Βασισμένο στούς Ἀσκητικούς Λόγους
τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου
Μέρος Α΄
Τό νά πέσῃ κανείς στήν ἁμαρτία εἶναι φυσικό καί ἀνθρώπινο. Γι’ αὐτό καί ὁ Θεός συγχωρεῖ αὐτόν πού θ’ ἁμαρτήσει, ἀρκεῖ νά μετανοήσῃ. Πρέπει ὅμως μετά τήν πτώση καί πάλι νά σηκωθῇ, γιά νά μήν ὑποδουλωθῇ στά πάθη. Τό νά μένῃ κανείς στά πάθη του καί νά εἶναι δοῦλος σ’ αὐτά, χωρίς νά ἀγωνίζεται ν’ ἀπαλλαγῇ, αὐτό δείχνει ἀναισχυντία.
Ὑπάρχουν τρεῖς δρόμοι νά πλησιάσῃ κανείς τόν Θεό:
Κανένας δέν μπορεῖ νά φτάσει στόν Θεό, ἄν δέν βαδίσῃ ἕναν ἀπό τούς τρεῖς αὐτούς δρόμους.
Ὅπως ἀπό τήν πολυφαγία γεννιοῦνται οἱ αἰσχρές ἐπιθυμίες, ἔτσι ἀπό τήν προσκόλληση στά βιοτικά δημιουργεῖται ἡ ψυχρότητα πρός τόν Χριστό. Ὁ ἄνθρωπος πού παρέδωσε τόν ἑαυτό του στήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, δέν πρέπει νά ἔχει φροντίδες καί μέριμνες γιά τά βιοτικά πράγματα. Γιατί ὅταν ἀπαλλαγεῖ κανείς ἀπό τίς βιοτικές μέριμνες, εὔκολα καταγίνεται μέ τή μελέτη τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ.
Τά πάθη ταλαιπωροῦν τό σῶμα καί δέν ἀφήνουν τήν ψυχή ν’ ἀντικρύσει τόν Θεό.
Ὅποιος σπέρνει πάνω στ’ ἀγκάθια δέν μπορεῖ νά θερίσει.Ἔτσι καί ὅποιος ἀγωνίζεται γιά τήν ἀρετή, χωρίς νά κόψῃ τά πάθη, κάνει τό ἴδιο πρᾶγμα.
Ὅπως ἡ καρποφόρα γῆ εὐφραίνει τόν γεωργό, ἔτσι εὐχαριστεῖ τόν Θεό αὐτός πού Τόν θυμᾶται. Σ’ αὐτόν ὁ Θεός στέλνει τό θεῖο Του Φῶς καί τόν φωτίζει νύχτα καί μέρα. Ὅπως τό σύννεφο σκεπάζει τό φῶς τῆς σελήνης, ἔτσι καί ἡ πολυφαγία διώχνει ἀπό τήν ψυχή τήν Σοφία τοῦ Θεοῦ. Καί ὅπως ἀνάβει ἡ φωτιά μέ τά ξερά ξύλα, ἔτσι ξεσηκώνονται καί τά πάθη μέ τόν ὑπερβολικό χορτασμό. Ὅπως μεγαλώνει ἡ φλόγα τῆς φωτιᾶς μέ τήν προσθήκη ξύλων, ἔτσι αὐξάνουν καί οἱ παρεκτροπές τοῦ σώματος μέ τά πολυποίκιλα φαγητά. Στό φιλήδονο σῶμα δέν κατοικεῖ ὁ Θεός καί ὅποιος ἀγαπᾶ τή σάρκα δέν θά πετύχει ποτέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ. Ὅπως μέ πόνο γεννάει ἡ μητέρα τόν καρπό τῆς κοιλιᾶς της, ἔτσι καί ἀπό τόν πόνο τοῦ λαιμοῦ γεννιέται στήν ψυχή ἡ εὐχάριστη γνώση τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ.
Παρθένος εἶναι ἐκεῖνος πού δέν ἐφύλαξε μόνο τό σῶμα τοῦ ἀμόλυντο, ἀλλά ἔδιωξε καί ὅλες τίς πονηρές σκέψεις πού μολύνουν τήν ψύχη. Ἄν ἀγαπᾶς τή σωφροσύνη διῶξε τούς αἰσχρούς λογισμούς μέ τήν ἀνάγνωση τῶν θείων Γραφῶν καί τήν προσευχή. Γιατί χωρίς τά μέσα αὐτά εἶναι ἀδύνατο ν’ ἀποκτήσῃ κανείς καθαρότητα ψυχῆς.
Ἄν θέλεις ν’ ἀποκτήσῃς τήν ἀρετή τῆς ἐλεημοσύνης, συνήθιζε πρῶτα νά περιφρονῇς τά πράγματα τοῦ κόσμου, γιά νά μήν ἑλκυσθῇ ὁ νοῦς σου ἀπ’ αὐτά. Αὐτός πού κάνει τέλεια ἐλεημοσύνη, ὑπομένει ἀγόγγυστα καί ὅταν ἀκόμη ἀδικεῖται ἀπ’ αὐτούς πού ἐλεεῖ. Πραγματικά ταπεινός εἶναι ἐκεῖνος πού ὑπομένει μέ χαρά τίς ψεύτικες κατηγορίες. Ἀληθινά ἐλεήμων εἶναι ἐκεῖνος πού δέν ἀντιδρᾶ ὅταν τόν κλέβουν καί γενικά ὅταν τοῦ προξενοῦν διάφορες ζημιές. Δεῖξε τή μεγάλη ἀρετή τῆς ἐλεημοσύνης σου μέ τήν εὐεργεσία πού θά κάμεις σ’ ἐκείνους πού σ’ ἀδικοῦν, ὅπως ἔκαμε ὁ μακάριος Ἐλισσαῖος, πού ἔδωσε φαγητό σ’ ἐκείνους πού ἤθελαν νά τόν αἰχμαλωτίσουν.
Αὐτός πού ἔχει πραγματική ταπεινοφροσύνη, δέν ταράζεται ὅταν τόν ἀδικοῦν καί δέν ἀπολογεῖται ὅταν τόν κατηγοροῦν. Ἀντίθετα δέχεται σάν ἀληθινές τίς ψεύτικες κατηγορίες καί δέν φροντίζει νά πείσει τούς ἀνθρώπους ὅτι ἔχει δίκιο. Μερικοί ταπεινοί ἔλεγαν πώς εἶναι πόρνοι, χωρίς νά εἶναι, κι αὐτό γιά νά ἐξουθενώσουν τόν ἑαυτό τους. Ἄλλοι πάλι δέχτηκαν τήν κατηγορία τῆς μοιχείας, ἐνῶ ἦσαν καθαροί, παίρνοντας ἔτσι τό στεφάνι τῆς ἁγιωσύνης ἀπό τόν ταπεινό Χριστό. Δέν δοξάστηκαν ἀπό τούς ἀνθρώπους, ἀλλά τούς δόξασε ὁ Θεός. Καί ἔκαμαν πράγματα πού φαίνονται παράλογα, ἀλλά μ’ αὐτό τόν τρόπο ἔφτασαν στήν τελειότητα τούς ἁγίους ἀγγέλους.
Ταπεινός εἶναι ἐκεῖνος πού δέχεται τίς κατηγορίες χωρίς νά διαμαρτύρεται. Τήν ταπεινοφροσύνη σου θά τήν δοκιμάσεις, ὅταν δέν ταράζεσαι στίς παρατηρήσεις πού σοῦ κάνουν, ἔστω κι ἄν εἶναι ἄδικες. Ὁ ταπεινός θ’ ἀπολαύσει τά αἰώνια ἀγαθά στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ἡ ταπεινοφροσύνη θά τοῦ προσφέρει χαρά καί ἀγγαλίαση στήν Αἰώνια Ζωή.
Πρέπει νά θυμᾶσαι πάντα πώς ὑπάρχει παράδεισος καί κόλαση. Φροντίδα σου καθημερινή πρέπει νά εἶναι τό πῶς θά κληρονομήσεις τή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν καί θ’ ἀποφύγεις τήν αἰώνια κόλαση. Μή ξεχνᾶς αὐτό πού λέει ἡ Ἁγία Γραφή: “ Ὅταν ἔλθει ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου μέ τή θεϊκή δόξα Του, θά βάλει τά μέν πρόβατα, δηλ. τούς δικαίους, στά δεξιά, τά δέ ἐρίφια, δηλ. αὐτούς πού δέν μετανόησαν, στ’ ἀριστερά”. Οἱ δίκαιοι θ’ ἀπολαμβάνουν αἰώνια τή δόξα καί τή μακαριότητα τοῦ Θεοῦ καί οἱ ἄδικοι θά τιμωροῦνται στήν αἰώνια κόλαση.
Ὅταν θυμᾶσαι τό μεγάλο Κριτήριο, ἀπό τό ὁποῖο θά κριθεῖ τό αἰώνιο μέλλον σου, θά φροντίζεις περισσότερο γιά τό συμφέρον τῆς ψυχῆς σου καί θά κάνεις τό πᾶν γιά νά γλυτώσῃς τό αἰώνιο “πῦρ” τῆς κολάσεως. Δέν ὑπάρχει μεγαλύτερη τιμωρία ἀπ’ αὐτή. Κάθε τιμωρία στή ζωή αὐτή τελειώνει. Ἡ κόλαση θά εἶναι αἰώνια, δέν θά τελειώνει ποτέ. Τά παιδιά ὅμως τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν δέν θά διωχθοῦν στό σκοτάδι τό φοβερό τῆς κολάσεως, ἀλλά μαζί μέ τόν Θεό θ’ ἀπολαμβάνουν αἰώνια ἀγαθά πού ἑτοίμασε Ἐκεῖνος γιά ὅσους Τόν ἀγάπησαν στή ζωή αὐτή καί ἔζησαν σύμφωνα μέ τίς ἐντολές Του.
Γι’ αὐτό ἐμεῖς μέν ἄς ἐργαζόμαστε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, ἄς ἀποφεύγουμε ὅμως τήν κατάκριση τῶν ἄλλων. Τούς ἄλλους θά τούς διδάξουμε καλύτερα μέ τά ἔργα, παρά μέ τά λόγια καί τίς παρατηρήσεις.
Ἡ κρίση ἀνήκει στόν Θεό. Κι ἐμεῖς εἴμαστε ἁμαρτωλοί ὅπως ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Μόνο ὁ Θεός εἶναι ἀναμάρτητος, καί μόνος Αὐτός θά κρίνει δίκαια καί σωστά κι ἐμᾶς καί τούς ἄλλους. Ἐμεῖς νά φροντίζουμε νά διορθώνουμε τά δικά μας σφάλματα καί νά προσευχόμαστε γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους.
Τόν ἄρρωστο τόν θεραπεύει ὁ γιατρός. Ἐμεῖς δέν εἴμαστε γιατροί, ἀλλά ἄρρωστοι. Ὁ τυφλός ἄν ὁδηγεῖ τυφλό, θά πέσουν καί οἱ δύο στό λάκκο. Εἴμαστε πνευματικά τυφλοί. Πῶς λοιπόν θά ὁδηγήσουμε τούς ἄλλους; Ἄς κοιτάζουμε τόν ἑαυτό μας καί τότε θά μᾶς ἐλεήσει ὁ Θεός.
Ὅταν θελήσει ὁ διάβολος νά μᾶς μολύνει μέ τούς λογισμούς τῆς πορνείας, πρῶτα θά προσβάλει τόν νοῦ μας καί μετά θ ἀγωνισθεῖ νά μᾶς ὁδηγήσει στό πάθος. Ὅταν ὁ νοῦς ἀντιδράσει ἀπό τήν πρώτη στιγμή, εἶναι βέβαιο ὅτι μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ θά νικήσουμε. Ὅταν ὅμως ἀφήσουμε νά προχωρήσουν μέσα μας οἱ αἰσχρές πράξεις, ὁ διάβολος τίς καλλιεργεῖ σάν πανοῦργος καί τότε ἀρχίζει ἡ καταστροφή τῆς ψυχῆς μας. Προσπαθεῖ ὁ σατανᾶς νά βρεῖ ἀνοιχτή κάποια πόρτα τῆς ψυχῆς μας κι ἀπό κεῖ νά μπεῖ μέσα. Καί ὅταν μπεῖ δύσκολα φεύγει. Ὅταν ὅμως τόν διώξουμε μόλις ἐμφανισθεῖ, τότε δέν μπορεῖ νά μᾶς βλάψει. Μή ξεχνᾶμε ὅτι ὁ διάβολος παραφυλάει γιά νά μπεῖ μέσα στόν νοῦ μας καί στή συνέχεια νά μᾶς ὁδηγήσῃ στήν πτώση. Γι’ αὐτό πρέπει νά εἴμαστε πάντα ξύπνιοι, σάν τόν στρατιώτη πού εἶναι πάνω στόν πύργο, ἕτοιμος ν’ ἀντιμετωπίσῃ καί νά χτυπήσῃ τόν ἐχθρό...
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗ
Εὐχαριστοῦμε θερμά τόν Ἡγούμενο τῆς Ἱ.Μ. Παρακλήτου γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδει ἡ Ἱερά Μονή.
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
