Μου έλεγε ο Γέροντας μια μέρα: «Ο χριστιανός πρέπει να αποφεύγει την αρρωστημένη θρησκευτικότητα: τόσο το αίσθημα ανωτερότητος για την αρετή του, όσο και το αίσθημα κατωτερότητος για την αμαρτωλότητά του. Άλλο πράγμα είναι το κόμπλεξ και άλλο η ταπείνωση ∙ άλλο η μελαγχολία και άλλο η μετάνοια. Με επισκέφθηκε κάποτε ένας κοσμικός ψυχίατρος και μου κατηγόρησε τον Χριστιανισμό, διότι, όπως είπε, δημιουργεί ενοχές και μελαγχολία. Του απάντησα: Παραδέχομαι ,ότι μερικοί χριστιανοί ,από σφάλματα δικά τους ή άλλων, παγιδεύονται στην αρρώστια των ενοχών, αλλά κι εσύ πρέπει να παραδεχθείς, ότι οι κοσμικοί παγιδεύονται σε μια χειρότερη αρρώστια, την υπερηφάνεια. Και οι μεν θρησκευτικές ενοχές ,κοντά στον Χριστό, φεύγουν με την μετάνοια και την εξομολόγηση, η υπερηφάνεια όμως των κοσμικών, που ζουν μακριά από τον Χριστό, δεν φεύγει.
Με τις τοποθετήσεις αυτές του Γέροντα, ξεκαθάριζαν μέσα μου μερικές απορίες που είχα, αναφορικά με ψυχολογικά προβλήματα της χριστιανικής ζωής. Αντιλαμβανόμουν ,ότι ο Γέροντας ήθελε να αποφεύγουμε την υπερηφάνεια, την μεταμφιεσμένη σε αυτοδικαίωση «χριστιανικού» φαρισαϊσμού ή σε αυτοκαταδίκη «χριστιανικής» περιδεούς συνειδήσεως. Έβλεπα, ότι η θρασύτητα των αισθανομένων ως «καθαρών» και η δειλία των αισθανομένων ως «ενόχων» δε διαφέρουν ουσιαστικά, ότι είναι δύο όψεις του αυτού νομίσματος ,της υπερηφάνειας. Διότι ο αληθινά πιστός χριστιανός ελευθερώνεται από την ενοχή με την εξομολόγηση και την άφεση και χαίρει στην ελευθερία αυτή που του χάρισε ο Χριστός ∙ γνωρίζοντας δε ότι αυτό είναι δώρο Θεού ευγνωμονεί και δεν περιφρονεί. Είναι καθαρός δια του αίματος του Χριστού και όχι από δικό του κατόρθωμα. Έτσι, χαίρει και ευχαριστεί και δεν υπερηφανεύεται και επί πλέον βλέπει και όλους τους άλλους δυνάμει καλούς δια του αίματος του Χριστού.
Ο Γέροντας μας δείχνει το δρόμο, που παράκαμπτε το κακό ( αμαρτία ) και το χειρότερο ( υπερηφάνεια αρετής ) και οδηγούσε στο καλύτερο, στην ταπείνωση. Γι’ αυτό προσπαθούσε να προστατεύσει τη γνησιότητα της ταπείνωσης από τους κινδύνους νόθευσής της. Μου έλεγε: «Να είμαστε ταπεινοί, αλλά να μην ταπεινολογούμε. Η ταπεινολογία είναι παγίδα του διαβόλου, που φέρνει την απελπισία και την αδράνεια, ενώ η αληθινή ταπείνωση φέρνει την ελπίδα και την εργασία των εντολών του Χριστού».
Ο Γέροντας ,με τη διδασκαλία του και περισσότερο με τα βιώματά του, εποίμανε τα πρόβατά του και τα οδηγούσε σε λειμώνες αγάπης και ταπείνωσης. Ζούσε ο ίδιος την ταπείνωση, πιστεύοντας ότι, εκείνος είναι το τίποτε, γιατί ο Θεός είναι , όπως έλεγε, το παν, κι ότι, ό,τι εμείς βλέπαμε πως είχε, δεν ήταν δικό του, αλλά δώρο του Θεού.
Αγιος Πορφύριος
Η ορθόδοξος Εκκλησία έχει αφιερώσει την Β’ Κυριακή των νηστειών στον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, τον οποίο είδε ως συνεχιστή της πατερικής παραδόσεως και του θριάμβου της Ορθοδοξίας. Είναι πάρα πολύ βασικό για τον σύγχρονο άνθρωπο, που ταλανίζεται από την ποικιλώνυμη κρίση, ότι μπορεί να γνωρίσει τον Θεό όχι διανοητικά ή συναισθηματικά μέσα από προτεσταντικά ή δυτική σχήματα, αλλά, μέσα από την αγιοπνευματική εμπειρία, καθώς την έζησαν και τη δίδαξαν οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας και μάλιστα ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς.
Στοιχεία από τη ζωή του
Το αδαμάντινο αυτό στήριγμα της Ορθοδοξίας, ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, αναδείχθηκε ο μεγαλύτερος βυζαντινός Θεολόγος του ΙΔ’ αιώνα και ένας από τους σπουδαιότερους όλων των αιώνων. Συνδύαζε, κατά τον καθηγητή Γ. Μαντζαρίδη, κατά τον καλύτερο τρόπο το θεόπνευστο διδάσκαλο των δογμάτων με τον έμπειρο απολογητή της μυστικής και νηπτικής Θεολογίας της εποχής του.
Σύμφωνα με όσα αυθεντικά μας διέσωσε ο βιογράφος του, Άγιος Φιλόθεος Κόκκινος, τον ΙΔ’ αιώνα λάμπρυνε την Κωνσταντινούπολη η ονομαστή και πολύτεκνη οικογένεια του Κωνσταντίνου Παλαμά και της συζύγου του Καλής, πρώτο παιδί των οποίων υπήρξε ο Γρηγόριος.
Απ’ αυτούς τους θαυμαστούς γονείς ο Γρηγόριος πήρε την καλύτερη ανατροφή και παιδεία για ν’ αναδειχθεί “ταμείον ακένωτο της κατά Θεόν και θύραθεν σοφίας”. Παρακάμπτοντας ο ίδιος επιφανείς κοσμικές θέσεις φρόντισε να στραφεί στους ασκητές και διδασκάλους της αρετής του Άθω, τους οποίους θέλησε να μιμηθεί στην κατά Θεόν άσκηση και χριστιανική τελειότητα.
Στη μεγάλη αυτή προσωπικότητα συνδυάστηκαν κατά τον καλύτερο τρόπο σπάνια φυσική καταβολή, άριστο οικογενειακό περιβάλλον, υψηλή παιδεία, θεολογική κατάρτιση, ασκητική αγωγή και ολοκληρωτική θέληση.
Γι’ αυτό αναδείχθηκε ισοστάσιος των μεγάλων Πατέρων, στύλος της Εκκλησίας και αδαμάντινο στήριγμα της Ορθοδοξίας.
Η Θεία Πρόνοια έστειλε τον Άγιο Γρηγόριο σ’ εκείνη την κρίσιμη για την Εκκλησία περίοδο της ησυχαστικής αναγέννησης, για ν’ αναλάβει την υπεράσπιση των κατασυκοφαντημένων ησυχαστών μοναχών του Αγίου Όρους.
Γνώστης της πατερικής εμπειρικής παραδόσεως συνέβαλε τα μέγιστα στη δικαίωση των Ησυχαστών από τις τρεις μεγάλες τοπικές Συνόδους, που έγιναν στην Κωνσταντινούπολη τον ΙΔ΄ αιώνα και την καταδίκη του αιρετικού Βαρλαάμ Καλαβρού.
Ψήγματα από τη Θεολογία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά
Η θεολογία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά δεν υπήρξε «θεολογία της επανάληψης», καθώς ισχυρίζονται oι δυτικόφρονες εχθροί του. Αντίθετα υπήρξε δημιουργική προέκταση της αρχαίας παράδοσης της Εκκλησίας. Ο Αγ. Γρηγόριος ανακεφαλαιώνει όλη την εν Αγίω Πνεύματι παράδοση της Εκκλησίας. Διακρίνει την απρόσιτη ουσία του Θεού απ’ τις προσιτές ενέργειές Του. Αυτό αποτελεί κατά κάποιον τρόπον το κέντρο της διδασκαλίας του. Η διάκριση αυτή ουσίας και ενεργειών του τρισυπόστατου Θεού αποτελεί πολύ παλαιά διδασκαλία της Εκκλησίας. Ο Μέγας Βασίλειος γράφει χαρακτηριστικά: «Ημείς εκ μέν των ενεργειών γνωρίζειν λέγομεν τον Θεόν ημών, τη δε ουσία Αυτού προσεγγίζειν ουχ υπισχνούμεθα. Αι μεν γαρ ενέργειαι Αυτού προς ημάς καταβαίνουσιν, η δε ουσία Αυτού απρόσιτος μένει».
Πολλοί Πατέρες της Εκκλησίας δίδασκαν πως για την προσέγγιση του Θεού ο άνθρωπος διαθέτει δύο διαφορετικούς νοερούς οφθαλμούς. Με τον έναν ανυψώνεται στον Δημιουργό μέσω της φύσεως και των έργων της Δημιουργίας και με τον άλλον μέσω των ακτίστων θείων ενεργειών.
Αυτό δείχνει πως ο Θεός κινείται προς τον άνθρωπο με τη Χάρη και τα έργα Του, δηλ. τις Θείες ενέργειές Του, χωρίς να εγκαταλείπει το απρόσιτο Θείο φως, στο οποίο εντρυφά αιώνια, όπως γράφει ο σύγχρονος μας π. Γεώργιος Florofsky.
Φυσικά η δυνατότητα γνώσεως του Θεού, και μέσα από τις μεθεκτές σε μας Θείες ενέργειές Του, είναι περιορισμένη, συγκριτικά με την άλλη ζωή. Συνισταμένη της θεολογίας του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά -το ιερό λείψανό του φυλάσσεται στον ομώνυμο μητροπολιτικό Ναό της Θεσσαλονίκης- αποτελεί η διδασκαλία του για την ανθρώπινη τελείωση. Ο άνθρωπος, διδάσκει χαρακτηριστικά, κάτω από τις συνθήκες της αδιάλειπτης προσευχής, της κάθαρσης και του θείου φωτισμού οδηγείται στην κατά Θεόν θέωση.
Σύγχρονες προεκτάσεις
Η υπέρβαση της φύσεως του ανθρώπου και του κόσμου και η κατ’ επέκταση μέθεξη του Θεού διά του θείου και ακτίστου φωτός αποτελεί -θα λέγαμε-το ζητούμενο για την εποχή μας. Πολύ σωστά λέγεται πως η Θεολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, καθώς τη διατύπωσε ο Αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς τον 14° αιώνα αποκτά ιδιαίτερη επικαιρότητα για τον άνθρωπο του ΙΚΑ’ αιώνα. Και τούτο γιατί ο ταλαιπωρημένος και απογοητευμένος από τον υλόφρονα τρόπο ζωής άνθρωπος των καιρών μας εννοεί καλύτερα το μήνυμα του Αγίου μας «ότι μόνο μέσα από την εμπειρία της Εκκλησίας θα μπορέσει να πλησιάσει τον Θεό».
Συχνά πυκνά ακούγεται στις ημέρες μας το υποκινούμενο ξενόφερτο σλόγκαν για «αποκοπή της πατερικής παραδόσεως και αποδοχή μόνο της κοινωνικότητας του Χριστιανισμού». Ακόμη και για τη θρησκευτική παιδεία γίνεται λόγος να περιορισθεί στο κοινωνικό και θρησκευτικό πλαίσιο και ν’ απαλλαγεί από τον ομολογιακό χαρακτήρα.
Έτσι όμως ελάχιστα απέχουμε από τον κίνδυνο να αναμείξουμε τον έξ αποκαλύψεως Χριστιανισμό με τα ανθρώπινα κοινωνικά συστήματα και τις εξ Ανατολής θρησκείες και φιλοσοφίες.
Η ορθόδοξη όμως πνευματικότητα, καθώς εκφράστηκε χαρακτηριστικά από τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά και τους άλλους Πατέρες της Εκκλησίας, μας δηλώνει εμφαντικά ότι ο Θεός δεν είναι ο μεγάλος απών από τον κόσμο μας, αλλά με τις άκτιστες Θείες ενέργειές Του εισέρχεται στον κόσμο, τον συντηρεί και τον κατευθύνει.
Πηγή: Περιοδικό «Ερώ», Κέντρο Ενότητος και Μελέτης-Προβολής των Αξιών μας, τεύχος 9ο, Ιανουάριος-Μάρτιος 2012, Θεσσαλονίκη
http://www.pemptousia.gr
Στην αρχή της μετάνοιας επικρατεί θλίψη, σύντομα όμως διαπιστώνουμε ότι μπαίνει μέσα μας ενέργεια νέας ζωής, που προκαλεί θαυμαστή αλλοίωση του νου. Αυτή η κίνηση προς μετάνοια εμφανίζεται ως ανεύρεση του Θεού της αγάπης. Ενώπιον του πνεύματος μας διαγράφεται ευκρινέστερα η μεγαλοπρεπής εικόνα του Πρωτοπλάστου Ανθρώπου.
Ατενίζοντας αυτή την ωραιότητα ανακαλύπτουμε ποιά φοβερή διαστροφή έπαθε μέσα μας η πρωταρχική ιδέα του Δημιουργού για μας. Η χάρη της μετάνοιας μας αποκαλύπτει την εικόνα του Υιού του Θεού. Ω, πόσο οδυνηρή είναι η πορεία αυτή! Φλογερή ρομφαία διαπερνά την καρδιά μας.
Και πώς να μιλήσουμε για τη φρίκη, που νοιώθουμε τότε; Και πώς να περιγράψουμε την πράξη αυτή της αναπλάσεώς μας από το Θεό; Η εικόνα του «Μονογενούς και ομοουσίου τω Πατρί Υιού και Λόγου» ανάβει μέσα μας δυνατό πόθο να ομοιωθούμε με Αυτόν σε όλα. Και βρισκόμαστε ξανά στη παράδοξη θέση: Πάσχουμε, αλλά με άλλο πόνο, που πριν μας ήταν άγνωστος. Είναι πόνος που μας εμπνέει, δεν σκοτώνει. Σ’ αυτόν συνυπάρχει άκτιστη δύναμη. Μπαίνουμε στην θεία απειρότητα. Μένουμε εκστατικοί με όσα γεγονότα μας συμβαίνουν. Το μεγαλείο Του μας υπερβαίνει.
Σμικρυνόμαστε όταν το συνειδητοποιήσουμε, συγχρόνως δε έρχεται ο Θεός να μας αγκαλιάσει, όπως ο Πατέρας της ευαγγελικής περικοπής. Ο φόβος και ο τρόμος αποχωρούν δίνοντας τη θέση τους στην παρουσία του Θεού. Ο Πατέρας, μας ντύνει με πολύτιμα ρούχα, μας στολίζει με ουράνιες δωρεές, καλύτερη των οποίων είναι η αγάπη που όλα τα σκεπάζει. Ο πρώτος πόνος της μετάνοιάς μας, μεταβάλλεται σε χαρά και γλυκύτητα αγάπης. Τώρα η αγάπη παίρνει νέα μορφή: την ευσπλαχνία σε κάθε κτίσμα που στερείται το θείο Φως.
Ο ενθουσιασμός είναι μεγάλος, και ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι αρχίζουμε να κατανοούμε το θέλημα του Θεού, βλέπουμε τους εαυτούς μας στο δρόμο της δημιουργικής πορείας του Ίδιου του Θεού. Συνεργασθήκαμε μαζί Του για την ανόρθωσή μας από την πτώση και την παραμόρφωση και να μας κάνει συνεργάτες Του, «εις το Αυτού γεώργιον». Αυτή είναι η πορεία της «εν Πνεύματι» αναγεννήσεώς μας με την μετάνοια.
Γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ
πηγή: http://imverias.blogspot.gr/2013/12/blog-post_6527.html#more
Do you know how much help the departed seek! Since there is no repentance after death, and as humans they also departed with stains and blemishes, and since they see that the help of the living greatly assists them to be perfected and find rest, they yearn, seek, and long for someone to commemorate them. They also long for one of their descendants to become a priest or a virtuous Christian who will care for them.
Let me tell you about a vision of a certain bishop which he himself told me while we were serving together years ago. He told us that there was a priest who had a drinking problem and often got drunk; this was going on for many years. Other than this, though, the priest was virtuous and pious. One day he drank wine as usual and got drunk, and then before he was fully sober, he went and served Liturgy. So God allowed an accident to happen: he spilled the holy Body and Blood of the Lord! The poor fellow froze with fear, while also thinking about the heavy penance his bishop would give him!
Finally, after he confessed, his bishop told him, “Go. I will notify you when to return, and then I’ll give you the penance.” As the bishop was all
alone reflecting and pondering, and as he picked up a pen to write his decision to depose him, he saw an endless multitude of people of every age, kind, and class unwind before him like a movie. The bishop was stunned by this vision but was also overcome with fear. Then all those people together exclaimed, “Your Eminence, do not punish the priest! Do not depose him!
” Then, little by little, they disappeared.
Afterwards, the bishop called the priest to come. The poor priest was terrified, thinking about being deposed. The bishop said to him, “Tell me
something. Do you commemorate many names when you serve Liturgy?”
The priest answered, “In the proskomidi, Your Eminence, I commemorate names for a long time
—from kings and emperors down to the last pauper.”
The bishop then said to him, “Go, then, and whenever you serve Liturgy, commemorate as many people as you can, and take care not to get drunk anymore. You are pardoned. Thereafter, the priest—with the help of God—was delivered from drinking.
from the book "Counsels from the Holy Mountain"
"Δεν ευθύνεται μονάχα ο άνθρωπος για τα παραπτώματά του. Τα λάθη, οι αμαρτίες και τα πάθη δεν είναι μόνο προσωπικά βιώματα του εξομολογούμενου.
Ο κάθε άνθρωπος έχει πάρει μέσα του και τα βιώματα των γονέων του και ειδικά της μητέρας, δηλαδή το πώς ζούσε η μητέρα, όταν τον κυοφορούσε, αν στενοχωριόταν, τι έκανε, αν κουραζόταν το νευρικό της σύστημα, αν είχε χαρά, αν είχε θλίψη, αν είχε μελαγχολία.
Έ, όλο το νευρικό σύστημα το δικό της επηρέασε το νευρικό σύστημα του εμβρύου της. Οπότε, όταν γεννηθεί το παιδί και μεγαλώσει, παίρνει μέσα του και τα βιώματα της μητέρας του, δηλαδή άλλου ανθρώπου. Δημιουργείται μια κατάσταση στην ψυχή του ανθρώπου εξαιτίας των γονέων του, που την παίρνει μαζί του σ΄ όλη του τη ζωή, αφήνει ίχνη μέσα του και πολλά πράγματα που συμβαίνουν στη ζωή του είναι απόρροια της καταστάσεως αυτής.
Τα φερσίματά του έχουν άμεση σχέση με την κατάσταση των γονέων του. Μεγαλώνει, μορφώνεται, αλλά δεν διορθώνεται. Εδώ βρίσκεται μεγάλο μέρος από την ευθύνη για την πνευματική κατάσταση του ανθρώπου.
Υπάρχει, όμως, ένα μυστικό. Υπάρχει κάποιος τρόπος ν΄ απαλλαγεί ο άνθρωπος απ΄ αυτό το κακό.
Ο τρόπος αυτός είναι η γενική εξομολόγηση, η οποία γίνεται με την χάρι του Θεού. Μπορεί, δηλαδή, να σου πει ο πνευματικός:
- Πώς θα ήθελα να ήμασταν σ΄ ένα ήσυχο μέρος, να μην είχα ασχολίες και να μου έλεγες τη ζωή σου απ΄ την αρχή, από τότε που αισθάνθηκες τον εαυτό σου, όλα τα γεγονότα που θυμάσαι και ποια ήταν η αντιμετώπισή τους από σένα, όχι μόνο τα δυσάρεστα αλλά και τα ευχάριστα, όχι μόνο τις αμαρτίες αλλά και τα καλά. Και τις επιτυχίες και τις αποτυχίες. Όλα. Όλα όσα απαρτίζουν τη ζωή σου.
Πολλές φορές έχω μεταχειριστεί αυτή την γενική εξομολόγηση και είδα θαύματα πάνω σ΄ αυτό. Την ώρα που τα λες στον εξομολόγο, έρχεται η θεία χάρις και σε απαλλάσσει απ΄ όλα τα άσχημα βιώματα και τις πληγές και τα ψυχικά τραύματα και τις ενοχές, διότι, την ώρα που τα λες, ο εξομολόγος εύχεται θερμά στον Κύριο για την απαλλαγή σου.
Είχε έλθει σ΄ εμένα προ καιρού μια κυρία, που έκανε αυτού του είδους την εξομολόγηση και βρήκε μεγάλη ωφέλεια.
Βελτιώθηκε η ψυχολογική της κατάσταση, διότι τήνε βασάνιζε κάτι. Έστειλε, λοιπόν, αυτή μια φίλη της και πήγαμε έξω στο βράχο, στα Καλλίσια. Καθίσαμε και άρχισε κι εκείνη να μου μιλάει. Της λέω:
- Να μου πεις ό,τι αισθάνεσαι. Αν σε ρωτήσω εγώ για κάτι, να μου πεις. Αν δεν σε ρωτήσω, να συνεχίσεις να τα λέεις, όπως τα αισθάνεσαι.
Όλ' αυτά που μου έλεγε, τα παρακολουθούσα όχι απλώς με προσοχή, αλλά "έβλεπα" μέσα στον ψυχικό της κόσμο την επίδραση της προσευχής.
Την παρακολουθούσα μέσα στην ψυχή της κι "έβλεπα" ότι πήγαινε χάρις μέσα της, όπως τήνε κοίταζα εγώ.
Διότι στον πνευματικό υπάρχει χάρις και στον παπά υπάρχει χάρις. Το καταλαβαίνετε; Δηλαδή, ενώ εξομολογείται ο άνθρωπος, ο ιερέας προσεύχεται γι αυτόν. Συγχρόνως έρχεται η χάρις και τον ελευθερώνει απ΄ τα ψυχικά τραύματα, που για χρόνια τον βασανίζουν, χωρίς να γνωρίζει την αιτία τους. Ω, αυτά τα πιστεύω πολύ!
Στον εξομολόγο μπορείς να μιλήσεις όπως αισθάνεσαι, αλλά δεν είναι αυτό τόσο σημαντικό, όσο είναι το ότι κοιτάζει μέσα στην ψυχή σου προσευχόμενος ο παπάς και βλέπει πώς είσαι και σου μεταδίδει την χάρι του Θεού. Έχει αποδειχθεί ότι αυτό το κοίταγμα είναι πνευματικές "ακτίνες" που σε ξαλαφρώνουν και σε θεραπεύουν, μη νομίσετε ότι είναι ακτίνες φυσικές.
Είναι αλήθεια αυτά τα πράγματα. Και με τον Χριστό τι έγινε; Έπιασε το χέρι της αιμορροούσης και είπε: "Εγώ γάρ έγνων δύναμιν εξελθούσαν απ΄εμού". Θα πεις: "Ναι, μα ήταν Θεός". Ο Χριστός βέβαια ήταν Θεός, αλλά μήπως και οι Απόστολοι δεν κάνανε το ίδιο;
Όλοι οι πνευματικοί, οι εξομολόγοι, έχουν αυτήν την χάρι κι όταν εύχονται, την εκπέμπουν ως αγωγοί. Για παράδειγμα, θέλουμε ν΄ ανάψουμε εδώ πέρα μια θερμάστρα και βάζουμε ένα καλώδιο, αλλά δεν μπορεί να κάνει επαφή, διότι το καλώδιο δεν είναι στην πρίζα. Αν, όμως, το καλώδιο μπει στην πρίζα, μόλις κάνει την επαφή, έρχεται το ρεύμα μέσω αυτού του αγωγού.
Είναι πνευματικά πράγματα της θρησκείας μας αυτά. Μπορεί να λέμε για καλώδιο, αλλά στην πραγματικότητα αυτή είναι "η θεία ψυχανάλυση".
Αγιος Πορφύριος
Those who suffer deeply for the salvation of the whole world and help in their own way (as strugglers) and humbly entrust themselves to the hands of God, feel the greatest joy in the world. Their life is a constant doxology, for they flutter about internally like angels, glorifying God day and night. Those, however, who neglect the salvation of their souls and try to find joy and rest in this vain life, are continually tortured and entangled in endless worldly machinery and live in hell in this life.
Elder Paisios
