, and the scholars of the Holy Mountain, of yesterday and today, radiates outwards and has a beneficial effect upon the world - because Athos, over and above its priceless material treasures, is the guardian of treasures of living virtue, which is of greater importance; it can provide a way of life to cope with the harshness of everyday life, its monotony and loneliness. Thus the Holy Mountain has been justly called by Prof. A. Stavropoulos "a school of spiritual fatherhood and counselling", through offering hospitality to many and through those monks who are able to go out into the world for confessions, conversation, and mission. The audience for their advice includes bishops, priests, monks, nuns, university and school teachers, and 'the least of the brethren'. As has been rightly said by J. Lacarriere "in the person of these few men who remain isolated in their kalyva or cave one can see the guardians, the trustees, the 'athletes' of a wisdom and a science of man which we hasten to admire when it comes from India or Tibet, but which we ignore when it is practised next door to us".

The words of Elder Paisios about Hatzi-Georgis, the subject of his biography, apply equally to himself and to many others of those whom we have spoken of and describe their noble fight for the well-being of the world. "He advises each one appropriately, with discretion, and comforts their souls and aids them with his prayers of the heart. His face is radiant with the holy life that he lives and brings divine grace to anguished souls. His reputation has spread everywhere and people hasten from every quarter to derive spiritual benefit. From morning till night he deals with the pain of the anguished and warms their hearts with his spiritual love, which is like the spring sunshine".

Elder Avimelech of Little St Anne used to say when asked what he was doing, "We are keeping alert". The blind Elder Leontios of Katounakia used to reflect that "now I see everything better, I experience everything better; God has given me more powerful light than that which I had when I had my health". Elder Mikhail of Kafsokalyvia with a perpetual smile on his lips used to converse with the saints. The Konstamonitou bibliophile Elder Modestos would say: "If we do not feel that all our brethren are ours and that we are theirs, the Holy Spirit will never dwell in our hearts. Our behaviour towards them should not be regulated by their spiritual quality". Elder Philaretos of Karoulia, a most strict ascetic, used to say: "My brethren, everybody strives for his salvation, except me, a sinner". A Koutloumousiou elder who suffered ill health for years on end would say that "it is the divine will and it is profitable that the body should be ill so that the soul should be saved". Another wise elder of our own times would often stress that "natural quiet helps towards inner peace. But if it doesn't exist, you must stick patiently to whatever you find before you, and God will give you the greater gifts. And look to see why you do not have peace". He also said, "you should be sad so that you may be glad", and "it's better to have difficulties than to think that you are doing fine; by means of difficulties you become more mature, more beautiful ...." In one of his books, Elder Mitrophanis of Hilandari says of the service which monks perform that it is "the heartfeltness of prayer, love which goes as far as sacrifice, forgiving humility, and the enthusiastic love of mankind".

It is a marvelous thing for holiness to be accompanied by skill with words. When on the Holy Mountain today there continue to be such figures, it is an unexpected blessing for the world.





Monk Moses the Athonite