Ὁρισμένες φορὲς οἱ γονεῖς, μετὰ ἀπὸ μία ἐπώδυνη πορεία, φθάνουν στὴν ἀπόφαση τοῦ διαζυγίου. Οἱ συνθῆκες δὲν εἶναι εὔκολες γιὰ κανένα καὶ κανεὶς δὲν βγαίνει ἱκανοποιημένος ἀπὸ ἕνα διαζύγιο.
Ὅταν οἱ γονεῖς φθάνουν σ' αὐτὴ τὴν ἀπόφαση πρέπει νὰ σκεφτοῦν τὸν ἀντίκτυπο ποὺ θὰ ἔχει στὰ παιδιὰ καὶ πῶς προτίθενται νὰ τὸν ἀντιμετωπίσουν. Τὸ διαζύγιο εἶναι ἀπὸ τὶς χειρότερες ἐμπειρίες στὴ ζωὴ ἑνὸς παιδιοῦ καὶ τὸ ἂν θὰ προκαλέσει ψυχολογικὰ προβλήματα ἤ ὄχι ἐξαρτᾶται ἀφ` ἑνὸς μὲν ἀπὸ τὴν προσωπικότητα τοῦ παιδιοῦ καὶ ἀφ` ἑτέρου ἀπὸ τὸ χειρισμὸ τῶν γονέων. Οἱ γονεῖς ἔχουν τὴν ὑποχρέωση νὰ προστατεύσουν τὸ παιδὶ καὶ νὰ τὸ ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὶς συγκρούσεις καὶ τὶς βίαιες καταστάσεις ποὺ πιθανὸν ὑπάρχουν στὴν οἰκογένεια.
Ἡ τραυματικὴ ἐμπειρία τοῦ διαζυγίου ἔχει ἄμεσα καὶ ἔμμεσα ἀποτελέσματα. Τὰ ψυχολογικὰ προβλήματα ἐκδηλώνονται κυρίως ὅταν τὸ παιδὶ βρίσκεται στὸ μέσον τῆς σύγκρουσης, ὅταν εἶναι μάρτυρας σὲ σκηνὲς ἐχθρότητας μεταξὺ δύο ἀνθρώπων ποὺ ἀγαπάει καὶ πρέπει νὰ ἀποφασίσει ποιὸς ἀπὸ τοὺς δύο ἔχει δίκιο. Ἡ ψυχικὴ ἔνταση τοῦ παιδιοῦ εἶναι πολὺ μεγάλη ὅταν ἀποτελεῖ μέρος τῆς διαμάχης τῶν δύο ἐμπόλεμων γονέων καὶ σημεῖο ἀναφορᾶς γιὰ τὶς κατηγορίες, ποὺ οἱ γονεῖς ἐκτοξεύουν ὁ ἕνας ἐναντίον τοῦ ἄλλου γιὰ ἀδιαφορία, ἐγκατάλειψη, ἀνεπάρκεια ἢ μεροληπτικὴ στάση. Συχνὰ ἐπίσης τὸ παιδὶ χρησιμοποιεῖται γιὰ τὴ ρύθμιση οἰκονομικῶν διαφορῶν μεταξὺ τῶν δύο γονέων.
Μελέτες δείχνουν ὅτι τὰ παιδιὰ ἐλπίζουν στὴν ἐπανασύνδεση τῆς οἰκογένειας ἀκόμη καὶ μετὰ ἀπὸ 10 - 15 χρόνια. Στὴν ἐνήλικη ζωὴ τους ἔχουν μειωμένη ἱκανότητα νὰ διαμορφώσουν σταθερὲς σχέσεις μὲ πρόσωπα τοῦ ἄλλου φύλου. Τὸ παιδὶ τοῦ διαζυγίου ἔχει πολλὲς πιθανότητες νὰ γίνει ἕνας ὀξύθυμος, ἀνασφαλὴς καὶ ἐπιθετικὸς ἐνήλικος.
Μιὰ ἀπὸ τὶς σημαντικότερες παραμέτρους, ποὺ καθορίζει τὶς ἐπιπτώσεις τῆς διάλυσης τῆς οἰκογένειας στὰ παιδιά, εἶναι ἡ στάση τῶν γονέων πρὶν καὶ μετὰ τὸ διαζύγιο. Τὸ πρῶτο ἐρώτημα ποὺ συνήθως τίθεται ἀφορᾶ στὴν ἀνακοίνωση τοῦ διαζυγίου. Οἱ ἐξηγήσεις ποὺ θὰ δοθοῦν στὸ παιδὶ θὰ πρέπει νὰ εἶναι ὅσο τὸ δυνατὸν πιὸ κοντὰ στὴν ἀλήθεια. Τὰ παιδιὰ μικρῆς ἡλικίας ἔχουν τὴν τάση νὰ ἑρμηνεύουν τὰ πάντα μὲ ἐπίκεντρο τὸν ἑαυτό τους. Ἔτσι συχνὰ βιώνουν τὸ διαζύγιο ὡς ἐγκατάλειψη, ἀπόρριψη ἢ ἐνοχοποιοῦνται ὅτι εἶναι κακὰ παιδιὰ καὶ ὁ γονιὸς ποὺ ἔφυγε δὲν τὰ ἀγαπᾶ. Τὰ μεγαλύτερα παιδιὰ μποροῦν νὰ καταλάβουν τὶς δυσμενεῖς συνέπειες ποὺ ἔχει γιὰ τοὺς ἐνήλικες ἕνας ἀποτυχημένος γάμος καὶ νὰ ἀντιληφθοῦν τοὺς πραγματικοὺς λόγους τοῦ διαζυγίου. Σημαντικὸ εἶναι ἡ ἐπαφὴ μὲ τὸν γονιὸ ποὺ φεύγει νὰ συνεχίσει νὰ εἶναι συχνὴ καὶ καθορισμένη. Τὸ παιδὶ ποὺ περιμένει τὸ γονέα, ὁ ὁποῖος δὲν ἔρχεται, βλέπει τοὺς φόβους ἐγκατάλειψης νὰ ἐπιβεβαιώνονται καὶ βυθίζεται σὲ πραγματικὴ ἀπελπισία
Ἡ μόνιμη κατοικία τοῦ παιδιοῦ θὰ πρέπει νὰ εἶναι στὸ σπίτι τοῦ ἑνὸς γονιοῦ. Τὸ νὰ μοιράζει ἐξίσου τὸ χρόνο του σὲ δύο σπίτια τὸ ἀποστερεῖ ἀπὸ κάθε ἔννοια μόνιμου δικοῦ του χώρου καὶ τὸ κρατάει σὲ διαρκῆ σύγχυση. Ἂν ὑπάρχουν ἀδέλφια δὲν θὰ πρέπει νὰ χωρίζονται τὶς μέρες τῶν ἐπισκέψεων. Τὴ στιγμὴ τοῦ διαζυγίου τὰ ἄλλα μέλη τῆς οἰκογένειας γίνονται ἀκόμη πιὸ σημαντικά. Οἱ σχέσεις τῶν ἀδελφῶν ἰσχυροποιοῦνται καὶ τὰ ἀδέλφια προστατεύονται μεταξύ τους ἀπὸ τυχὸν αὐθαιρεσίες τῶν γονέων καὶ ἀπὸ τὸ ἄγχος τοῦ ἀποχωρισμοῦ.
Τὰ ζητήματα πειθαρχίας εἶναι ἕνα ἄλλο θέμα ποὺ δὲν πρέπει νὰ παραβλεφθεῖ γιὰ τὰ παιδιὰ τοῦ διαζυγίου. Ὁ γονιός, μὲ τὸν ὁποῖο μένουν μαζί, ἔχει συνήθως τὴν τάση ὑπερπροστασίας καὶ χαλάρωσης τῶν κανόνων πειθαρχίας γιὰ νὰ ἁπαλύνει τὸν πόνο καὶ τὸ στρὲς τοῦ παιδιοῦ. Τὰ περισσότερα παιδιὰ ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ σταθερὰ ὅρια καὶ κανόνες πειθαρχίας. Σὲ μιὰ φάση τῆς ζωῆς τους, ποὺ νοιώθουν ὅτι τὰ πάντα ἀλλάζουν γύρω τους, ἡ πειθαρχία ἀποτελεῖ ἀσφαλῆ βάση γιὰ νὰ μπορέσουν νὰ κυριαρχήσουν στὸ ἄγχος τους καὶ νὰ συνεχίσουν νὰ τὰ καταφέρνουν στὶς σχολικές τους ἐπιδόσεις καὶ τὴν κοινωνική τους ζωή.
Σημαντικὸς παράγων γιὰ τὴν ψυχικὴ ἰσορροπία τοῦ παιδιοῦ καὶ τὴ φυσιολογική του ἐξέλιξη εἶναι ἡ αἴσθηση συνέχειας. Οἱ δύο γονεῖς, παρ` ὅλο ποὺ δὲν συνεχίζουν τὴ ζωή τους ὡς ζευγάρι, θὰ πρέπει νὰ συνυπάρχουν καὶ νὰ παίρνουν κοινὲς ἀποφάσεις γιὰ θέματα ποὺ ἀφοροῦν στὸ παιδί.
