St. Lazarus’ tomb, Bethany.
Largely ignored by much of Christendom, the Orthodox today celebrate ”Lazarus Saturday” in something of a prequel to next weekend’s Pascha. It is, indeed a little Pascha just before the greater one. And this, of course, was arranged by Christ Himself, who raised His friend Lazarus from the dead as something of a last action before entering Jerusalem and beginning His slow ascent to Golgotha through the days of next week (Orthodox celebrate Pascha a week later than Western Christians this year).
One of the hymns of the Vigil of Lazarus Saturday says that Christ ”stole him from among the dead.” I rather like the phrase. Next weekend there will be no stealing, but a blasting of the gates of hell itself. What he does for Lazarus he will do for all.
Lazarus, of course, is different from those previously raised from the dead by Christ (such as the daughter of Jairus). Lazarus had been four days day and corruption of the body had already set in. ”My Lord, he stinks!” one of his sisters explained when Christ requested to be shown to the tomb.
Steps leading to Lazarus’ tomb, Bethany.
I sat in that tomb last September, as I mentioned in my last post. It is not particularly notable as a shrine. It is today, in the possession of a private, Muslim family. You pay to get in. Several of our pilgrims did not want to pay to go in. I could not stop myself.
Lazarus is an important character in 19th century Russian literature. Raskolnikov, in Crime and Punishment, finds the beginning of his repentance of the crime of murder, by listening to a reading of the story of Lazarus. It is, for many, and properly so, a reminder of the universal resurrection. What Christ has done for Lazarus He will do for all.
For me, he is also a sign of the universal entombment.
That even before we die, we have frequently begun to inhabit our tombs. We live our life with the doors closed (and we stink). Our hearts are often places of corruption and not the habitation of the good God. Or, at best, we ask Him to visit us as He visited Lazarus.
That visit brought tears to the eyes of Christ. The state of our corruption makes Him weep. It is such a contradiction to the will of God. We were not created for the tomb.
I also note that in the story of Lazarus – even in his being raised from the dead – he rises in weakness.
He remains bound by his graveclothes. Someone must ”unbind” him. We ourselves, having been plunged into the waters of Baptism and robed with the righteousness of Christ, too often exchange those glorious robes for graveclothes.
Christ has made us alive, be we remain bound like dead men.
I sat in the tomb of Lazarus because it seemed so familiar.
Στον τάφο του Αγίου Λαζάρου στη Βηθανία
Τάφος του Αγίου Λαζάρου, Bethany.
Ενώ οι πλειοψηφία των Χριστιανών αγνοούν τη γιορτή αυτή, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί γιορτάζουν το Σάββατο του Λαζάρου, ως προπομπό του Πάσχα μιά ακριβώς εβδομάδα νωρίτερα.
Είναι στ’ αλήθεια ένα μικρό Πάσχα που προηγείται από το κυρίως Πάσχα.
Αυτό φυσικά το ήθελε ο ίδιος ο Κύριος, ο οποίος ανέστησε το Λάζαρο ως μιά τελευταία πράξη πρίν από την εισοδό Του στα Ιεροσόλυμα και την αργή άνοδό Του στο Γολγοθά τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας.
Σε ένα ύμνο της γιορτής, αναφέρεται ότι ο Ιησούς «έκλεψε τον Λάζαρο από τους νεκρούς». Μου αρέσει αυτή η ιδέα. Την ερχόμενη εβδομάδα όμως δεν θα υπάρχει καμιά κλοπή. Αντίθετα οι θύρες του Άδη θ’ ανοίξουν διάπλατα. Αυτό που έκανε για το Λάζαρο ο Χριστός θα το κάνει για όλους μας.
Φυσικά η ανάσταση του Λαζάρου διαφέρει από τις προηγούμενες νεκραναστάσεις που επιτέλεσε ο Ιησούς- όπως για παραδειγμα την κόρη του Ιαείρου. Ο Λάζαρος βρισκόταν στον τάφο τέσσερεις μέρες και το σώμα του είχε ήδη αρχίσει να αποσυντίθεται. ‘Κύριε, μυρίζει ήδη!’ είπε στον Κύριο μιά από τις αδελφές του Λαζάρου, όταν είχε ζητήσει να Του δείξουν τον τάφο.
Τα σκαλοπάτια που οδηγούν στον τάφο του Λαζάρου στη Βυθανία.
Κάθόμουνα στον τάφο του Λαζάρου τον περασμένο Σεπτέμβριο όπως ανέφερα σε άλλη ανάρτησή μου στο διαδίκτυο. Δεν είναι και ιδιαίτερα αξιοσημείωτο προσκύνημα. Ανήκει σε μιά οικογένεια μουσουλμάνων και πρέπει να πληρώσει κανείς για να μπεί μέσα. Αρκετοί από τους άλλους προσκυνητές αρνήθηκαν να το κάνουν αλλά εγώ δεν μπόρεσα ν’ αντισταθώ.
Ο Λάζαρος είναι μιά σημαντική προσωπικότητα στη Ρωσσική λογοτεχνία του 19ου αιώνα. Ο Ρασκολνίκωβ στο «Εγκλημα και Τιμωρία» αρχίζει να μετανοεί για το φόνο που διέπραξε όταν ακούει την ιστορία του Λαζάρου. Για τους πολλούς και πολύ ορθά είναι μιά υπενθύμηση για τη γενική ανάσταση. Οτι έκανε ο Ιησούς στο Λάζαρο θα το κάνει σε όλους.
Για μένα συμβολίζει και το γενικό ενταφιασμό που επικρατεί. Πρίν ακόμα πεθάνουμε συνήθως αρχίζουμε να κατοικούμε στους τάφους μας. Ζούμε τη ζωή μας με κλειστές τις πόρτες ( και μυρίζουμε άσχημα). Οι καρδές μας είναι χώροι διαφθοράς και όχι το κατοικητήριο του Θεού.
Στην καλύτερη περίπτωση ζητούμε από τον Ιησού να μας επισκευθεί όπως και τον Λάζαρο. Αυτή η επίσκεψη έκανε τον Ιησού να δακρύσει. Η κατάσταση της δικής μας διαφθοράς Τον κάνει να κλαίει με λιγμούς. Ζούμε τόσο αντίθετα με το θέλημα του Θεού. Δεν έχουμε δημιουργηθεί για να πεθάνουμε.
Να επισημάνω ακόμα και τούτο στην ιστορία του Λάζαρου: ακόμα και κατα την ανάστασή του, ανασταίνεται με μιά αδυναμία. Παραμένει δεμένος με τα σάβανα. Κάποιος πρέπει να τον λύσει από τα δεσμά.
Εμείς, παρόλο που βαπτιστήκαμε και ντυθήκαμε τον Ιησού, συχνά ανταλλάζουμε αυτό το θαυμάσιο ένδυμα με τα νεκροσάβανα. Ο Χριστός μας ζωοποίησε ωστόσο εμείς παραμένουμε δεμένοι όπως τους νεκρούς. Κι εγώ καθόμουν στον τάφο του Λαζάρου γιατί μού φαινόταν τόσο γνώριμος…