Εἶναι γνωστὸ τὸ δέος ποὺ προκαλεῖ στοὺς Τούρκους ἡ ἁγία Σοφία τῆς Κωνσταντινούπολης, τὸ μεγάλο αὐτὸ σύμβολο τῆς ἑλληνικῆς ὀρθοδοξίας ποὺ δεσπόζει στὴν βασιλίδα τῶν πόλεων.
Τὰ τελευταία χρόνια τὸ δέος αὐτὸ ἔχει πάρει ἐξαιρετικὲς διαστάσεις, καθὼς ὅλο καὶ περισσότερα ἄγνωστα μέχρι σήμερα στοιχεῖα ἀπὸ τὸ μεγάλο αὐτὸ μνημεῖο, μὲ τὴν πρωτοβουλία τῶν ἴδιων τῶν Τούρκων μουσουλμάνων, βγαίνουν στὴν ἐπιφάνεια ἀποκαλύπτοντας γιὰ πολλοὺς ἄγνωστες καὶ χαρισματικὲς ἰδιότητες τοῦ ναοῦ.
Ἔτσι, στὶς 3 Ὀκτωβρίου τοῦ 2012, σὲ μία ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες τουρκικὲς εἰδησεογραφικὲς ἰστοσελίδες, στὴνInternethaber, δημοσιεύτηκε ἕνα καταπληκτικὸ ἄρθρο μὲ τὸν χαρακτηριστικὸ τίτλο,«Ayasofya efsaneleri», δηλαδὴ «Οἱ Θρύλοι τῆς Ἁγίας Σοφίας». Τὸ ἄρθρο αὐτὸ παρουσιάζει μία διαφορετικὴ εἰκόνα τῆς ἁγίας Σοφίας, μὲ ἄγνωστες ἰδιότητες ὅπως ἡ θαυματουργικὴ καὶ ἰαματική της χάρη ποὺ ἐντυπωσιάζει ἀκόμα καὶ σήμερα. Τὸ ἄρθρο ἐπικαλεῖται τὰ γραπτά του γνωστοῦ Ὀθωμανοῦ περιηγητῆ,ποιητῆ καὶ συγγραφέα, τοῦ Ἐλβιᾶ Τσελεμπῆ, ὁ ὁποῖος ἀσχολήθηκε καὶ ἔγραψε γιὰ τὰ«φυλακτά», «tilsimlar», τῆς Ἁγίας Σοφίας. Τὰ «φυλακτὰ» αὐτὰ μὲ τὸν ἰαματικό τους χαρακτήρα, θεράπευαν τοὺς περασμένους αἰῶνες ἀνεξαρτήτου θρησκείας δεκάδες ἀσθενεῖς ὅταν αὐτοὶ εἶχαν τὴν δυνατότητα νὰ τὰ πλησιάσουν, νὰ τὰ ἀκουμπήσουν καὶ νὰ προσευχηθοῦν στὴν....
ἰαματική τους δύναμη.
Ὅταν ἡ Ἁγία Σοφία ἔγινε μετὰ τὴν πτώση τῆς Πόλης τζαμί, ὁ πρῶτος μουσουλμάνος ἱεροδιδάσκαλος ποὺ ἄρχισε νὰ κηρύττει στοὺς ὀπαδοὺς τοῦ μέσα στὸ τζαμὶ ἦταν ὁ Aksemseddin. Ὁ μουσουλμάνος αὐτὸς θεολόγος λέγεται πὼς ἔκανε τὸ κήρυγμά του ὄρθιος πλάι σὲ ἕνα παράθυρο τοῦ ναοῦ, ποὺ εἶχε τὴν συμβολικὴ ὀνομασία,«Τὸ Κρύο Παράθυρο». Ἀπὸ τὸ παράθυρο αὐτό, σύμφωνα μὲ τὸν θρύλο, φυσοῦσε ἕνας ἰδιαίτερα δροσερός, ἀναζωογονητικὸς ἀέρας. Ο Aksemseddin πίστευε καὶ αὐτὸ τὸ τόνιζε καὶ στοὺς μαθητές του, πὼς ὅποιος καθόταν μπροστὰ ἀπὸ τὸ «Κρύο Παράθυρο» καὶ δροσίζονταν ἀπὸ αὐτὸν τὸν ἀέρα, τὸ μυαλό του ὡς ἐκ θαύματος ἀμέσως «καθάριζε» ἀπὸ κάθε βλαβερὴ σκέψη καὶ τότε μποροῦσε νὰ κατανοήσει θεολογικὲς ἔννοιες ποὺ πρὶν τοῦ φαίνονταν ἀκατανόητες.
Στοὺς διαδρόμους της νότιας πλευρᾶς τῆς ἁγίας Σοφίας, ὑπάρχει μία μεγάλη πέτρα μὲ μία κοιλότητα στὸ κέντρο της. Ἡ πετρὰ αὐτὴ λέγεται πὼς ἦταν ἡ κούνια τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ ἡ κούνια στὴν ὁποία ἡ Παναγία ξάπλωνε καὶ νανούριζε τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Ἡ πέτρα αὐτὴ πιστεύεται πὼς ἔχει θαυματουργικὲς ἰδιότητες. Ὁποία καινούργια μάννα, τῆς ὁποίας τὸ μωρὸ ἦταν πολὺ ἀνήσυχο καὶ ἔκλεγε συνέχεια, τὸ πήγαινε καὶ τὸ ξάπλωνε μέσα στὴν κοιλότητα τῆς πέτρας, τότε αὐτὸ ἀμέσως ἠρεμοῦσε καὶ ἡσύχαζε. Ὅπως ἀναφέρεται χαρακτηριστικά, ἡ εὐεργετικὴ ἐπίδραση τοῦ ἴδιου του Ἰησοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι γνωστὸ πόσο ἀγαποῦσε τὰ παιδιά, μὲ θαυματουργικὸ τρόπο ἠρεμοῦσε καὶ ἀνάπαυε ἀμέσως ὅλα τὰ ἀνήσυχα καὶ κλαψιάρικα μωρά.
Σύμφωνα μὲ τοὺς πιστούς, ἕνας ἅγιος, ὁ Hizir, (γιὰ τοὺς Ἄραβες σύντροφος τοῦ Μωυσῆ, ἀλλὰ στὴν Τουρκία εἶναι πιὸ γνωστὸς σὰν Hidrellez, ὁ ὁποῖος δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ τὸν ἅγιο Γεώργιο τῶν ὀρθοδόξων της Μικρᾶς Ἀσίας), ποὺ πιστεύεται ὅτι θεράπευε ἀκόμα καὶ θανατηφόρες ἀσθένειες, πῆγε κάποτε κάτω ἀπὸ τὸν κεντρικὸ πολυέλαιο τῆς Ἁγίας Σοφίας καὶ προσευχήθηκε. Ὁ θρύλος λέει ὅτι ἂν κάποιος πάει στὸ ἴδιο σημεῖο καὶ προσευχηθεῖ συνεχῶς ἐπὶ 40 πρωινά, τότε θὰ μπορέσει νὰ δεῖ τὸν ἴδιο τὸν Hizirκαὶ νὰ τὸν παρακαλέσει νὰ τὸν θεραπεύει ἀπὸ τὴν ἀσθένεια ποὺ τὸν βασανίζει. Αὐτὸς τότε θὰ τὸν εὐσπλαχνιστεῖ καὶ θὰ τὸν θεραπεύσει.
Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὸνHizir, οἱ μουσουλμάνοι πιστεύουν ὅτι καὶ οἱ τέσσερεις ἄγγελοι, ποὺ ὅπως ἀναφέρεται στηρίζουν οἱ ἴδιοι τὸν μεγάλο τροῦλο, ἔχουν θεραπευτικὲς ἱκανότητες καὶ εἶναι«φυλακτὰ» γιὰ τὶς ἀσθένειες τῶν πιστῶν. Ἰδιαίτερα γιὰ τοὺς ἀρχαγγέλους Μιχαὴλ καὶ Γαβριὴλ πιστεύεται ὅτι θεραπεύουν πολλὲς ἀρρώστιες ὅπως ὁ ἀρχάγγελος Γαβριήλ, ὁ ὁποῖος θεράπευε πολλοὺς ἀρρώστους ἀπὸ τὴν πανούκλα ποὺ εἶχε σπείρει τὸν θάνατο τοὺς περασμένος αἰῶνες στὴν Κωνσταντινούπολη.
Οἱ Τοῦρκοι λένε πὼς ἡ Ἁγία Σοφία ἔχει 316 πόρτες ἀλλά… κανεὶς δὲν μπόρεσε νὰ τὶς μετρήσει ἀκριβῶς. Μὲ τὸ θέμα αὐτὸ ὑπάρχουν πολλοὶ θρύλοι καὶ ἐνδιαφέρουσες ἱστορίες. Ὅπως ἀναφέρεται, ἡ μεγάλη κεντρικὴ πύλη εἶναι ἕνα μεγάλο «φυλακτὸ» ποὺ προστάτευσε ἀνὰ τοὺς αἰῶνες καὶ ἀκόμα προστατεύει τὸ ὅλο κτίσμα ἀπὸ σεισμοὺς καὶ ἄλλες συμφορές. Ἐδῶ ὑπάρχει σύμφωνα μὲ τοὺς θρύλους ἕνα ἄλλο παράδοξο. Ὅταν κάποιος ἀποπειραθεῖ νὰ μετρήσει μία μία αὐτὲς τὶς πόρτες, μόλις φτάνει στὸ τέλος τότε θὰ φανερωθεῖ ἀκόμα μία καινούργια πόρτα ποὺ δὲν τὴν ἔχει μετρήσει. Αὐτὸ θέλει νὰ καταδείξει ὅτι τὸ κτίσμα εἶναι μαγικὸ καὶ πὼς ἕνας θνητὸς ποὺ ἔχει ἀρχίσει νὰ μετρᾶ τὶς πόρτες τοῦ θαυματουργικοῦ αὐτοῦ ναοῦ, μόλις φτάνει στὸ τέλος, τότε καταλαβαίνει πὼς δὲν ἔχει τελειώσει τὸ μέτρημα καὶ αὐτὸ δείχνει καὶ τὴν ἀνθρώπινη ἀδυναμία τοῦ μπροστὰ σὲ αὐτὸ τὸ ἀρχιτεκτονικὸ θαῦμα.
Κάτω ἀπὸ τὸν μεγάλο τροῦλο λένε πὼς βρίσκεται κρυμμένο ἕνα μεγάλο σεντούκι. Ἐκεῖ, σύμφωνα μὲ τοὺς θρύλους βρίσκεται ἡ σωρὸς τῆς «βασίλισσας Σοφίας». Ἂν κάποιος ἀποπειραθεῖ νὰ ἀνοίξει τὸ σεντούκι τότε θὰ γίνει μεγάλος σεισμὸς καὶ θὰ τρέμει ὅλη ἡ γῆ κάτω ἀπὸ τὰ πόδια του γιὰ τὴν ἱεροσυλία τοῦ αὐτή. Ἀλλὰ μέσα στὸν ναὸ κάπου ἀλλοῦ κρύβεται καὶ μία ἄλλη σαρκοφάγος ποὺ λέγεται πὼς ἐκεῖ μέσα εἶχε τοποθετηθεῖ τὸ πορτραῖτο τοῦ Μωάμεθ τοῦ Πορθητῆ ποὺ τὸ ἔχει φιλοτεχνήσει ὁ Ἰταλὸς ζωγράφος Μπελίνι ὅταν τὸ πρόσφερε σὰν δῶρο στὸν Πορθητή. Νὰ σημειωθεῖ ὅτι ἐξ’ αἰτίας αὐτοῦ του πορτραίτου ὁ Μωάμεθ ὁ Πορθητὴς κατηγορήθηκε γιὰ ἱεροσυλία καθὼς τὸ Ἰσλὰμ ἀπαγορεύει ρητὰ τὶς ἀπεικονίσεις προσώπων.
Ὁ κεντρικὸς θόλος τῆς Ἁγίας Σοφίας πιστεύεται πὼς ἔχει μεγάλες ἰαματικὲς ἰδιότητες. Ὁ ἴδιος ὁ Ἐλβιγιὰ Τσελεμπή, ὅπως ἀφηγεῖται στὰ ἔργα του, ὅταν εἶχε προσβληθεῖ ἀπὸ μία πολὺ δύσκολη ἀσθένεια μὲ ἔντονο πυρετό, πῆγε κάτω ἀπὸ τὸν κεντρικὸ θόλο καὶ ἔχοντας μαζί του ἑπτὰ μαῦρες ρῶγες ἀπὸ σταφύλι προσευχήθηκε ζητώντας τὴν ἴαση.Πράγματι, μετὰ τὴν προσευχὴ ἔφαγε τὰ σταφύλια καὶ ἀμέσως, ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος, ἔγινε καλὰ ἀπὸ τὴν ἀρρώστια του.
Στὸ πίσω μέρος τῆς Ἁγίας Σοφίας, στὴν δυτικὴ πύλη, ὑπάρχει ὅπως ἀναφέρεται μία δοκὸς ποὺ ὀνομάζεται«Ἡ Ἱδρωμένη Δοκός». Αὐτὴ ἡ «ὑγρὴ στήλη» ὅπως χαρακτηρίστηκε, ἔχει θεραπευτικὲς ἰδιότητες καὶ ἀνὰ τοὺς αἰῶνες χιλιάδες ἀσθενεῖς πήγαιναν ἐκεῖ καὶ ἀκουμποῦσαν προσευχόμενοι τὰ χέρια τους στὴν σιδερένια στήλη γιὰ νὰ θεραπευτοῦν. Τὰ ἀμέτρητα χέρια ποὺ ἀκουμποῦσαν στὸ σημεῖο αὐτὸ μετὰ ἀπὸ αἰῶνες δημιούργησαν μία μεγάλη κοιλότητα στὴν σιδερένια ἐπιφάνεια τῆς δοκοῦ. Σήμερα αὐτὴ ἡ κοιλότητα, ὅπως ἀναφέρεται, ἀπεικονίζει τὸ μέγεθος τῆς θεραπείας ποὺ χάρισε ἡ «Ἱδρωμένη Δοκὸς» στοὺς ἀμέτρητους ἀσθενεῖς ποὺ ἀπελπισμένοι εἶχαν βρεῖ καταφύγιο στὴν χάρη της καὶ θεραπευτῆκαν ἀπὸ τὴν εὐεργετική της δύναμη.
Στοὺς περασμένους αἰῶνες ὅταν κάποιος ἔμπορος ἢ κάποιος καπετάνιος ἐπρόκειτο νὰ φύγει σὲ ταξίδι γιὰ δουλειές, πρὶν ξεκινήσει καὶ γιὰ νὰ πάει καλὰ τὸ ταξίδι του, πήγαινε στὴν πύλη αὐτὴ ὅπου βρίσκεται ἡ «ὑγρὰ στήλη» καὶ προσεύχονταν στὸν Νῶε. Αὐτὸ εἶχε ἕναν ἐνδιαφέροντα συμβολισμὸ γιατί ὅπως γνωρίζουμε ἀπὸ τὴν Βίβλο ὁ Νῶε μετὰ ἀπὸ θεία παρέμβαση εἶχε σωθεῖ ὁ ἴδιος καὶ παράλληλα εἶχε σώσει τὸ ζωικὸ βασίλειο ἀπὸ τὸν κατακλυσμὸ ποὺ εἶχε πλήξει τὸν κόσμο γιὰ τὶς ἁμαρτίες του. Πίστευαν πὼς ἔτσι τὸ ταξίδι τους θὰ γίνει χωρὶς κανένα πρόβλημα καὶ πὼς οἱ δουλειές τους θὰ πᾶνε πολὺ καλά.
Γιὰ τοὺς ἀρρώστους ποὺ ἔπασχαν ἀπὸ δύσπνοια καὶ ἄλλες ἀσθένειες τῶν πνευμόνων, λέγεται πὼς ἂν πήγαιναν νωρὶς τὸ πρωὶ στὴν πηγὴ τῆς Ἁγίας Σοφίας ποὺ βρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὴν κεντρικὴ πύλη καὶ ἔπιναν νηστικοὶ τρεῖς κοῦπες ἀπὸ τὸ νερό της, τότε θὰ θεραπεύονταν ἀμέσως.
Ὅλα αὐτὰ δείχνουν γιὰ ἄλλη μία φορὰ πὼς ὁ μεγαλοπρεπὴς αὐτὸς ναός, τὸ αἰώνιο σύμβολο τῆς Ὀρθοδοξίας, προκαλοῦσε πάντα τὸ δέος καὶ οἱ θρύλοι τοῦ σκορποῦν μέχρι σήμερα ἕνα μεγάλο μυστήριο γιὰ τὸ θαυματουργὸ αὐτὸ κτίσμα ποὺ περιμένει ὑπομονετικὰ τὴν πνευματική του ἀπελευθέρωση.