ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΙΩΝ
ΤΑ ΝΗΠΙΑ
"Εκ στόματος νηπίων και θηλαζόντων κατηρτίσω αίνον". Αυτή η όμορφη φράση, παρμένη μέσα από τους Ψαλμούς του Δαβίδ, αποτυπώνει κατά τον καλύτερο τρόπο την εικόνα της εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Η είσοδος θριαμβευτική, όπως ταιριάζει σ' έναν Βασιλιά. Η είσοδος αυτή ίσως η μοναδική επίγεια τιμή που απόλαυσε ο Κύριος, στην περιπέτεια της ζωής Του. Η έξοδος Του λίγες ημέρες μετά, από τα Ιεροσόλυμα, ήταν φέροντας το Σταυρό στον ώμο και κατευθυνόμενος στο Γολγοθά. Από τον θρίαμβο στην ατίμωση, θα μπορούσε μελαγχολικά να σημειώσει κάποιος!
Όταν ένας βασιλιάς έκανε την πορεία θριάμβου μετά από μια μεγάλη νίκη, τον υποδέχονταν οι πάντες, τοπικοί ηγεμόνες, στρατιωτικοί και θρησκευτικοί άρχοντες, όλος ο λαός με ιαχές και θόρυβο, ενώ ο βασιλιάς φρόντιζε να μοιράζει στους ανθρώπους χρήματα, φαγητό, προνόμια, δείχνοντας την μεγαλοκαρδία του και την ανωτερότητα που πήγαζε από το θρίαμβό του. Τον συνόδευαν η κουστωδία του, οι ξεχωριστοί, οι εκλεκτοί, και ταπεινωμένοι όλοι όσοι είχαν ηττηθεί στη μάχη, για να παραδοθούν στη χλεύη του λαού!
Ο Χριστός μπαίνει στα Ιεροσόλυμα χωρίς την βασιλική πολυτέλεια, καθισμένος επί πώλου όνου, αντί για ροδοπέταλα και τελετές, τα μικρά παιδιά κουνούν τα βάγια των φοινίκων, αντί να τον υποδεχτούν οι πολιτικοί και θρησκευτικοί ηγέτες του τόπου, αυτοί είναι που συνωμοτούν εναντίον, αντί να μοιράσει υλικά αγαθά, δίνει μόνο τα λόγια της αγάπης, της θυσίας, της αιωνιότητας. Σ' έναν λαό που ζητά να χορτάσει την μόνιμη υλική του πείνα, ο Χριστός προσφέρει την πνευματική τροφή και το ζων ύδωρ, που θεραπεύει τις υπαρξιακές ανάγκες του ανθρώπου και του δίνει την ελπίδα της υπέρβασης του θανάτου!
Τον συνοδεύουν οι Απόστολοι, ταπεινοί ψαράδες, φοβισμένοι άνθρωποι, που θα σκορπίσουν στην ανηφόρα των Παθών, δεν έχει κοντά Του ταπεινωμένους και έτοιμους να παραδοθούν στη χλεύη, μαζί Του όμως θα φέρει πάντοτε συντετριμμένους το θάνατο και τον διάβολο, που πλέον δεν θα έχουν καμία δύναμη ουσιαστική στην ανθρώπινη ιστορία, όσο κι αν το προσπαθούν!
Αξίζει να σταθούμε στα παιδιά, στα νήπια. Η αγνότητά τους, η χαρά τους, η ελευθερία και η αφοβία τους να δοξολογούν τον "ερχόμενο εν ονόματι Κυρίου", αποτελούν την αφορμή ενός ουσιαστικού προβληματισμού. Στην ταραγμένη από τα πάθη, τις βιοτικές φροντίδες, την αγωνία για το μέλλον ψυχή και καρδιά μας, τα νήπια καταρτίζουν αίνο προς το Θεό και μας προτρέπουν να αφήσουμε αυτή την παιδικότητα και την αθωότητα που ο καθένας μας κρύβει, να βγει στην επιφάνεια!
Να ξεπεράσουμε την κακία, να μιλήσουν στην ψυχή μας τα όσα φέρνει ο Χριστός, η ανάγκη αγάπης, ελευθερίας και χαράς, που νιώθουν τα νήπια, αλλά και όλοι όσοι νηπιάζουν ως προς την αμαρτία, και κυρίως να μάθουμε ότι η ζωή μας βρίσκει το αληθινό της νόημα όταν νιώθουμε την εμπιστοσύνη στο Θεό, όταν Τον δοξάζουμε για ό,τι μας δίνει, όταν νιώθουμε αυτή τη βαθιά χαρά της παρουσίας Του, γιατί αυτή είναι που δίνει στόχο και ζωή στην ύπαρξή μας! Και ας αφήσουμε τους κάθε λογής ισχυρούς να συνωμοτούν. Μας αρκεί η ομορφιά της εικόνας των νηπίων! Άλλωστε, στο χαμόγελό τους, υπάρχει η ελπίδα! Άλλωστε, στη φωνή τους, ξεκινά η χαρά! Άλλωστε, η παρουσία τους, δεν είναι τίποτε άλλο από την εικόνα της αιώνιας δοξολογίας, χαράς και σωτηρίας του ανθρώπου, κοντά στον Βασιλιά που μπαίνει στη ζωή μας θριαμβευτικά, τον Κύριό μας!
ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ
Ο ΓΑΜΟΣ
"Τον νυμφώνα σου βλέπω, Σωτήρ μου κεκοσμημένον, και ένδυμα ουκ έχω, ίνα εισέλθω εν αυτώ". Αυτή η όμορφη φράση, που ακούγεται στο εξαποστειλάριο του Όρθρου των πρώτων ημερών της Μ. Εβδομάδος, αποτυπώνει κατά τον καλύτερο τρόπο τον τρόπο με τον οποίο η Εκκλησία μας περιγράφει τη σχέση του Θεού με τον άνθρωπο. Η σχέση αυτή ορίζεται με την εικόνα του γάμου, όπου ο Χριστός είναι ο νυμφίος της κάθε ψυχής, η οποία καλείται να μπει στο νυμφώνα, την Εκκλησία, για να γευθεί τη χαρά της αλλαγής, της σωτηρίας, της αγάπης που προσφέρει αφειδώλευτα ο Κύριός μας!
Έχουμε την αίσθηση ότι η πίστη στο Θεό είναι περίπου μια μαγική βεβαιότητα, η οποία ανταποκρίνεται στην ανάγκη μας να υπερβούμε την ανασφάλειά μας για μετά το θάνατο, να υπάρχει Κάποιος ο οποίος να μας βοηθά στις δύσκολες στιγμές μας, ιδίως όταν κλονίζεται η υγεία μας αλλά και σε περιόδους κρίσεων. Άλλοι, έχουμε την αίσθηση πως η πίστη συνεπάγεται την εξωτερική αλλαγή του ανθρώπου, η θρησκεία βοηθά τον άνθρωπο να γίνεται καλύτερος, να ανταποκρίνεται στα κοινωνικά και εκπαιδευτικά ιδεώδη. Άλλοι, ακολουθούμε την πίστη από παράδοση, έτσι μάθαμε, ενώ οι νεώτεροι νιώθουν κάπως την πίεση των μεγαλυτέρων για μια, έστω τυπική παρουσία στην Εκκλησία, ιδίως τις ημέρες αυτές!
Εδώ είναι που έρχεται να παίξει αποφασιστικό ρόλο η παρουσία της Εκκλησίας ως θεσμού του κράτους. Δεσμευμένοι από την ιστορική θέση της Εκκλησίας στα ελλαδικά δεδομένα, έχουμε συνηθίσει τους άρχοντες να παρουσιάζονται στις δοξολογίες και τις μεγάλες εορτές και να παίρνουν περίοπτη θέση στους Ναούς, όλα τα μεγάλα έργα να ξεκινούν με αγιασμό, το ίδιο και οι πολιτικές, κοινωνικές, εκπαιδευτικές και άλλες εκδηλώσεις! Έτσι, δυσκολευόμαστε να αποτινάξουμε αυτή την θεσμοποιημένη εικόνα για την πίστη και τη θρησκεία και μας είναι αδύνατον να δούμε την ουσία της!
Γιατί η ουσία της πίστης μας βρίσκεται ακριβώς στην πρόταση του γάμου. Πιστεύω στο Θεό σημαίνει θέλω να έχω προσωπική σχέση μαζί Του, θέλω να ανταποκριθώ στην αγάπη Του, θέλω να μιμηθώ το παράδειγμα της θυσία και της προσφοράς στον άνθρωπο που Αυτός έδειξε, ακολουθώ στη ζωή μου την ελευθερία που οι εντολές Του επαγγέλονται, αγωνίζομαι εναντίον του κακού εαυτού μου, που αποτελεί εμπόδιο στη χαρά, δεν ζω μόνο για τον άρτο τον επιούσιο, αλλά από αγάπη γι' Αυτόν και τον συνάνθρωπο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, δε μένω στα δεδομένα της εποχής μου που με καλούν να είμαι σκληρός, ατομοκεντρικός, ορθολογιστής, χρηματιστής...
"Και ένδυμα ουκ έχω, ίνα εισέλθω εν αυτώ". Μπροστά στην τέλεια αγάπη του Χριστού για μένα συναισθάνομαι ότι τα ρούχα της ψυχής μου είναι πολύ λεκιασμένα από την αμαρτία και την απιστία μου προς Αυτόν. Μένω στην εικόνα της πίστης σ' έναν Θεό που δεν ασχολείται με τα ανθρώπινα και που τον θέλω στη ζωή μου όποτε "νιώθω την ανάγκη". Όμως η αγάπη, η γνήσια και θυσιαστική, είναι ολοκληρωτική, δε γνωρίζει σύνορα, μα βάζει τον άνθρωπο σ' αυτή την πορεία του γάμου, της χαράς, του αγώνα, της κοινής πορείας με τον Αγαπημένο Ιησού!
Η Ορθοδοξία είναι δρόμος αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο και καρδιακής προσέγγισης του ανθρώπου προς το Θεό! Αυτή η πορεία μετάνοιας και σωτηρίας απέχει πολύ από τη θεώρηση της πίστης ως θεσμού ή ως μαγικής προσκόλλησης σε μια παράδοση που δεν ξέρουμε! Αν ζήσουμε την αγάπη, όχι ως απλή ανθρωπιστική αρχή, αλλά ως σχέση και στάση ζωής, τότε ο Φωτοδότης θα μας λαμπρύνει και θα μας σώσει!
ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ
Η ΜΥΡΟΦΟΡΟΣ
"Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή,..., μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν, οδυρομένη μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει". Το τροπάριο της Κασσιανής δεσπόζει στην ακολουθία της Μ. Τρίτης. Μια γυναίκα αμαρτωλή, πόρνη σώματι, καταλαβαίνοντας την κατάσταση στην οποία βρίσκεται, αναλαμβάνει το ρόλο της Μυροφόρου, και φέρνει στο Χριστό μύρα, πριν από τον ενταφιασμό Του. Με μια συγκλονιστική χειρονομία αγάπης, σιωπηλή, αλείφει με μύρο τα πόδια του Κυρίου, και τα σκουπίζει με τα δάκρυα και τα μαλλιά της, δείχνοντας μ' αυτό τον τρόπο την έμπρακτη μετάνοιά της, την οποία ο Κύριος κάνει αποδεκτή!
Μυροφόρος η πόρνη γυναίκα, στην ψυχή της οποίας παρέμεινε η ευαισθησία και η συναίσθηση της αμαρτωλότητας. Δάκρυα, μύρα, ταπείνωση, ανακατεύονται με τα αισθήματα αγάπης προς Αυτόν, ο οποίος την λυτρώνει από την αμαρτία. Δεν μιλά, μονάχα πράττει. Δε φωνάζει ότι αγαπά, μονάχα προσφέρει, δεν δηλώνει ότι είναι αμαρτωλή, μονάχα μετανοεί, δεν φοβάται την κατακραυγή, προέχει η σωτηρία, δεν μένει να χαρεί για το έλεος του Θεού, μόνο εισέρχεται στο ταμιείον της, για να συνειδητοποιήσει ότι εφ' όρου ζωής έχει ένα αβάσταχτο χρέος αγάπης, συναίσθησης της ευεργεσίας και δοξολογίας προς τον Κύριο!
Μυροφόρος είναι και η στάση κάθε ψυχής που νιώθει ότι δεν ανταποκρίνεται στην αγάπη του Χριστού γι' αυτήν. Κάθε άνθρωπος άλλωστε ζει με άλλες αγάπες, έξω από την αγάπη του Θεού! Τις περισσότερες φορές μάλιστα θεωρεί πως αυτή η αγάπη είναι φυλακή, καταναγκασμός, περιορισμός! Επαναστατεί εναντίον Του και ζητά την ελευθερία Του, όπως το παιδί που στρέφεται εναντίον του γονιού του. Βρίσκει άλλες αγάπες, αλλά δεν μπορεί ποτέ να βρει τη γνήσια και μοναδική αγάπη του Χριστού!
Όταν λοιπόν νιώθει ότι αυτή του λείπει, ξεκινά το δρόμο της επιστροφής. Σιωπηλά, διότι τα θαύματα γίνονται στη σιωπή, μυστικά, διότι η ελπίδα μυστικά κυοφορείται, με τόλμη, ενώπιον όλων, διότι γνωρίζει ότι ο Χριστός δεν απορρίπτει, αλλά χαίρεται με την επιστροφή του αμαρτωλού, ο άνθρωπος που νιώθει αυτή την ακρότατη επιθυμία να ξαναβρεί τη ζωή, αναλαμβάνει μυροφόρου τάξιν και φέρνει τα δικά του μύρα στο Χριστό!
Αρνείται την κακία και προσφέρει τη θυσία, αρνείται τη σκληρότητα και προσφέρει το δάκρυ, αρνείται τον εγωισμό και προσφέρει την ταπείνωση, αρνείται τα πάθη και προσφέρει την επιθυμία της καρδιάς για κοινωνία με το Χριστό, αρνείται ό,τι ψεύτικο αγαπούσε και σιωπηλά ομολογεί ότι ο Λυτρωτής είναι Αυτός που, χωρίς να τον αποκόψει από τη ζωή του, θα του δώσει νέο νόημα σ' αυτήν!
Η αντίδραση του Χριστού στην πράξη της μυροφόρου είναι η ίδια όπως και σε κάθε ανθρώπινη ψυχή. Είναι η σιωπηλή αποδοχή του μύρου, της πράξης, του αδειάσματος της αμαρτίας και της ευωδίας της αγάπης! Ο Χριστός μάλιστα δεν δέχεται την αντίδραση των άλλων -ανάμεσά τους και των μαθητών του-, οι οποίοι διαμαρτύρονται υποκριτικά για την αξία του μύρου που σπατάλησε η μυροφόρος. Έτσι άλλωστε διαμαρτύρονται όσοι θεωρούν ότι μόνο η εξωτερική καθαρότητα αποτελεί την απόδειξη της θρησκευτικής ζωής, όμως ο Χριστός δέχεται την ολοπρόθυμη καρδιακή αλλαγή του ανθρώπου και όχι την επίπλαστη αποδοχή των λόγων Του!
Οι καιροί μας μιλούν με λόγια, με ψέματα, με επιφάνειες. Ο Χριστός προσφέρει αγάπη, ουσία, σωτηρία. Αρκεί να είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε μυροφόροι στο πρόσωπό Του. Τότε τα δάκρυα της λύπης θα μεταμορφωθούν στην πιο γλυκιά χαρά, αυτή της αποδοχής μας όπως είμαστε, αυτή της εύρεσης της γνήσιας κοινωνίας και της αγάπης από έναν Θεό που δεν απορρίπτει, αλλά σώζει άνθρωπο και κοινωνία!
ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
Ο ΝΙΠΤΗΡΑΣ
"Ταπεινούμενος δι' ευσπλαχνίαν, πόδας ένιψας των μαθητών σου, και προς δρόμον θείον τούτους κατεύθυνας". Μ' αυτή τη φράση αποτυπώνεται μια από τις κορυφαίες σκηνές ταπείνωσης στη ζωή του Χριστού, μια αφάνταστα παράξενη εικόνα για έναν διδάσκαλο, έναν ηγέτη, κάποιον που θα μπορούσε να εξουσιάζει γη και ουρανό! Ο Χριστός σκύβει και πλένει τα πόδια των μαθητών Του και μάλιστα αρνείται οποιαδήποτε συζήτηση σχετικά με τη σκοπιμότητα της πράξης. Ο Πέτρος, αν δεν δεχτεί την νίψη, δεν έχει καμία σχέση με τον Κύριο, αποκόβεται, γιατί στο όνομα της αρνήσεως της ταπείνωσης και της προσφοράς, βιώνει την κυριαρχία του εγωισμού, που απορρίπτει την προσφορά!
Είναι παράξενο για τους ηγέτες της κάθε εποχής να συμπεριφέρονται εν απλότητι. Συνοδευόμενοι από τους σωματοφύλακες, τους ισχυρούς, αυτούς που τους στηρίζουν, ηχούν στ' αυτιά τους απελπιστικά χωρίς αντίκρισμα φράσεις όπως "ουκ ήλθον διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι", "ο μείζων εν υμίν γενέσθω ως ο νεώτερος, και ο ηγούμενος ως ο διακονών". Έχοντας μάθει να εξουσιάζουν, να παραδίδουν με πολλή δυσκολία την εξουσία ή να γατζώνονται σ' αυτήν χωρίς διέξοδο, δεν μπορούν να διανοηθούν ότι πρώτιστο χρέος του ηγέτη είναι να αγαπά, να προσφέρει και να διακονεί!
Αυτό είναι το ήθος και η πρόταση της Εκκλησίας στον κόσμο μας! Διακονείς όταν συγχωρείς, διακονείς όταν αναλώνεσαι ακούγοντας τους καημούς του άλλου, όταν το αξίωμά σου, το χάρισμά σου, το ρόλο σου δεν τον χρησιμοποιείς για να προβάλεις τον εαυτό σου, αλλά για να προσφέρεις στον άλλο, διακονείς όταν το μέλημά σου δεν είναι να εξαπατήσεις τον άλλο, αλλά να του προσφέρεις την αλήθεια της πραγματικότητας και την προσπάθεια με σένα μπροστά για την αλλαγή επί τα βελτίω, διακονείς όταν το εγώ σου, τη νίκη σου, τον θρίαμβό σου, τον μεταμορφώνεις σε θρίαμβο των πολλών, σε αυτοπαραίτηση από την ατομική σου αυτάρκεια, την ατομική σου ευτυχία, την ατομική σου δόξα!
Αν το ήθος αυτό έβρισκε ανταπόκριση σε όλη την κοινωνία, στο επάγγελμα, την πολιτική, στην οικογένεια, αλλά και ενίοτε στην Εκκλησία, τότε θα είχαμε μια μυστική μεταμόρφωση του κόσμου και της κοινωνίας σε σώμα Χριστού, όπου τα μέλη θα έπασχαν το ένα για το άλλο, όπου κανείς Δε θα ζητούσε τα εαυτού αλλά έκαστος τα του ετέρου, όπου η αγάπη και η ταπείνωση θα δημιουργούσαν την συναίσθηση πως τα πάντα στη ζωή έχουν ως σκοπό το χαμόγελο του διπλανού σου, ακόμα κι αν αυτό συνεπάγεται λιγότερο κέρδος, χαμηλότερη παραγωγικότητα, λιγότερη ανάπτυξη! Γιατί τι να την κάνεις την ανάπτυξη, όταν αυτή κοστίζει σε χαμόγελο, αγάπη, καθαρή καρδιά, απλότητα, χρόνο γνήσιας ζωής;
Η ταπείνωση του Χριστού που ένιψε τα πόδια των μαθητών Του, είναι καρπός της ευσπλαχνίας του, της καρδιάς που αγαπά χωρίς όρια τον άνθρωπο. Οδηγεί στο θείο δρόμο, αυτό της προσφοράς και όχι της ανταμοιβής! Είναι ένα ήθος σπάνιο και δυσεύρετο, γιατί η ευτυχία σήμερα μετριέται με την ικανοποίηση του ανθρώπινου εγωισμού! Όλη η πορεία του Ναζωραίου δεν ήταν τίποτε άλλο από ταπείνωση. Κι όσοι τον ακολουθούν, αυτό το δρόμο ακολουθούν!
Αν η θρησκευτικότητα σήμερα αποτυγχάνει να οδηγήσει την πλειοψηφία των ανθρώπων στη γνήσια πίστη, αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι δε φαίνεται κανείς να νίπτει τα πόδια του κόσμου, να του προσφέρεται ολόψυχα, χωρίς να διατάζει, να διακονεί χωρίς να εξουσιάζει! Ίσως, γιατί η ταπείνωση δεν φωνάζει, όπου κι αν υπάρχει! Και είναι σίγουρο ότι υπάρχει! Άλλωστε, χάρις σ' αυτή την κρυμμένη διακονία ζει αυτό το μικρό λείμμα που θα παλεύει για την μεταμόρφωση του κόσμου! Και θα σκουπίζει με το λέντιο των δακρύων και της προσευχής τα κουρασμένα πόδια όσων πορεύονται στην αγωνία της ζωής! Για να αφήσει να σταλάζει στις κουρασμένες καρδιές το κρυμμένο εκείνο χαμόγελο της αγάπης και της ελπίδας! Όπως ακριβώς το δικό Του!
ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ
ΤΟ ΦΙΛΙ
"Μισών εφίλει, φιλών επώλει". Μ' αυτή τη φράση η υμνολογία της Εκκλησίας μας περιγράφει τη στάση του Ιούδα απέναντι στο Χριστό. Μια φράση κοφτή, σύντομη, απλή, που κρύβει πόνο. Το μίσος, το φιλί, η αγοραπωλησία! Τρεις στάσεις που στην περίπτωση του Ιούδα συναρμόζονται, σε μια ακολουθία τραγωδίας για την ύπαρξη του μαθητή, αλλά και για πολλούς ανθρώπους που βρίσκονται στη θέση του και σήμερα!
Το μίσος που εκφράζεται με φίλημα, μια τελείως παράδοξη και αντιφατική συμπεριφορά. Το φιλί, η κορυφαία απόδειξη της αγάπης, ο τρόπος που κανείς δείχνει ό,τι τον συνδέει με κάποιον! Το μίσος, η κορυφαία απόδειξη της διαστροφής της αγάπης, του πληγωμένου εγωισμού του ανθρώπου, καρπός της αποτυχίας του ανθρώπου να αγαπήσει αληθινά και ενίοτε να τον αγαπήσουν! Η αγοραπωλησία, ο υποβιβασμός των αισθημάτων σε επίπεδο συναλλαγής, ο άνθρωπος που πουλιέται για να ικανοποιηθεί το συμφέρον του ανθρώπου, τα τριάκοντα αργύρια που δείχνουν την δουλεία του ανθρώπου στο εγώ, στον κακό εαυτό του, στο ψεύτικο! Η σχέση του μαθητή με το διδάσκαλο, όχι σχέση διαφωνίας, αντίθεσης, άλλης άποψης, αλλά ισοπέδωσης και καταστροφής!
Αν ο Ιούδας έμενε στο μίσος για το Χριστό, θα ήταν μια στάση! Ο καθένας θα μπορούσε να την καταλάβει ως προερχόμενη από μια άλλη ματιά της ζωής. Ο Χριστός μιλά για την αγάπη, την προσφορά, τη θυσία, τη μετάνοια! Ο Ιούδας ζει αυτό το κήρυγμα ως αφορμή για την ικανοποίηση της απληστίας και της φιλαργυρίας του, καθώς εξασφάλιζε το γλωσσόκομον, τα χρήματα που του χρειάζονταν για τον κορεσμό του πάθους του. Όμως, δεν μένει εκεί. Το μίσος του γι' Αυτόν που ήξερε το πάθος του δεν περιορίστηκε στο αίσθημα. Πούλησε και το τελευταίο ίχνος αξιοπρέπειας και αντί να φύγει από Εκείνον, με Τον οποίο δεν συμφωνούσε, προτίμησε να Τον καταστρέψει, να Τον πουλήσει, να Τον ανταλλάξει με ένα ασήμαντο ποσό!
Κι έρχεται το φίλημα! Ο αν-αίσθητος εκφράζεται με τον πιο ωραίο τρόπο απεικόνισης του αισθήματος! "Εταίρε, εφ' ω πάρει", η απάντηση του Χριστού! Αυτή η σιωπηλή πίκρα για το κατάντημα ενός από τους δώδεκα αγαπητούς Του είναι από τις χαρακτηριστικότερες στιγμές του Πάθους! Αυτή η πονεμένη φράση, η αποδοχή του φιλήματος ως τελευταίας, έστω και ψεύτικης, απόδειξης ότι ο άνθρωπος, ακόμη και αυτός που η καρδιά του είναι κλειστή και τυφλωμένη, δεν παύει να είναι εικόνα Θεού, για την οποία ο Χριστός θυσιάστηκε! Αυτό το σιωπηλό δάκρυ του Χριστού γι' αυτόν που έκλεισε οριστικά την πόρτα της σωτηρίας για τριάκοντα αργύρια, την μεγαλύτερη ψευδαίσθηση ευτυχίας!
Μοιάζουμε καμιά φορά οι άνθρωποι του σήμερα με τον Ιούδα! Ενώ μας έχει αποκαλυφθεί η αλήθεια και η αγάπη του Χριστού, την πουλάμε για τα αργύρια της καταξίωσης, της αποδοχής από τους Φαρισαίους του κόσμου τούτου, για να σβήσει από μέσα μας η φωνή της συνείδησης για την πορεία χωρίς Θεό! Και ενώ ζούμε χωρίς αισθήματα, θεωρούμε πολλές φορές ότι αγαπούμε ή εκφραζόμαστε μ' εκείνα τα ψεύτικα φιλιά της ηδονής, της υποκρισίας, του δόλου!
Ο Ιησούς μας ατενίζει σιωπηλά! Εκείνη η ματιά του, καθώς περικυκλωμένος από τους εχθρούς Του ετοιμάζεται για την τελική Του πορεία, δείχνει ότι ακόμη και την ύστατη στιγμή, περιμένει από μας κάτι. Όχι την μεταμέλεια, αλλά την μετάνοια! Όχι το μίσος, αλλά την προσφορά! Όχι την ηδονή, αλλά την αγάπη! Όχι το ψεύτικο φίλημα, αλλά το δάκρυ της πόρνης, το μύρο της έμπρακτης επιστροφής, το φιλί της κοινωνίας μαζί Του! Όχι στο πρόσωπο, με την θρασεία παρρησία του ψεύτη, αλλά στα πόδια, με την ταπείνωση αυτού που αγαπά! Και η σιωπηλή Του πορεία προς το Γολγοθά, θα έχει την παρηγοριά, ότι δεν πέθανε η ελπίδα για μας, ότι έστω και την ύστατη στιγμή το συμφέρον θα μεταμορφωθεί σε στάλες αγάπης και ευγνωμοσύνης προς Αυτόν που μας σώζει! Με την κοινωνία του Σώματος και του Αίματός Του, όπως κοινώνησε ακόμη κι αυτός που κίβδηλα τον φίλησε! Μόνο που για μας η συμμετοχή στον κύκλο Του θα είναι για τη σωτηρία και όχι για την αυτοκαταστροφή!
ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
Ο ΕΥΣΧΗΜΩΝ
"Ο ευσχήμων Ιωσήφ από του ξύλου καθελών το άχραντόν σου σώμα, σινδόνι καθαρά ειλήσας και αρώμασι, εν μνήματι απέθετο". Στην τραγωδία του Πάθους του Κυρίου, μια μορφή περνά ξώφαλτσα από την πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Κυριαρχούν οι δύο Αρχιερείς των Ιουδαίων, ο Άννας και ο Καϊάφας, ο ένας σκληρότερος από τον άλλο. Ορθώνεται τραγικά λίγη η μορφή του Πιλάτου, ενός ηγεμόνα ανίκανου να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να πάρει αποφάσεις δικαιοσύνης. Σαν αστραπή περνά η εικόνα του Πέτρου που κλαίει πικρά, μη μπορώντας να νικήσει ούτε καν ένα αθώο κορίτσι! Ακόμα κι η εικόνα του Βαραββά, που γλιτώνει τη ζωή του για χάρη ενός Αθώου, θα μπορούσε να σταθεί αχνή μπροστά μας. Στο Σταυρό κυριαρχεί ο ληστής, ο Ιωάννης, η Παναγία, μορφές που πονούν! Και πάνω απ' όλα, ένα ατέλειωτο ουρλιαχτό κοροϊδίας απ' αυτούς που φανέρωναν στον κόσμο ότι καμιά ζωή δεν έχει αξία, όταν δεν συμφωνεί με τα δικά μας πιστεύω!
Κι όμως, υπάρχει μια μορφή που ανήκει στους δευτεραγωνιστές του Πάθους, αλλά στην ουσία εκφράζει πολλά περισσότερα από τον εαυτό της. Είναι ο Ιωσήφ από Αριμαθαίας, βουλευτής εκείνης της εποχής, κρυφός μαθητής του Ιησού, ο οποίος "τολμήσας εισήλθε προς Πιλάτον και ητήσατο το σώμα του Ιησού". Το ζήτησε, το πήρε, το έθαψε! Με μια απλότητα στ' αλήθεια συγκινητική, αποδεικνύει την αγάπη του προς τον νεκρό Διδάσκαλο, αλλά και ταυτόχρονα ότι δεν χρειάζεται να είναι κανείς στο προσκήνιο για να προσφέρει αυτό που η καρδιά του νιώθει.
"Ευσχήμων" χαρακτηρίζεται ο Ιωσήφ από τον ευαγγελιστή, που σημαίνει ξεχωριστός, διαλεχτός, αρχοντικός. Κανείς δεν θα περίμενε απ' αυτόν να δείξει μια τέτοια τόλμη, ωστόσο τα θαύματα γίνονται απ' αυτούς που δεν το περιμένει κανείς! Εκεί που οι αγαπημένοι μαθητές του Κυρίου κρύφτηκαν από φόβο μην οδηγηθούν στα ίδια μονοπάτια με τον Ιησού, ο προσδεχόμενος την βασιλεία του Θεού Ιωσήφ δεν διστάζει να προσφέρει τις τελευταίες φροντίδες σ' Αυτόν που πιστεύει, καταπλήσσοντας και τον Πιλάτο και τους περί αυτόν, ίσως και τον ίδιο του τον εαυτό!
Οι περισσότεροι άνθρωποι ίσως είμαστε στην ίδια κατηγορία με τον Ιωσήφ, ευσχήμονες. Η κοινωνία έχει για μας καλή γνώμη, δεν προκαλούμε με τη ζωή μας, είμαστε όπως όλοι, παρακολουθούμε τα τεκταινόμενα στη ζωή χωρίς να προκαλούμε, ίσως στην προσωπική μας ζωή να έχουμε αυτή την αρχοντιά του Ιωσήφ, αυτό το διαλεχτό, αλλά το μοιραζόμαστε μόνο με τους δικούς μας ή το στενό μας περιβάλλον! Ίσως να μας συγκινεί και ο τρόπος της βασιλείας του Θεού, να προσπαθούμε αθόρυβα να τη βιώσουμε στη ζωή μας, ίσως και πάλι κάτι να περιμένουμε, να αναζητούμε αυτό το μυστικό κάλεσμα του ουρανού!
Έρχεται όμως η στιγμή που καλούμαστε να δείξουμε την τόλμη του Ιωσήφ! Και τότε, όπου και να βρισκόμαστε, στο εργασιακό, το κοινωνικό, το οικογενειακό περιβάλλον, όπου κι αν αγωνίζεται ο καθένας μας, ξυπνά μέσα μας αυτή η τόλμη, ξαναβρίσκουμε ένα νεανικό θάρρος που πηγάζει από την πίστη στο γνήσιο, την πίστη σ' Αυτόν που βλέπουμε να παθαίνει, να πεθαίνει, να θυσιάζεται για μας, και ξυπνά μέσα μας ο ευσχήμων που κρύβουμε!
Και τότε νιώθουμε να μας πλημμυρίζει η ανάγκη της μαρτυρίας του Θεού, μια μαρτυρία που δε δίνεται με κραυγές, βία, φωνές, αλλά λειτουργεί σιωπηλά, με την αγάπη που δε γνωρίζει σύνορα, με την παρηγοριά, με την προσφορά χρημάτων αλλά και ενός καλού λόγου, με την προσφορά του χαρίσματος που έχει ο καθένας από μας όπλο μοναδικό, δώρο Θεού, γνήσια ανταπόκριση στον Σταυρωμένο Αγαπημένο, που βλέπουμε να μας δείχνει το δρόμο!
Δεν λείπουνε οι ευσχήμονες σήμερα, ούτε θα λείψουνε ποτέ! Η παρουσία του Ναζωραίου δεν θα πάψει ποτέ να λειτουργεί μυστικά και απλά στις ψυχές των πολλών, όπου κι αν βρίσκονται, με ό,τι κι αν ασχολούνται! Άλλωστε, αυτή είναι η κοινωνία του Ιησού, η βασιλεία που αγκαλιάζει τους πάντες, χωρίς εξαίρεση, ακόμα κι αυτούς που τον μισούν, ακόμα κι αυτούς που προσπερνούν αδιάφοροι στη θυσία Του, αυτούς που το Πάσχα θα τους βρει στα έθιμα κι όχι στην Ανάσταση!
ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ
ΣΑΡΚΙ ΣΑΒΒΑΤΙΣΑΣ
"Τούτο γαρ εστι το ευλογημένον Σάββατον, αύτη εστίν η της καταπαύσεως ημέρα, εν η κατέπαυσεν από πάντων των έργων αυτού, ο μονογενής Υιός του Θεού, τη σαρκί σαββατίσας". Μ' αυτή τη φράση περιγράφεται στην υμνογραφία της Εκκλησίας μας το πέρασμα από την εποχή του θανάτου στον καιρό της ζωής, το ξεκίνημα της νέας ημέρας της Δημιουργίας, που έφερε ο θάνατος και η Ανάσταση του Κυρίου μας. Και είναι η ημέρα του Σαββάτου μεγάλη για τη ζωή μας, όχι μόνο διότι διαπνέεται από την αναμονή της Ανάστασης, όπως όλα μυστικά γύρω φωνάζουν, αλλά και γιατί μέσα σ' αυτή την ημέρα συντελείται το μεγαλύτερο από όλα τα θαύματα του Κυρίου μας, που δεν είναι άλλο από την συντριβή του θανάτου!
Η Δημιουργία του κόσμου συντελέστηκε με το δημιουργικό Λόγο του Θεού σε έξι ημέρες και με την δημιουργία του ανθρώπου ως του κατεξοχήν αγαπημένου από το Θεό όντος. Ο Θεός την έβδομη ημέρα αναπαύθηκε, βλέποντας ότι ο κόσμος ήταν καλός λίαν. Ο Χριστός, στον ταλαιπωρημένο από την αμαρτία κόσμο του Θεού, δημιουργεί ξανά με την επίγεια ζωή Του, το κήρυγμά Του, την αγάπη, την προσφορά Του και τελικά τη Θυσία Του τις προϋποθέσεις για μια μεταμορφωμένη ζωή. Την έβδομη ημέρα της εβδομάδας θα σαββατίσει ως προς τη σάρκα Του, θα ξεκουραστεί το σώμα Του παραδομένο στο θάνατο μα όχι στη φθορά! Η ψυχή Του, θεανθρώπινη, θα κατέλθει στον Άδη και θα κηρύξει την Ανάσταση, την επαναφορά του κόσμου, ζώντων και νεκρών, στην αγκαλιά του Θεού, και την στροφή στο "καλά λίαν" της Δημιουργίας. Και με την Ανάσταση λίαν πρωί της μιας Σαββάτων, ο Κύριος θα σηματοδοτήσει το ξεκίνημα της Νέας Δημιουργίας, του μεταμορφωμένου από τη φθορά κόσμου, της συντριβής του θανάτου και του παγγέλαστου Άδη!
Αν η Εκκλησία κομίζει μήνυμα στον άνθρωπο και τον κόσμο, αυτό το μήνυμα έγκειται στη συντριβή του θανάτου. Αυτός είναι ο έσχατος εχθρός μας, η αλυσίδα που συντρίβει τη ζωή μας, το πλέον ακατανόητο γεγονός! Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με τη λογική του στο ερώτημα "γιατί πεθαίνουμε;". Κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει αυτή την μοναδικά σίγουρη προοπτική για όλους! Όλα τα φιλοσοφικά και θρησκευτικά συστήματα που προσπαθούν να δώσουν την δικαίωση στους πιστούς τους, δεν μπορούν να ερμηνεύσουν πειστικά την οδό του θανάτου. Και είναι θάνατος όχι μόνο το βιολογικό τέρμα του ανθρώπου, αλλά και κάθε τι που φθείρει το σώμα και την ψυχή, το κακό, η ακόρεστη ικανοποίηση των επιθυμιών, το άγχος, η αρρώστια! Μα πάνω απ' όλα, θάνατος είναι η απομάκρυνση από το Θεό, από την ελπίδα μας! Θάνατος είναι η απώλεια κάθε ελπίδας. Θάνατος είναι όταν κανείς δεν αγαπά! Θάνατος είναι η μοναξιά και η ιδιορρυθμία! Θάνατος είναι κάθε απώλεια νοήματος και δίψας για τη ζωή!
Ο Ιησούς Χριστός, σαββατίσας τη σαρκί, αλλά κηρύξας την Ανάσταση και "εις ο ήν πάλιν επανελθών, δια της αναστάσεως, εδωρήσατο ημίν ζωήν την αιώνιον". Αυτόν προβάλλει η Εκκλησία μας ως τον Θεάνθρωπο διδάσκαλο του τρόπου νίκης εναντίον του θανάτου! Αυτός είναι η Ανάσταση και η Ζωή. Γιατί η ζωή που προτείνει αυτός δεν περιλαμβάνει τίποτα από το θάνατο του κόσμου. Αλλά είναι η αγάπη προς το Θεό και το συνάνθρωπο, η πνευματική πάλη, ο αγώνας και η άσκηση, είναι το ξεπέρασμα του εγώ, είναι η χαρά της κοινωνίας μ' Αυτόν! Βιώνονται όλα αυτά μέσα στην Εκκλησία, που είμαστε όλοι μέλη της και την αποτελούμε, με σκοπό μας να ζήσουμε την Ανάσταση ψυχή τε και σώματι!
Αν στις μέρες μας το μήνυμα της Εκκλησίας έχει μετατραπεί σε κήρυγμα, ηθικολογία, ιδεολογία, γι' αυτό φταίμε όλοι μας όσοι δεν ζούμε την Ανάσταση! Όμως, το τελικό νόημα της Μ. Εβδομάδος δεν είναι άλλο απ' αυτό. Είναι η πορεία του Θεανθρώπου και του κάθε ανθρώπου από το Γολγοθά του Πάθους και των παθών στην Ανάσταση της χαράς και της νίκης ενάντια στο Θάνατο! Ας διαλέξουμε φέτος την εσωτερική χαρά και ελπίδα κι ας είμαστε σίγουροι ότι το "θανάτω θάνατον πατήσας", ισχύει και για μας και για όλους, και να γευτούμε ολόψυχα αυτή τη χαρά της άλλης βιοτής! Άλλωστε, αυτή ήταν, είναι και θα είναι η άγκυρα της ελπίδας μας!
