Silence - Σιωπή

Developing a Child's Conscience

Key to the Orthodox way of Life is an active conscience.  But for many, this sense we are given in our Baptism is lost or dulled by our separation from God.  At a young age it is important to nurture a child's use of their conscience.  How do you do this?


I knew a school principle who was very effective in maintaining discipline in an inner city school.  There was an incident where boys were cutting up on the bus  and in their zeal to be "smart" they mutilated one of the bus seats. The boys were identified by the supervising teacher, but she did not see them actually mutilate the seat.  She sent them to the principal. Faced by the principal, the boys of course denied doing anything.  What did the principal do? He began by explaining to them that they have a conscience.  He told them that this is a quiet voice inside their heart that tells them right from wrong.  And, if they had done anything wrong, later in the day or that night they would have a feeling coming from inside that they had done something wrong.  He explained to them that once you get this feeling you want to get rid of it.  He did not accuse, threaten or punish them, but told them to go home and that he would be there in the morning before the school bell rang to talk with them if they wanted to meet with him.  That next morning the boys showed up in his office early and explained to him that their conscience was bothering them and that they could not even sleep very well that night. They then told him what they had done and asked for his to help to get rid of this bad feeling they had. He then led them in a discussion about how they could make up for the bad deed that had done.


He was teaching them about conscience and how to use it.  This is the same task we all face with our children to help them develop a good Christian moral sense.
The biggest task for parents is to instruct their children in such a way that they do not force them to go against what they know is best for them out of rebellion.  Like the principal, parents need to guide children in using their conscience so they develop a God oriented will and learn to recognize the work of God within themselves. When they learn to recognize their own sinfulness, then they can be introduced to the concept of repentance and eventually the sacrament of confession.  A parent who is successful in this regard while become an open conduit for their repentance.  A child will see their parents as the loving father of the story of the Prodigal son.  Children will know that when they are honest with their conscience, their parents will always welcome them with gladness.


Paul points out that Christians have more than the law of the Jews. They have a law in the heart. He tells us that those "who show the work of the law written in their hearts, their conscience also bearing witness, and between themselves their thoughts accusing or else excusing them" will be justified when that final judgment come. (Romans 2:12-16)

Saint Greogry of Nyssa tells us the following;

What then must we do, we who have been found worthy of the name of Christ? Each of us must examine his thoughts, words and deeds, to see whether they are directed toward Christ or are turned away from him. This examination is carried out in various ways. Our deeds or our thoughts or our words are not in harmony with Christ if they issue from passion. They then bear the mark of the enemy who smears the pearl of the heart with the slime of passion, dimming and even destroying the lustre of the precious stone.

On the other hand, if they are free from and untainted by every passionate inclination, they are directed toward Christ, the author and source of peace. He is like a pure, untainted stream. If you draw from him the thoughts in your mind and the inclinations of your heart, you will show a likeness to Christ, your source and origin, as the gleaming water in a jar resembles the flowing water from which it was obtained.

For the purity of Christ and the purity that is manifest in our hearts are identical. Christ’s purity, however, is the fountainhead; ours has its source in him and flows out of him. Our life is stamped with the beauty of his thought. The inner and the outer man are harmonized in a kind of music. The mind of Christ is the controlling influence that inspires us to moderation and goodness in our behavior. As I see it, Christian perfection consists in this: sharing the titles which express the meaning of Christ’s name, we bring out this meaning in our minds, our prayers and our way of life. 

Its essential to lay a sound foundation in our children so they learn to trust in their conscience knowing that it's impulses come from God.

Το καντῆλι τῆς Παναγίας

ἀπό τό βιβλίο «ΧΑΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΧΑΡΙΣΜΑΤΟΥΧΟΙ»

ΤΟΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ

Ἰγνάτιος ὁ Πνευματικός

Ὁ πάπα – Ἰγνάτιος ὁ Πνευματικός (1827 – 1927) ἀνήκει στίς πιό χαριτωμένες  καί σεβάσμιες προσωπικότητες τοῦ Ἁγ. Ὅρους. Ἐπί ὀγδόντα χρόνια ἔζησε τήν πιό σκληρή ἀσκητική ζωή στά Κατουνάκια καί ἔγινε δοχεῖο τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ὁ πάπα – Ἰγνάτιος ἀπέκτησε ἕναν ὑποτακτικό ταλαντοῦχο, τόν πατέρα Νεόφυτο, νέο μέ ὑπέρμετρο ἀσκητικό ζῆλο. Κάποια νύχτα ὁ πάπα – Νεόφυτος ἄκουσε ἕνα σιγανό χτύπημα στήν πόρτα τοῦ κελλιοῦ του, καθώς καί μιά ἁπαλή γυναικεία φωνή: «Σήκω, παιδί μου. Κατέβα στήν ἐκκλησία, γιατί τό καντηλάκι μου ἔσβησε».

Πετάγεται ἀμέσως ἀπό τόν ὕπνο, κατεβαίνει μέ ἀγωνία στόν ναό τῆς ἐρημικῆς τους καλύβης καί βρίσκει σβησμένο τό καντηλάκι τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Τό ἄναψε κατασυγκινημένος, ἔκανε μιά  θερμή προσευχή καί ἐπέστρεψε στό κελλί του.

Τό περιστατικό αὐτό συνέβη καί σέ ἑπόμενες νύχτες. «Προόδευσα», ἄρχισε νά σκέπτεται τότε ὁ ἀρχάριος ὑποτακτικός. «Φαίνεται ὅτι ἀνέβηκα ψηλά. Ἡ Δέσποινα τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς μ’ ἐπισκέπτεται. Ἀκούω τήν ἀγγελική φωνή Της. Ἀνάβω τό σβησμένο καντηλάκι Της.  Πόσο εὐτυχισμένος νιώθω!».

Αὐτά σκεπτόταν, ἐνῶ ὁ δαίμονας τῆς ὑπερηφανείας δέν ἔπαυε νά τόν τοξεύει μέ τά πυρφόρα βέλη του καί νά τόν σπρώχνει στήν καταστροφή.

Μερικές φορές ὁ πατήρ Νεόφυτος ἐνίωθε τήν συνείδησή του νά διαμαρτύρεται, ἄκουε καί ἕναν ἄλλον ἁπαλό λογισμό πού τόν συμβούλευε ν’ ἀνακοινώσει, ὅπως εἶχε καθῆκον, τό ἐπεισόδιο στόν γέροντά του. Ἀλλ’ ἀπέκρουσε τόν σωτήριο αὐτό λογισμό. «Γιατί νά τό πῶ στόν γέροντα; Ἁμαρτία εἶναι νά τήν ἐξομολογηθῶ; Ἅγιο περιστατικό εἶναι, καί ὅσο πιό μυστικά καί σιωπηλά τό ζῶ, τόσο διατηρεῖται ἡ ἱερότης του».

Ὁ διακριτικός πάπα – Ἰγνάτιος κάποια ἀδιόρατα σημεῖα ἀντιλήφθηκε στήν συμπεριφορά τοῦ ὑποτακτικοῦ του καί δέν ἀδιαφόρησε. Κάθε τόσο τοῦ ὑπενθύμιζε: «Παιδί μου, Νεόφυτε, πρόσεχε. Ὅ,τι σου συμβαίνει στήν πνευματική σου ζωή νά μοῦ τό ἀνακοινώνεις». Καί μιά μέρα τόν ἀνάγκασε στήν ἐξομολόγηση νά ἐξιστορήσει μέ λεπτομέρειες ὅλη τήν ὑπόθεση. Μέ τήν βάθεια διάκριση καί τήν ἔκτακτη ποιμαντική πού διέθετε, τοῦ ἀνέλυσε τά συμβάντα καί τοῦ ἀπέδειξε πώς εἶχε πέσει στήν παγίδα τοῦ διαβόλου. Τόν ρώτησε:

-          Τί αἰσθήματα κυριαρχοῦσαν μέσα σου, ὅταν ἀναβες τό σβησμένο καντήλι;

-          Χαρά καί ἱκανοποίηση, πού ἀξιώνομαι μιᾶς τέτοιας εὐλογίας!

-          Καί τί ἄλλο ἀκόμη;

-          Ναί, καί κάτι ἄλλο. Κάποια μυστική ταραχή καί ἀνησυχία νά μή μάθει τίποτε ὁ γέροντας.

-          Αὐτό τό τελευταῖο μαρτυρεῖ ὁλοφάνερα τήν παρουσία τοῦ διαβόλου.

Τοῦ εἶπε πολλά γιά τίς πλεκτάνες τοῦ ἐχθροῦ καί στό τέλος παρετήρησε:

-          Ἄντε, πλανεμένε! Σέ ξεγέλασε ὁ διάβολος. Ἔχει ἀνάγκη ἡ Παναγιά ἀπό μένα καί ἀπό σένα; Ἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν βοήθειά σου; Πρόσεξε! Ἄν ξαναχτυπήσει ἡ πόρτα  τοῦ κελλιοῦ σου, δέν θά σηκωθεῖς ν ἀνάψης τό καντῆλι, καί εἶμαι ἐγώ ὑπεύθυνος.

Τά φτερά τοῦ νεαροῦ μοναχοῦ κόπηκαν! Ποτέ δέν περίμενε τόσο ἄδοξο τέλος στήν “ὑψηλή” ἐκείνη ὑπόθεση. Ἀργότερα βέβαια εὐγνωμονοῦσε τόν γέροντά του, πού τόν γλύτωσε ἀπό τήν παγίδα τοῦ ἐχθροῦ. Τώρα ὅμως ἦταν περίλυπος. Εἶχε καί μιά ἀπορία: Θά ξαναχτυποῦσε ἄραγε ἡ πόρτα; Ἀλλά ποῦ τέτοιο πρᾶγμα!

Μόλις τά σκοτεινά σχέδια τοῦ διαβόλου ἦλθαν στό φῶς τῆς διακρίσεως τοῦ   παπα–Ἰγνατίου, διαλύθηκαν σάν καπνός!

Τέλος καί τῷ Θεῷ δόξα!

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ

ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗ

Εὐχαριστοῦμε θερμά τόν Ἡγούμενο τῆς Ἱ.Μ. Παρακλήτου γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδει ἡ Ἱερά  Μονή.
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης

Η πνευματική ζωή είναι βασική προϋπόθεση για την καλή αποκατάσταση.

Οι νέοι μπροστά στους δύο δρόμους της ζωής. Και ή έγγαμη και ή άγαμη ζωή είναι ευλογημένες.
Γέροντα, τι πρέπει να απάντηση κανείς σε νέα παιδιά που ρωτούν αν ή μοναχική ζωή είναι ανώτερη από την έγγαμη;
Κατ' αρχάς πρέπει να τους δώσει να καταλάβουν ποιος είναι ό προορισμός του ανθρώπου και ποιο είναι το νόημα της ζωής. Ύστερα να τους εξήγηση ότι και οι δύο δρόμοι που έχει χαράξει ή Εκκλησία μας είναι ευλογημένοι, γιατί και οι δύο μπορούν να τους οδηγήσουν στον Παράδεισο, αν ζήσουν κατά Θεόν.
Ας υποθέσουμε ότι δύο άνθρωποι ξεκινούν να πάνε σε ένα Προσκύνημα. Ό ένας πηγαίνει με το λεωφορείο από τον δημόσιο δρόμο και ό άλλος πηγαίνει με τα πόδια από κάποιο μονοπάτι. Και οι δύο όμως έχουν τον ίδιο σκοπό. Ό Θεός και το ένα το χαίρεται και το άλλο το θαυμάζει. Κακό είναι, όταν αυτός που πάει από το μονοπάτι κατακρίνει μέσα του τον άλλον, που πάει από τον δημόσιο δρόμο, ή και το αντίστροφο... (σ.19)

Ή ανησυχία των νέων για την αποκατάσταση τους.
Γέροντα, ή ανησυχία ενός νέου για την αποκατάσταση του οφείλεται σε απιστία;
Όχι πάντοτε. Συχνά οι νέοι που ενδιαφέρονται πώς να τακτοποιηθούν καλύτερα, αλλά και να βρίσκονται κοντά στον Θεό, ανησυχούν για την αποκατάστασή τους. Αυτό φανερώνει υγεία. Το να μη σκέφτεται ένας νέος και να μην ανήσυχη για την αποκατάσταση του φανερώνει αδιάφορο άνθρωπο και επόμενο είναι ο αδιάφορος να είναι ανεπρόκοπος. Μόνο χρειάζεται να προσέξουν αυτή ή ανησυχία να μην ξεπερνάει τα όρια, γιατί ο διάβολος προσπαθεί να την διαστρέψει, να την κάνη αγωνία και να κρατά τον νου τους σε διαρκή σύγχυση.
Οι νέοι πρέπει να εμπιστεύονται τον εαυτό τους στον Θεό, για να ειρηνεύουν. Γιατί ο Καλός Θεός σαν στοργικός Πατέρας ενεργεί εκεί όπου εμείς ανθρωπίνως δεν μπορούμε να ενεργήσουμε. Δεν χρειάζεται να βιάζονται και να παίρνουν ανώριμες αποφάσεις για την ζωή που θα ακολουθήσουν... Να φροντίσουν πρώτα να πάρουν το πτυχίο τους, υστέρα για την δουλειά τους - τα αγόρια να τελειώσουν και το στρατιωτικό - και στην συνέχεια, ώριμα πλέον και με την βοήθεια του Θεού, ή να κάνουν μια καλή οικογένεια, αν έχουν αποφασίσει την έγγαμη ζωή, ή να πάνε στο Μοναστήρι που θα διαλέξουν, αν έχουν αποφασίσει τον Μοναχισμό... (σ. 21-22).

Να βοηθούμε τους νέους να ακολουθήσουν την κλίση τους.
Κάθε άνθρωπος έχει την κλίση του. Ό Καλός Θεός έπλασε τον άνθρωπο ελεύθερο. Έχει αρχοντιά σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου και αφήνει ελεύθερο τον καθέναν να ακολουθήσει τον δρόμο που τον αναπαύει. Δεν τους βάζει όλους στην ίδια γραμμή με μια στρατιωτική πειθαρχία. Γι' αυτό οι νέοι ας αφήσουν τον εαυτό τους ελεύθερο στον πνευματικό χώρο της ελευθερίας του Θεού. Δεν βοηθιούνται, αν εξετάζουν ποια ζωή ακολούθησε ή θα ακολουθήσει ο τάδε ή, ή τάδε. Σ αυτό το θέμα δεν πρέπει να επηρεάζονται από κανέναν.
Οι γονείς πάλι, οι εκπαιδευτικοί και οι Πνευματικοί, πρέπει να βοηθούν τους νέους να διαλέγουν οποία ζωή είναι στα μέτρα τους και να ακολουθούν την πραγματική τους κλίση, χωρίς να τους επηρεάζουν ή να στραγγαλίζουν την κλίση τους. Ή απόφαση για την ζωή που θα ακολουθήσουν πρέπει να είναι δική τους. Όλοι οι άλλοι μόνον άπλες γνώμες μπορούμε να εκφράσουμε και το μόνο δικαίωμα που έχουμε είναι να βοηθούμε τις ψυχές να βρουν τον δρόμο τους...
Ειλικρινά, όποια ζωή κι αν ακολουθήσει ένας νέος που γνωρίζω, θα χαρώ και πάντα θα έχω το ίδιο ενδιαφέρον για την σωτηρία της ψυχής του, φθάνει να είναι κοντά στον Χριστό, μέσα στην Εκκλησία μας. Θα νιώθω αδελφός του, γιατί θα είναι παιδί της Μητέρας μας Εκκλησίας...
Εγώ μέχρι τώρα σε κανέναν νέο δεν είπα ούτε να παντρευτεί ούτε να γίνει καλόγερος. Αν κάποιος με ρωτήσει, του λέω: «Να κάνης αυτό που σε αναπαύει, φθάνει να είσαι κοντά στον Χριστό». Και αν μου πει ότι δεν αναπαύεται στον κόσμο, τότε του μιλάω για τον Μοναχισμό, για να τον βοηθήσω να βρει τον δρόμο του (σ. 22-24).

Η πνευματική ζωή είναι βασική προϋπόθεση για την καλή αποκατάσταση.
Γέροντα, ή τάδε, που σας είπε ότι σκέφτεται τον Μοναχισμό, μου είπε ότι ένας συμφοιτητής της την ρώτησε γιατί δεν πάει στον κινηματογράφο και δεν βγαίνει έξω με αγόρια. τι έπρεπε να του απάντηση;
Έπρεπε να του πει: «Τέτοια ερώτηση ούτε ό αδελφός μου ,μου έκανε ποτέ και μου την κάνεις εσύ;».
Μετά από λίγες μέρες την συνάντησε έξω από την Σχολή της - αυτή δεν τον είχε δει — και την έπιασε από τον ώμο. Εκείνη του είπε μόνον ένα «γεια σου» και μπήκε αμέσως μέσα.
Όχι, δεν έκανε καλά! Σ' αυτήν την περίπτωση έπρεπε να αντίδραση, γιατί, έτσι όπως φέρθηκε, μπορεί να του έδωσε την εντύπωση ότι δέχθηκε αυτήν την εκδήλωση του, οπότε εκείνος θα το ξανακάνει. Ή ηλικία στην οποία βρίσκεται τώρα είναι λίγο δύσκολη και δεν την ωφελεί να κάνη συντροφιά με αγόρια. Ούτε χρειάζεται να μιλάει μαζί τους, τάχα για να τα βοηθήσει. Και αν αποφασίσει να δημιουργήσει οικογένεια, όταν γνωρίσει ένα καλό παιδί, πρέπει να το πει στους γονείς της. Αυτοί θα εξετάσουν αν έχει τις προϋποθέσεις να κάνουν μια καλή οικογένεια. Άλλα τώρα, που δεν έχει ακόμη αποφασίσει ποια ζωή θα ακολουθήσει, δεν την βοηθάει να μιλάει με αγόρια, γιατί ζαλίζεται
χωρίς λόγο και χάνει την γαλήνη της. Όσα παιδιά ασχολούνται με τέτοια είναι τα καημένα πολύ ζαλισμένα και συνέχεια ταραγμένα δεν έχουν γαλήνη. Το πρόσωπο τους και τα μάτια τους είναι αγριεμένα.
Η έλξη του γυναικείου φύλου από το ανδρικό, και το αντίθετο, υπάρχει στην φύση του ανθρώπου. Άλλα να της πεις ότι τώρα δεν είναι καιρός γι' αυτό. Να κοιτάξει τις σπουδές της. Τα παιδιά που καλλιεργούν αυτήν την έλξη από μικρά, γυρίζουν εκεί το κουμπί πριν έρθει ή κατάλληλη ώρα, και ύστερα, όταν έρθει εκείνη ή ώρα, το κουμπί είναι ήδη γυρισμένο και δεν μπορούν να χαρούν, γιατί έζησαν αυτήν την χαρά τότε, που δεν ήταν κατάλληλος καιρός. Ενώ όσα παιδιά προσέχουν, χαίρονται περισσότερο, όταν έρθει ό κατάλληλος καιρός, και μέχρι τότε έχουν πολλή γαλήνη. Βλέπεις μερικές μητέρες που έχουν ζήσει αγνά πόσο ειρηνικές είναι, παρόλο που έχουν ένα σωρό σκοτούρες!
Εγώ πάντοτε τονίζω, ό νέος πριν από τον γάμο να προσπαθεί να ζει όσο πιο πνευματικά μπορεί, και να διατηρεί την αγνότητα του ή οποία του εξασφαλίζει την διπλή υγεία. Ή πνευματική ζωή είναι δασική προϋπόθεση για οποιαδήποτε ζωή ακολουθήσει κανείς. Ό κόσμος έχει γίνει σαν ένα χωράφι με σιτάρι που αρχίζει να ξεσταχυάζει και μπαίνουν μέσα γουρούνια και το τσαλαπατούν. Και τώρα φαίνονται ανακατεμένα χόρτα, λάσπες, στάχυα, και που και που, σε καμιά άκρη, υπάρχει και κανένα στάχυ όρθιο...
Σήμερα όμως, Γέροντα, στα Πανεπιστήμια κ.λπ. υπάρχουν πολλοί πειρασμοί για έναν νέο.
Να συνδεθεί με πνευματικά παιδιά, για να βοηθιέται και να κινείται σε μια πνευματική ατμόσφαιρα. Ας μην κάνουμε τα πράγμα τα δυσκολότερα από ό,τι είναι. Γνωρίζω πολλά παιδιά που πηγαίνουν στο Πανεπιστήμιο και ζουν αγνά, με την μικρή δική τους προσπάθεια
και με την μεγάλη βοήθεια του θεού. (σ. 32—34).

 

 

Γέρων Παΐσιος