How are we to come to this humility and leave behind us the deadly swelling of arrogance? By exercising ourselves in it in all things, and by keeping in mind that there is nothing which cannot be a danger to us. For the soul becomes like the things to which it gives itself, and takes the character and appearance of what it does.
Let your demeanor, your dress, your walking, your sitting down, the nature of your food, the quality of your being, your house and what it contains, aim at simplicity.
And let your speech, your singing, your manner with your neighbor, let these things also be in accord with humility rather than with vanity.
In your words let there be no empty pretence, in your singing no excess sweetness, in conversation be not ponderous or overbearing. In everything refrain from seeking to appear important.
Be a help to your friends, kind to the ones with whom you live, gentle to your servant, patient with those who are troublesome, loving towards the lowly, comforting those in trouble, visiting those in affliction, never despising anyone, gracious in friendship, cheerful in answering others, courteous, approachable to everyone, never speaking your own praises, nor getting others to speak of them, never taking part in unbecoming conversations, and concealing where you may whatever gifts you posses."
St. Basil the Great, Homily on Humility, 20
Ὅποιος ἔχει θυσία καί πίστη στόν Θεό, δέν ὑπολογίζει τόν ἑαυτό του. Ὁ ἄνθρωπος, ὅταν δέν καλλιεργήση τό πνεῦμα τῆς θυσίας, σκέφτεται μόνον τόν ἑαυτό του καί θέλει ὅλοι νά θυσιάζωνται γι’ αὐτόν. Ἀλλά ὅποιος σκέφτεται μόνον τόν ἑαυτό του, αὐτός απομονώνεται καί ἀπό τούς ἀνθρώπους, ἀπομονώνεται καί ἀπό τόν Θεό - διπλή ἀπομόνωση -, ὁπότε δέν δέχεται θεία Χάρη. Αὐτός εἶναι ἄχρηστος ἄνθρωπος. Καί νά δῆτε, αὐτόν πού σκέφτεται συνέχεια τόν ἑαυτό του, τίς δυσκολίες του κ.λπ., καί ἀνθρωπίνως κανείς δέν θά τοῦ συμπαρασταθῆ σέ μιά ανάγκη. Καλά, θεϊκή συμπαράσταση δέν θά ἔχη, ἀλλά δέν θά ἔχη καί ἀνθρώπινη. Μετά θά προσπαθῆ ἀπό ἐδῶ-ἀπό ἐκεῖ νά βοηθηθῆ. Θά βασανίζεται δηλαδή, γιά νά βοηθηθῆ ἀπό ἀνθρώπους, ἀλλά βοήθεια δέν θά βρίσκη. Ἀντίθετα, ὅποιος δέν σκέφτεται τόν ἑαυτό του, ἀλλά σκέφτεται συνέχεια τούς ἄλλους, μέ τήν καλή έννοια, αὐτόν τόν σκέφτεται συνέχεια ὁ Θεός, καί μετά τόν σκέφτονται καί οἱ ἄλλοι. Ὅσο ξεχνάει τόν ἑαυτό του, τόσο τόν θυμᾶται ὁ Θεός. Νά, μιά ψυχή φιλότιμη μέσα σέ ἕνα Κοινόβιο θυσιάζεται, δίνεται κ.λπ. Αὐτό, νομίζετε, δέν ἔχει πέσει στήν ἀντίληψη τῶν ἄλλων; Μπορεῖ νά μήν τήν σκεφθοῦν οἱ ἄλλοι αὐτήν τήν ψυχή πού δίνεται ὁλόκληρη καί δέν σκέφτεται τόν ἑαυτό της; Μπορεῖ νά μήν τήν σκεφθῆ ό Θεός; Μεγάλη ὑπόθεση! Ἐδῶ βλέπει κανείς τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, πώς ἐργάζεται ὁ Θεός.
Στίς δυσκολίες δίνει ἐξετάσεις ό ἄνθρωπος. Ἐκεῖ φαίνεται ἄν ἔχη πραγματική ἀγάπη, θυσία. Καί ὅταν λέμε ὅτι ἕνας ἔχει θυσία, ἐννοοῦμε ὅτι τήν ὥρα τοῦ κινδύνου δέν ὑπολογίζει τόν ἑαυτό του καί σκέφτεται τούς ἄλλους. Βλέπεις, καί ἡ παροιμία λέει «ὁ καλός φίλος στήν ἀνάγκη φαίνεται». Θεός φυλάξοι, ἄν λ.χ. τώρα ἔπεφταν βόμβες, θά φαινόταν ποιός σκέφτεται τόν ἄλλον καί ποιός σκέφτεται τόν ἑαυτό του. Ὅποιος ὅμως ἔχει μάθει νά σκέφτεται μόνον τόν ἑαυτό του, σέ μιά δυσκολία πάλι τόν ἑαυτό του θά σκέφτεται, καί ό Θεός δέν θά τόν σκέφτεται αὐτόν τόν ἄνθρωπο. Ὅταν ἀπό τώρα δέν σκέφτεται κανείς τόν ἑαυτό του ἀλλά σκέφτεται τούς ἄλλους, καί στόν κίνδυνο τούς ἄλλους θά σκεφθῆ. Τότε ξεκαθαρίζουν ποιοί ἔχουν πραγματικά θυσία καί ποιοί εἶναι φίλαυτοι.
Ἄν δέν ἀρχίση κανείς νά κάνη ἀπό τώρα καμμιά θυσία, νά θυσιάση μιά ἐπιθυμία, ἕναν ἐγωισμό, πώς θά φθάση νά θυσιάση τήν ζωή του σε μιά δύσκολη στιγμή; "Ἄν τώρα σκέφτεται τόν κόπο καί κοιτάη νά μήν κοπιάση λίγο παραπάνω ἀπό ἕναν ἄλλο σέ μιά δουλειά, πώς θά φθάση στήν κατάσταση νά τρέχη νά σκοτωθῆ αὐτός, γιά νά μή σκοτωθῆ ὁ ἄλλος; Ἄν τώρα γιά μικρά πράγματα σκέφτεται τόν ἑαυτό του, τότε πού θά κινδυνεύη ἡ ζωή του, πώς θά σκεφθῆ τόν ἄλλον; Τότε θά εἶναι πιό δύσκολα. Ἄν ἔρθουν δύσκολα χρόνια καί ἔχη λ.χ. ὁ διπλανός του πυρετό καί τόν δῆ νά πέση στόν δρόμο, θά τόν ἀφήση καί θά φύγη. Θά πῆ: «Νά πάω νά ξαπλώσω, μήν πέσω καί ἐγώ».
Στόν πόλεμο παλεύει ἡ ζωή ἡ δική σου με τήν ζωή τοῦ ἄλλου. Λεβεντιά εἶναι νά τρέχη ό ἕνας νά γλυτώση τόν ἄλλον. Ὅταν δέν ὑπάρχη θυσία, ὁ καθένας πάει νά γλυτώση τόν ἑαυτό του. Καί εἶναι παρατηρημένο· ὅποιος πάει στόν πόλεμο νά ξεφύγη, τόν βρίσκει ἐκεῖ ἡ οβίδα. Πάει δῆθεν νά γλυτώση καί σπάζει τά μούτρα του. Γι' αὐτό νά μήν κοιτάζη κανείς νά ξεφύγη, καί ἰδίως ὅταν αὐτό εἶναι εἰς βάρος τῶν ἄλλων. Θυμᾶμαι ἕνα περιστατικό ἀπό τόν Ἀλβανικό πόλεμο.
Ἕνας στρατιώτης εἶχε μιά πλάκα, γιά νά προστατεύη τό κεφάλι του. Ἐν τῶ μεταξύ χρειάσθηκε νά πάη λίγο πιό πέρα καί τήν ἀκούμπησε κάτω. Πάει ἀμέσως ό διπλανός του καί τήν παίρνει. Σοῦ λέει: «Εὐκαιρία εἶναι, θά τήν πάρω ἐγώ τώρα». Τήν ίδια στιγμή, τάκ, πέφτει ὁ ὅλμος ἐπάνω του, τόν διέλυσε. Αὐτός ἔβλεπε τά πυρά πού ἔπεφταν καί πῆρε τήν πλάκα, γιά νά γλυτώση· δέν ὑπολόγισε τόν ἄλλον πού θά γύριζε πάλι. Σκέφθηκε μόνον τόν ἑαυτό του καί δικαιολόγησε κάπως καί τήν πράξη του: «Ἀφού πῆγε λίγο πιό πέρα ὁ ἄλλος, μπορῶ νά τήν πάρω τήν πλάκα». Ναί, ἔφυγε, ἀλλά ἡ πλάκα ἦταν δική του. Ἕνας ἄλλος, ὅσο συνεχιζόταν ὁ πόλεμος, προσπαθοῦσε νά γλυτώση. Κανέναν δέν ὑπολόγιζε.
Οἱ ἄλλοι βοηθούσαν, αὐτός καθόταν στό σπίτι του. Κοίταζε μέχρι τήν τελευταία ὥρα πού δυσκόλεψαν τά πράγματα νά ξεφύγη. Ἀργότερα, ὅταν εἶχαν ἔρθει οἱ Ἄγγλοι, πῆγε στό στρατόπεδο, παρουσιάσθηκε στόν Ζέρβα καί, ἐπειδή εἶχε καί ἀμερικανική ὑπηκοότητα, βρῆκε εὐκαιρία καί ἔφυγε γιά τήν Ἀμερική. Μόλις ὅμως ἔφθασε ἐκεῖ, πέθανε! Ἡ γυναίκα του ἡ καημένη ἔλεγε: «Πῆγε νά ξεφύγη ἀπό τόν Θεό!». Αὐτός πέθανε, ἐνῶ ἄλλοι πού πήγαν καί στόν πόλεμο ἔζησαν.
Γεροντας Παϊσιος
- Γιατί μερικές φορές, ενώ η συνείδηση μας ελέγχει, δεν κάνουμε τον ανάλογο αγώνα, για να διορθωθούμε;
- Αυτό μπορεί να συμβή και από ένα τσάκισμα ψυχικό. Όταν είναι κανείς πανικοβλημένος από κάποιον πειρασμό, θέλει να αγωνισθή, αλλά δεν έχει διάθεση, δεν έχει ψυχική δύναμη. Τότε πρέπει να τακτοποιηθή εσωτερικά με την εξομολόγηση. Με την εξομολόγηση παρηγοριέται, τονώνεται και ξαναβρίσκει με την Χάρη του Θεού το κουράγιο για αγώνα. Αν δεν τακτοποιηθή, μπορεί να του έρθη και άλλος πειρασμός, οπότε, θλιμμένος όπως είναι, τσακίζεται περισσότερο, τον πνίγουν οι λογισμοί, απελπίζεται και μετά δεν μπορεί να αγωνισθή καθόλου.
- Και αν αυτό συμβαίνη συχνά;
- Αν συμβαίνη συχνά, πρέπει ο άνθρωπος να τακτοποιήται συχνά, να ανοίγη την καρδιά του στον πνευματικό, για να παίρνη κουράγιο. Και όταν τακτοποιηθή, πρέπει να βάλη την μηχανή να τρέξη, να αγωνισθή φιλότιμα και εντατικά, για να πάρη καταπόδι τον έξω από ‘δώ.
- Γέροντα, όταν δεν αισθάνωνται την ανάγκη για εξομολόγηση, τι φταίει;
- Μήπως δεν παρακολουθείς τον εαυτό σου; Η εξομολόγηση είναι μυστήριο. Να πηγαίνης και απλά να λες τις αμαρτίες σου. Γιατί, τι νομίζεις; Πείσμα δεν έχεις; Εγωισμό δεν έχεις; Δεν πληγώνεις την αδελφή; Δεν κατακρίνεις; Μήπως εγώ τι πηγαίνω και λέω; «Θύμωσα, κατέκρινα…» και μου διαβάζει ο πνευματικός την συγχωρητική ευχή. Αλλά και οι μικρές αμαρτίες έχουν και αυτές βάρος. Όταν πήγαιναν στον Παπα-Τύχωνα να εξομολογηθώ, δεν είχα τίποτα σοβαρό να πω και μου έλεγε: «Αμμούδα, παιδάκι μου, αμμούδα»! Οι μικρές αμαρτίες μαζεύονται και κάνουν ένα σωρό αμμούδα, που είναι όμως βαρύτερη από μια μεγάλη πέτρα. Ο άλλος που έχει κάνει ένα αμάρτημα μεγάλο, το σκέφτεται συνέχεια, μετανοεί και ταπεινώνεται. Εσύ έχεις πολλά μικρά. Εάν όμως εξετάσης τις συνθήκες με τις οποίες εσύ μεγάλωσες και τις συνθήκες με τις οποίες μεγάλωσε ο άλλος, θα δης ότι είσαι χειρότερη από εκείνον. Να προσπαθής επίσης να είσαι συγκεκριμένη στην εξομολόγησή σου. Δεν φθάνει να πη κανείς λ.χ. «ζηλεύω, θυμώνω κ.λπ.», αλλά πρέπει να πη τις συγκεκριμένες πτώσεις του, για να βοηθηθή. Και, όταν πρόκειται για κάτι βαρύ, όπως η πονηριά, πρέπει να πη και πως σκέφθηκε και πως ενήργησε· αλλιώς κοροϊδεύει τον Χριστό. Αν ο άνθρωπος δεν ομολογή την αλήθεια στον πνευματικό, δεν του αποκαλύπτη το σφάλμα του, για να μπορέση να τον βοηθήση, παθαίνει ζημιά, όπως και ο άρρωστος κάνει μεγάλο κακό στην υγεία του, όταν κρύβη την πάθησή του από τον γιατρό. Ενώ, όταν εκθέτη τον εαυτό του όπως ακριβώς είναι, τότε ο πνευματικός μπορεί να τον γνωρίση καλύτερα και να τον βοηθήση πιο θετικά.
Ύστερα, όταν κανείς αδικήση ή πληγώση με την συμπεριφορά του έναν άνθρωπο, πρέπει πρώτα να πάη να του ζητήση ταπεινά συγχώρηση, να συμφιλιωθή μαζί του, και έπειτα να εξομολογηθή την πτώση του στον πνευματικό, για να λάβη την άφεση. Έτσι έρχεται η Χάρις του Θεού. Αν πη το σφάλμα του στον πνευματικό, χωρίς προηγουμένως να ζητήση συγχώρηση από τον άνθρωπο που πλήγωσε, δεν είναι δυνατόν να ειρηνεύση η ψυχή του, γιατί δεν ταπεινώνεται. Εκτός αν ο άνθρωπος που πλήγωσε έχη πεθάνει ή δεν μπορή να τον βρη, γιατί άλλαξε κατοικία και δεν έχει την διεύθυνσή του, για να του ζητήση, έστω και γραπτώς, συγγνώμην, αλλά έχη διάθεση να το κάνη, τότε ο Θεός τον συγχωρεί, γιατί βλέπει την διάθεσή του.
- Αν, Γέροντα, ζητήσουμε συγχώρεση και δεν μας συγχωρήση;
- Τότε να κάνουμε προσευχή να μαλακώση ο Θεός την καρδιά του. Υπάρχει όμως περίπτωση να μη βοηθάη ο Θεός να μαλακώση η καρδιά του, γιατί, αν μας συγχωρήση, μπορεί να ξαναπέσουμε στο ίδιο σφάλμα.
- Γέροντα, όταν κανείς κάνη ένα σοβαρό σφάλμα, υπάρχει περίπτωση να μην μπορή να το εξομολογηθή αμέσως;
- Γιατί να το αφήση; Για να ξινίση; Όσο κρατάς ένα χαλασμένο πράγμα, τόσο χαλάει. Γιατί να αφήση να περάσουν ένας-δύο μήνες, για να πάη στον πνευματικό να το εξομολογηθή; Να πάη το συντομώτερο. Αν έχη μια πληγή ανοιχτή, θα αφήση να περάση ένας μήνας, για να την θεραπεύση; Ούτε να περιμένη να πάη, όταν θα έχη πολύ χρόνο ο πνευματικός, για να έχη πιο πολλή άνεση. Αυτό το ένα σφάλμα, τακ-τακ να το λέη αμέσως και μετά, όταν ο πνευματικός θα έχη χρόνο, να πηγαίνη για πιο πολύ, για μια συζήτηση κ.λπ.
Δεν χρειάζεται ώρα πολλή, για να δώσω εικόνα του εαυτού μου. Όταν η συνείδηση δουλεύη σωστά, δίνει ο άνθρωπος με δυο λόγια εικόνα της καταστάσεώς του. Όταν όμως υπάρχη μέσα του σύγχυση, μπορεί να λέη πολλά και να μη δίνη εικόνα. Να, βλέπω, μερικοί μου γράφουν ολόκληρα τετράδια, είκοσι-τριάντα σελίδες αναφοράς με μικρά γράμματα, και μερικές σελίδες υστερόγραφο… Όλα αυτά που γράφουν, μπορούσαν να τα βάλουν σε μια σελίδα.
Παραπόμπες
[6] Βλ. Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου,
Αγιορείται Πατέρες και Αγιορείτικα, σ. 15-40.
Μια από τις αιτίες είναι επειδή, αντί οι μάνες να προσεύχονται για την οικογένειά τους, για τα παιδιά τους, κάθονται και παρακολουθούν ένα σωρό τηλεοπτικές σειρές!
Δεν θέλουν να τις χάσουνε!
Ρώτησε τις μάνες όλες, ποιες γονατίζουν και προσεύχονται;
Κάποιες πιθανόν να προσεύχονται,
αλλά τι προσευχή αναπέμπουν στον Θεό;
Εκεί είναι τώρα το μυστικό.
Θα σας το πω με ένα παράδειγμα.
Είδα με τα μάτια μου μια κοπέλα, να παίρνει τηλέφωνο.
Την ώρα που μιλούσε με το παλικάρι της τσακώθηκαν και μετά από λίγο χωρίσανε.
Έβαλε η κοπέλα τα κλάματα και εγώ την ρώτησα:
-Τι έχεις παιδί μου;
-Χωρίσαμε κι εγώ τον αγαπώ.
Και άρχισε να κλαίει.
-Τι κάνει η έλλειψη του αγαπημένου;
Φέρνει δάκρυα, το αίσθημα ότι χάνεις κάποιον που αγαπάς.
-Τι κάνει τότε η καρδιά σου;
Κλαίει, λυπάται, πονά, δεν θες να τον χάσεις. Αυτό ακριβώς είναι.
Τώρα, ρωτήστε τον εαυτό σας:
-Πότε μπόρεσε κανείς με δάκρυα να αναζητήσει τον Θεό;
-Πότε μπόρεσε με δάκρυα να Τον αγαπήσει;
-Πότε μπόρεσε να Τον νιώσει τόσο δικό Του και να νιώσει τόσο πολύ την έλλειψή Του, ώστε με δάκρυα να Τον αναζητήσει;
Αυτό είναι ο θεϊκός έρωτας!
Το καταλάβατε;
Γι’ αυτό και σήμερα, ενώ υπάρχουν πολλοί που προσεύχονται, λίγοι είναι αυτοί που είναι ενωμένοι με τον Χριστό, σαν ένα.
Ο Χριστός δεν ζητάει τυπικές παπαγαλίστικες προσευχές. Την καρδιά μας ζητάει.
Δεν τον σαγηνεύουν τα περίπλοκα και αδιάφορα λόγια.
Την ψυχή μας θέλει.
Οι προσευχές μας να είναι εγκάρδιες, να Του μιλάμε απλά και αληθινά!
___________________________
ΕΓΓΥΣ ΚΥΡΙΟΣ ΤΟΙΣ ΣΥΝΤΕΤΡΙΜΜΕΝΟΙΣ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΝ
ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΤΑΠΕΙΝΟΥΣ ΤΩ ΠΝΕΥΜΑΤΙ ΣΩΣΕΙ. (Ψαλμ. 34, 18)
(= Ο Κύριος είναι κοντά σε όσους έχουν συντετριμμένη καρδιά, και θα σώσει τους ταπεινούς στο πνεύμα.)
The key to our spiritual maturity is humility. It is in humility that we are able to do God's will. God's will works in two ways: Things that He desires and those that He permits. It is when we we surrender our own will that we begin to see what He desires for us and are able to differentiate from those He permits.
Elder Macarius says,
Since God's will works in two ways, it does not bind us or make us unfree. Some things He desires; others He permits. The second way is made manifest when we insist on things happening as we think best. But when we docilely abandon ourselves to His will, He manifests the first, which is, ultimately, of greater advantage to us.
This idea of surrender of our will is not easy to accomplish and requires much work with such activities like fasting, prayer, reading of Scripture, participating in the Sacraments––all the elements of the Orthodox Way of Life. This is the aim of the Orthodox Way of Life.
Elder Macarius
How often do we sit and reflect on spiritual questions, using our own thoughts to figure things out. The more we think about the issue the more clear it becomes to us what is right. Then when we go to talk with our spiritual father our mind is fixed and often we find ourselves only defending our own thought.
Elder Paisios, often had little patience for such people who were unable to listen to to one such person he said the following:
Do not listen to your own thoughts, because you will end up losing your mind. Be careful, you have a very good machine, but its wheel faces the wrong direction. You have to turn it to the right direction, where the good thoughts are. Only you, yourself, can do this along with the help of God. Nobody else can do it for you, as you are free and self-dependent. You turn the wheel, and your spiritual father will show you the direction.Our thoughts, even well intentioned can block us from receiving the spiritual advice we badly need.
Source: Elder Paisios of the Holy Mountain, p 35-36
Science studies the Jesus Prayer
It may seem a lot of effort over just seven words: Finding 110 Eastern Orthodox Christians, giving them a battery of tests ranging from psychology to theology to behavioral medicine, and then repeating the tests 30 days later. But the seven words—”Lord Jesus Christ, have mercy on me” (a.k.a. the Jesus Prayer)—are among the most enduring in history. What Boston University psychologist George Stavros, Ph.D., wanted to find out was whether repeating the Jesus Prayer for ten minutes each day over the 30 days would affect these people’s relationship with God, their relationships with others, their faith maturity, and their “self-cohesion” (levels of depression, anxiety, hostility, and interpersonal sensitivity). In short, Stavros was asking whether the Jesus Prayer can play a special role in a person’s “journey to the heart.”
The answer—at least on all the scales that showed any significant effect compared to the control group—turned out to be a resounding yes. Repeating the contemplative prayer deepened the commitment of these Christians to a relationship with a transcendent reality. Not only that, it reduced depression, anxiety, hostility, and feelings of inferiority to others. So powerful were the psychological effects of the prayer that Stavros urges his colleagues to keep it in mind as a healing intervention for clients. He recommends that the prayer be used along with communal practices so that one’s relationship with God and others is “subtly and continuously tutored.” In other words, going inside to find God does not mean going it alone.
This is the way we should see Christ. He is our friend, our brother; He is whatever is good and beautiful. He is everything. Yet, He is still a friend and He shouts it out, “You’re my friends, don’t you understand that? We’re brothers. I’m not…I don’t hold hell in my hands. I am not threatening you. I love you. I want you to enjoy life together with me.”
Love Christ and put nothing before His Love. He is joy, He is life, He is light. Christ is Everything. He is the ultimate desire, He is everything. Everything beautiful is in Christ. Somebody who is Christ’s must love Christ, and when he loves Christ he is delivered from the Devil, from hell and from death.
Source: Klitos Joannidis. Elder Porphyrios: Testimonies and Experiences. The Holy Convent of the Transfiguration of the Savior: Athens 1995
Some written prayers are simply better than anything you can think of yourself. There are phrases in this traditional Orthodox “prayer before bed” that speak worlds. “…or seen the beauty of someone and been wounded by it in my heart…”
To the Holy Spirit:
O Lord, the Heavenly King, the Comforter, the Spirit of Truth: have compassion and mercy on me, Thy sinful servant! Absolve me, who am unworthy. Forgive all the sins I have committed this day both in my humanity and my inhumanity, behaving worse than beasts in sins voluntary and involuntary, known and unknown, from my youth, from evil suggestions, haste and despondency. If I have sworn by Thy name or blasphemed it in thought; if I have reproached anyone or become angered by something; or slandered or saddened anyone in my anger; or have lied, or slept unnecessarily; or a beggar has come to me and I have despised him; or have saddened my brother or quarreled with him; or have judged someone; or have allowed myself to become haughty, proud or angry; or, when standing in prayer, my mind has been shaken by the wickedness of this world; or have entertained depraved thoughts; or have over-eaten, over-drunk or laughed mindlessly; or have had evil thoughts or seen the beauty of someone and been wounded by it in my heart; or have spoken inappropriately; or have laughed at my brother’s sins when my own transgressions are countless; or have been indifferent to prayer; or have done any other evil that I can not remember – for I have done all this and more: have mercy, O Master, my Creator, on me, Thy despondent and unworthy servant! Absolve, remit and forgive me, in Thy goodness and love for mankind that I, who am prodigal, sinful and wretched, may lie down in peace and find sleep and rest. May I worship, hymn and praise Thy most honorable name, with the Father and His only-begotten Son, now and ever and unto ages of ages. Amen.
Written by St. Ephrem the Syrian
Ἂν ἡ γυναίκα ἐργάζεται ἐξίσου μὲ τὸν ἄνδρα, τότε πάλι καταργεῖται ἡ δικαιοσύνη, ἐπειδὴ ἡ γυναίκα στὴν οἰκογένεια, παράλληλα μὲ τὴν ἐργασία, βαστάζει καὶ ἄλλα βάρη, ἐπιπρόσθετα καθήκοντα, ἐπειδὴ ἀκριβῶς αὐτὴ εἶναι ἡ μητέρα τῶν παιδιῶν. Θὰ νόμιζε κάποιος ὅτι, ἐπειδὴ ἡ γυναίκα βαρύνεται ἀπὸ μεγαλύτερες εὐθύνες καὶ ἀσκεῖ πολυπλοκότερο ρόλο, σὲ αὐτὴν πρέπει νὰ ἀνήκει τὸ προνόμιο νὰ «κατευθύνει» τὴν οἰκογένεια. Ἀσφαλῶς κάποιος πρέπει νὰ κατευθύνει τὴν οἰκογένεια, ὅπως καὶ κάθε ἄλλο ἀνθρώπινο καθίδρυμα. Ἔτσι, σὲ πολλὲς οἰκογένειες ἀνακύπτει ἡ πάλη γιὰ ἐξουσία, ποὺ πολὺ συχνὰ γίνεται καταστροφικὴ γιὰ τὴν οἰκογένεια. Συνεπῶς, ὅπου καὶ ἂν στρέψουμε τὴν προσοχή μας, παντοῦ βλέπουμε ὑπερβολικὰ πολύπλοκα προβλήματα, καὶ δὲν πλησιάσαμε ἀκόμη στὴν ἐπίλυσή τους.
Ἔκανα τὶς λίγες αὐτὲς παρατηρήσεις, γιὰ νὰ δῶ τὰ πράγματα ἔτσι ὅπως τὰ βλέπει ἡ πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων. Νομίζω ὅμως ὅτι ἐμεῖς ὡς χριστιανοὶ βλέπουμε ἀκόμη καὶ ἐκεῖνα ποὺ οἱ ἄλλοι δὲν προσέχουν. Θεωροῦμε ὅτι τὸ σπουδαιότερο θέμα γενικὰ γιὰ κάθε ἄνθρωπο εἶναι τὸ ἐρώτημα: Τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος; Ποιὸς εἶναι ὁ προορισμός του; Γιατί καὶ γιὰ ποιὸ λόγο ἐμφανίστηκε στὸν κόσμο; Ποιὸς σκοπὸς ὑπάρχει μπροστά του; Ποιὸ εἶναι τὸ νόημα τῆς ὑπάρξεώς του; Ἂν δὲν ἀπαντήσουμε στὰ ἐρωτήματα αὐτά, δὲν θὰ μπορέσουμε ποτὲ νὰ λύσουμε τὰ προβλήματα ποὺ ἀντιμετωπίζουμε οὔτε σὲ ἕνα ἐπίπεδο. Εἶναι ἀδύνατον γιὰ παράδειγμα νὰ ἐπιτύχουμε ἀληθινὰ δίκαια δομὴ τῆς κοινωνίας χωρὶς τὴ γνώση αὐτή. Δὲν μποροῦμε νὰ…λύσουμε τὸ πρόβλημα τῆς κρατικῆς ὀργανώσεως, ἂν δὲν ἔχουμε ἀπάντηση στὸ κύριο αὐτὸ ἐρώτημα. Ὅλη ἡ ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας γράφεται μὲ ἄσκοπη περιδίνηση, παράλογους πολέμους, ἄδικη καταπίεση τοῦ ἰσχυροῦ ἐπάνω στὸν ἀσθενῆ, ὅπως βλέπουμε στὸ ζωϊκὸ κόσμο. Συνεπῶς, τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος; Τὴν ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα αὐτὸ τὴν παίρνουμε ἀπὸ τὴν Ἅγια Γραφή: «Καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, κατ’ εἰκόνα Θεοῦ… ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτοὺς» (Γέν. 1,27). Καὶ λίγο πιὸ κάτω διαβάζουμε: «Ἐπλασεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς, καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν» (Γέν. 2,7).
Ἂν λοιπὸν ὁ Θεὸς δημιούργησε τὸν ἄνδρα καὶ τὴν γυναίκα ὡς ἑνιαία ἀνθρωπότητα, τότε εἶναι φυσικὸ ὅτι τὸ θέμα τῆς σχέσεως μεταξὺ ἀνδρὸς καὶ γυναικὸς ἦταν καὶ θὰ εἶναι πάντοτε ἕνα ἀπὸ τὰ σπουδαιότερα ζωτικὰ θέματα. Ἂν στρέψουμε τὴν προσοχή μας στὰ φυσικὰ χαρίσματα τῆς γυναίκας καὶ τὰ συγκρίνουμε μὲ τὰ ἀντίστοιχά τους στὸν ἄνδρα, θὰ δοῦμε ἀπὸ τὴν μακρόχρονη πείρα ὅτι τὰ χαρίσματα αὐτὰ εἶναι ποικίλα· κάποτε συμπίπτουν, ἐνῶ κάποτε γίνονται συμπληρωματικὰ τὸ ἕνα τοῦ ἄλλου. Γνωρίζουμε ἐπίσης ἀπὸ τὴν ἱστορία καὶ ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ ὅτι στὴν Ἀνατολή, ὅπου γεννήθηκαν ὅλες οἱ μεγάλες θρησκεῖες, ἡ κυριότητα τοῦ ἄνδρα ἐπάνω στὴ γυναίκα ἦταν ὑπερβολικὰ ἰσχυρή. Ἡ γυναίκα στὴ συνείδηση τῆς Ἀνατολῆς ἦταν κατὰ κάποιο τρόπο κατώτερο ὄν. Ἀκόμη καὶ στὸ Εὐαγγέλιο βλέπουμε παρόμοια χωρία, ὅπως γιὰ παράδειγμα: «ΟΙ δὲ ἐσθίοντες ἤσαν ἄνδρες ὡσεὶ πεντακισχίλιοι χωρὶς γυναικὼν καὶ παιδίων» (Ματθ. 14,21). Ἐλάμβαναν ὑπ’ ὄψιν μόνο τοὺς ἄνδρες, ἐνῶ τὶς γυναῖκες οὔτε καν τὶς μετροῦσαν. Ἀλλὰ αὐτὸ δὲν τὸ βλέπουμε μόνο στὴν Ἀνατολή.
Ἔτυχε νὰ διαβάσω, ὅταν ἤμουν νέος, κάποιες στατιστικὲς ποὺ ἔκαναν μερικοὶ Γερμανοὶ μορφωμένοι ἄνθρωποι γιὰ τὸν ρόλο τοῦ ἄνδρα καὶ τὸν ρόλο τῆς γυναίκας στὴν ἱστορία τοῦ πολιτισμοῦ. Οἱ πολυμαθεῖς αὐτοὶ Γερμανοὶ παρουσίαζαν τὰ κατορθώματα τοῦ ἄνδρα ὡς ἄκρως σημαντικὰ (παρομοιάζοντας τα ὡς ὅρη ὑψηλά), ἐνῶ ἀπὸ τὰ κατορθώματα τῆς γυναίκας σημείωναν μόνο μερικὰ ποὺ οὕτως ἢ ἄλλως γράφτηκαν στὴν ἱστορία τοῦ πολιτισμοῦ.
Μοῦ φαίνεται ὅτι ἡ παρεξήγηση αὐτὴ ἐμφανίστηκε ὡς συνέπεια τῆς ἀπώλειας τῆς συνειδήσεως ἐκείνης, ποὺ περιέχεται στὴ Γραφή: «Καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα Θεοῦ… ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτοὺς» (Γέν. 1,27).
Αὐτὸ τὸ ξεχνοῦν ὄχι μόνο οἱ ἄνδρες, ἀλλὰ καὶ οἱ ἴδιες οἱ γυναῖκες. Γιὰ νὰ διορθώσουμε λοιπὸν τὴ ζωή μας σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδά της, ἀρχίζοντας ἀπὸ τὴν οἰκογένεια, ὀφείλουν οἱ γυναῖκες νὰ ἀνυψωθοῦν μὲ τὸ πνεῦμα καὶ νὰ φανερώσουν στὸν κόσμο τὴν αὐθεντικὴ ἀξία τους, τὸν ὑψηλὸ ρόλο τους. Γιὰ τὴν χριστιανικὴ Ἐκκλησία τὸ θέμα τοῦ ρόλου τῆς γυναίκας γίνεται κάθε χρόνο διαρκῶς ὀξύτερο.
Βλέπουμε ὅτι στὶς χῶρες ὅπου ὁ ἄθεος κομμουνισμὸς διεξάγει ἀνοικτὴ πάλη ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὴν ἐφαρμογὴ κάθε εἴδους ἐκβιασμῶν, διασώζει τὴν Ἐκκλησία ἡ ἀνδρεία τῶν γυναικών, ἡ αὐτοθυσία τους, ἡ ἑτοιμότητά τους γιὰ κάθε εἴδους παθήματα. Παντοῦ παρατηροῦμε ὅτι οἱ γυναῖκες στὶς Ἐκκλησίες ἀποτελοῦν τὸ μεγαλύτερο ποσοστό. Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι στὶς Ἐκκλησίες κατὰ τὶς ἀκολουθίες οἱ γυναῖκες συνιστοῦν τὴν πλειονότητα, κάποτε τὰ τρία τέταρτα, κάποτε ὅμως καὶ περισσότερο. Ἂν τώρα ὅλες οἱ γυναῖκες ἀποχωροῦσαν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, τότε αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ὑπάρχει, γιατί οἱ ἄνδρες ποὺ ἐκπληρώνουν ὑψηλὴ ποιμαντικὴ διακονία, κατέχοντας ὑψηλὲς ἱεραρχικὲς θέσεις, θὰ ἔμεναν ὀλιγάριθμοι καί, μὲ ἁπλὰ λόγια, θὰ ἦταν γι’ αὐτοὺς ἀπὸ ὑλικῆς πλευρᾶς ἀδύνατον νὰ διατηρήσουν τὴν Ἐκκλησία.
Συνεπῶς ὁ ρόλος τῆς γυναίκας στὴν Ἐκκλησία εἶναι μεγάλος, καὶ ὅλοι μας πρέπει νὰ σκεφτοῦμε τὸ φαινόμενο αὐτό. Στὴ χριστιανική μας διδασκαλία γιὰ τὸν ἄνθρωπο, μιλώντας θεολογικά, ἡ γυναίκα παρουσιάζεται στὸ ἴδιο ἀκριβῶς μέτρο ὡς ἄνθρωπος, ὅπως καὶ ὁ ἄνδρας. Οἱ δυνατότητες τῆς διακονίας της μέσα στὴν ἱστορία εἶναι ἀπεριόριστες. Τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Θεὸς Λόγος σαρκώθηκε ἀπὸ γυναίκα καταδεικνύει ὅτι ἡ γυναίκα δὲν εἶναι καθόλου μειωμένη ἐνώπιόν τοῦ Θεοῦ.
Ἀποσπάσματα ἀπό: Ἀρχιμ. Σωφρονίου, Τὸ Μυστήριο τῆς χριστιανικῆς ζωῆς, Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ, 2010
http://iliaxtida.wordpress.com/2013/08/03/km-3/
Στην αρχή της μετάνοιας επικρατεί θλίψη, σύντομα όμως διαπιστώνουμε ότι μπαίνει μέσα μας ενέργεια νέας ζωής, που προκαλεί θαυμαστή αλλοίωση του νου. Αυτή η κίνηση προς μετάνοια εμφανίζεται ως ανεύρεση του Θεού της αγάπης. Ενώπιον του πνεύματος μας διαγράφεται ευκρινέστερα η μεγαλοπρεπής εικόνα του Πρωτοπλάστου Ανθρώπου. Ατενίζοντας αυτή την ωραιότητα ανακαλύπτουμε ποιά φοβερή διαστροφή έπαθε μέσα μας η πρωταρχική ιδέα του Δημιουργού για μας. Η χάρη της μετάνοιας μας αποκαλύπτει την εικόνα του Υιού του Θεού. Ω, πόσο οδυνηρή είναι η πορεία αυτή! Φλογερή ρομφαία διαπερνά την καρδιά μας . Και πώς να μιλήσουμε για τη φρίκη, που νοιώθουμε τότε; Και πώς να περιγράψουμε την πράξη αυτή της αναπλάσεώς μας από το Θεό; Η εικόνα του «Μονογενούς και ομοουσίου τω Πατρί Υιού και Λόγου» ανάβει μέσα μας δυνατό πόθο να ομοιωθούμε με Αυτόν σε όλα. Και βρισκόμαστε ξανά στη παράδοξη θέση: Πάσχουμε, αλλά με άλλο πόνο , που πριν μας ήταν άγνωστος. Είναι πόνος που μας εμπνέει, δεν σκοτώνει. Σ' αυτόν συνυπάρχει άκτιστη δύναμη. Μπαίνουμε στην θεία απειρότητα. Μένουμε εκστατικοί με όσα γεγονότα μας συμβαίνουν. Το μεγαλείο Του μας υπερβαίνει. Σμικρυνόμαστε όταν το συνειδητοποιήσουμε, συγχρόνως δε έρχεται ο Θεός να μας αγκαλιάσει, όπως ο Πατέρας της ευαγγελικής περικοπής. Ο φόβος και ο τρόμος αποχωρούν δίνοντας τη θέση τους στην παρουσία του Θεού. Ο Πατέρας, μας ντύνει με πολύτιμα ρούχα, μας
στολίζει με ουράνιες δωρεές, καλύτερη των οποίων είναι η αγάπη που όλα τα σκεπάζει. Ο πρώτος πόνος της μετάνοιάς μας, μεταβάλλεται σε χαρά και γλυκύτητα αγάπης. Τώρα η αγάπη παίρνει νέα μορφή: την ευσπλαχνία σε κάθε κτίσμα που στερείται το θείο Φως.
Ο ενθουσιασμός είναι μεγάλος, και ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι αρχίζουμε να κατανοούμε το θέλημα του Θεού, βλέπουμε τους εαυτούς μας στο δρόμο της δημιουργικής πορείας του Ίδιου του Θεού. Συνεργασθήκαμε μαζί Του για την ανόρθωσή μας από την πτώση και την παραμόρφωση και να , μας κάνει συνεργάτες Του, «εις το Αυτού γεώργιον». Αυτή είναι η πορεία της «εν Πνεύματι» αναγεννήσεώς μας με την μετάνοια.
Αρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ
Α για να Αγαπάω
Β για να Βοηθώ
Γ για να Γαληνεύω
Δ για να Δεηθώ
Ε ο Εξομολόγος
Ζ όπως η Ζωή
Η όπως η Ηρεμία
Θ όπως λέω Θεός
Ι όπως Ιησούς
Κ για να Κοινωνάω
Λ για να Λυτρωθώ
Μ για να Μετανοώ
Ν όπως Ο Ναός
Ξ θα πει πως δεν Ξεχνάω
Ο Ορθοδοξία
Π όπως η Παναγία
Ρ όπως η Ρωμιοσύνη
Σ όπως ο Σταυρός
Τ όπως η Ταπεινώτις
Υ η Υπακοή
Φ έχει το Φως το Άγιο
Χ έχει ο Χριστιανός
Ψ όπως το Ψαλτήρι και
Ω η Ωραιότις.
http://www.agioritikovima.gr/perizois/26107-i-proeuchi-t%CE%BFn
How are we to come to this humility and leave behind us the deadly swelling of arrogance? By exercising ourselves in it in all things, and by keeping in mind that there is nothing which cannot be a danger to us. For the soul becomes like the things to which it gives itself, and takes the character and appearance of what it does.
